Уладальнік групы кампаній ЕСН і таблоіда «Комсомольская правда» Рыгор Бярозкін купіў у структур мільярдэра Міхаіла Прохарава кантрольны пакет холдынгу РБК.
Гэта можа прывесці да змены рэдакцыйнай палітыкі: папярэдняя не задавальняла Крэмль.
РБК — адзін з найбуйнейшых прыватных медыяхолдынгаў у Расіі, які працуе з 1993 года. У яго ўваходзяць сайт, газета, часопіс, тэлеканал, служба хостынгаў і некалькі сэрвісаў.
Сайт РБК — адзін з найбольш наведвальных і цытаваных СМІ ў інтэрнэце. У сакавіку 2017 года аўдыторыя РБК перавысіла 23 млн унікальных наведвальнікаў.
Група ЕСН Бярозкіна валодае нафтавымі тэрміналамі і энергатрэйдараў. Таксама ЕСН належыць кантрольны пакет выдавецкага дома «Комсомольская правда» — газеты, якую прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін называў сваёй любімай.
Прохараў прыняў рашэнне аб продажы холдынгу пад ціскам адміністрацыі прэзідэнта, кажуць крыніца Бі-бі-сі ў кіраўніцтве холдынгу і суразмоўца, блізкая да адміністрацыі прэзідэнта.
«Ён доўга ўпіраўся, але яго пераканалі. Не сказаць, што ён моцна шчаслівы — рашэнне прынята пад ціскам», — кажа адзін з суразмоўцаў Бі-бі-сі.
Бізнэсмен Прохараў, які займае 13-е месца ў рэйтынгу найбагацейшых людзей Расіі па версіі Forbes, валодае кантрольным пакетам РБК з 2010 года. З тых часоў Прохараў паспеў прайсці шлях публічнага палітыка — стаць на чале партыі «Правая справа», а затым сысці з яе. У 2012 годзе ён выстаўляў сваю кандыдатуру на выбарах прэзідэнта Расіі.
У канцы 2014 года РБК перазапусціў сайт, газету і часопіс РБК, выданне стала публікаваць журналісцкія расследаванні.
У 2014 годзе ў выданні выйшла расследаванне аб колькасці расійскіх вайскоўцаў на паўднёвым усходзе Украіны. А ў 2015 годзе — аб Кацярыне Ціханавай, якую пазней агенцтва Рэйтэр назвала дачкой Пуціна.
Як пісалі «Ведомости», такія матэрыялы РБК выклікалі «вельмі моцнае раздражненне» чыноўнікаў, «ціснулі на Прохарава, патрабуючы спыніць такое бязладдзе».
Тэлеканал і сайт РБК актыўна асвятлялі мітынгі пратэсту і ў 2017 годзе. Па ахопе аўдыторыі прыватны холдынг канкураваў з найбуйнейшымі дзяржаўнымі СМІ.
Напрыклад, у сакавіку 2017-га года, па дадзеных лічыльніка Liveinternet, аўдыторыя РБК склала 26,5 мільёна чалавек, аўдыторыя РІА Новості — 27,4 мільёна.
Усё гэта выклікала незадаволенасць адміністрацыі прэзідэнта, кажуць дзве крыніцы Рускай службы Бі-бі-сі, блізкія да кіраўніцтва РБК, і пацвярджаюць суразмоўцы Бі-бі-сі, блізкія да Крамля.
«Вельмі магутны» ціск нібыта ідзе ад намесніка кіраўніка адміністрацыі прэзідэнта Аляксея Громава (ён адказвае ў Крамлі ў тым ліку за інфармацыйную палітыку).
Крэмль незадаволены тым, што напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў 2018 гадоў у такім уплывовым СМІ выходзяць нязручныя для Крамля матэрыялы,
паведамляюць два супрацоўнікі холдынгу ў размовах з Бі-бі-сі. «Громаў хоча «выключыць «інтэрнэт», — кажа адзін з іх.
