Абноўлены дэкрэт па дармаедстве знаходзіцца на разглядзе ў Лукашэнкі — і да гэтага часу не падпісаны. TUT.BY даведаўся ва ўдзельнікаў міжведамаснай рабочай групы, як праходзіла абмеркаванне праекта, якія змены яны прапаноўвалі і як (з высокай доляй верагоднасці) можа выглядаць абноўлены дэкрэт.
З сакавіка чыноўнікі працуюць над абноўленай версіяй дакумента. Варыяцыі абноўленага дакумента так ці інакш траплялі ў адкрыты доступ, аднак канчатковая рэдакцыя дагэтуль не падпісаная.
У Мінпрацы раней паведамлялі, што дэкрэт № 3 перажывае карэнную рэканструкцыю, цяпер ён рыхтуецца ў абсалютна новай рэдакцыі.
— Плануецца, што дэкрэт будзе называцца «Па садзейнічанні занятасці» і будзе накіраваны на тое, каб органы ўлады аказалі максімальна магчымае садзейнічанне жадаючым працаваць, каб чалавек мог працаваць ці быў працаўладкаваны на нейкае працоўнае месца, — паведаміў намеснік міністра працы і сацыяльнай абароны Валерый Кавалькоў.
Што прапануюць: увесці аплату асобных паслуг па сабекошце
Дэпутат Тамара Красоўская