Прэзідэнцкія выбары маюць толькі фонавае значэнне, лічыць эксперт Цэнтра палітычных тэхналогій Таццяна Станавая.
На фоне выбараў эліты змагаюцца за рэсурсы і паўнамоцтвы, павышаюць стаўкі, але вырашальную ролю ў гісторыі з РБК адыграла назапашаная незадаволенасць сілавікоў.
Паводле яе слоў, сілавікі ва ўладзе бачаць у РБК пагрозу легітымнасці ўлады і расхіствання рэжыму.
Пуцін, адказваючы на пытанне РБК пра ціск на холдынг з боку Крамля, адказаў: «Я пра гэта не ведаю». Ён дадаў, што «такія сродкі масавай інфармацыі патрэбныя».
«Я сам гляджу, мне падабаецца», — сказаў прэзідэнт пасля «Прамой лініі», размаўляючы з журналістамі. Па словах Пуціна, ён не абмяркоўваў магчымую здзелку ні з кім з яе ўдзельнікаў, але не выключыў, што можа сустрэцца з Прохаравым у найбліжэйшы час.
РБК павінна быць бізнэс-выданнем і пісаць менавіта пра бізнэс — такі падыход да рэдакцыйнай палітыкі новага ўладальніка холдынгу апісваюць двое знаёмых Бярозкіна. Па іх словах, Бярозкін таксама звяртаў увагу на залішнюю палітызаванасць выдання.
Перад перамовамі аб куплі нібыта быў праведзены кантэнт-аналіз публікацый выдання. На іх падставе быццам бы высветлілася, што згадвальнасць Аляксея Навальнага параўнальная з колькасцю паведамленняў пра прэм'ер-міністра РФ Дзмітрыя Мядзведзева, мяркуе адзін з суразмоўцаў Бі-бі-сі (па дадзеных пошукавіка google.com за апошні месяц пра Навальнага на сайце 380 паведамленняў, пра Мядзведзева 430 паведамленняў).
У адміністрацыі прэзідэнта такое асвятленне навін палічылі дыспрапарцыйным, Бярозкін з такім падыходам нібыта згодны.
У РБК ўсяго год таму змянялася кіраўніцтва рэдакцыі. У сярэдзіне красавіка 2016 года ў офісах кампаній Прохарава правялі ператрусы ФСБ і падаткавікі. Крыніцы «Дажджу» тады казалі, што ператрусы адбываюцца з-за ціску на ўладальніка холдынгу.
Праз месяц быў звольнены галоўны рэдактар газеты РБК Максім Солюс. Рэйтэр пісаў тады, што Крэмль і да гэтага выказваў Прохараву і кіраўніцтву холдынгу прэтэнзіі да асвятлення скандалу з «панамскім дасье».
Апошняй кропляй для Крамля, распавядала агенцтва, стаў артыкул пад загалоўкам «Насупраць «палаца Пуціна» пад Геленджыкам пачнуць разводзіць вустрыц».
Свае пасады пасля звальнення Солюса пакінулі шэф-рэдактар Лізавета Асяцінская і галоўны рэдактар сайта Раман Баданін. Услед за Асяцінскай і Баданіным з РБК сышла вялікая частка каманды журналістаў.
Расследаванняў у РБК пры новых кіраўніках стала сапраўды менш, і ўласных тэкстаў пра сям'ю Пуціна ў выданні больш не пісалі.
Пра цікавасць Бярозкіна да РБК стала вядома ў канцы красавіка - тады пра гэта паведамілі агенцтва RNS і газета «Ведамасці». Зараз ЕСН набыла 65% акцый і даўгавыя абавязацельствы ПАТ «РБК», сума ўгоды не раскрываецца.
Бярозкін ў адказ на ўсе пытанні Бі-бі-сі даслаў карыкатуру на карціну Босха з подпісам «Проста ўсё гэта прыгнятае, нездаровая атмасфера нейкая». На пытанні па сутнасці ён не адказаў.
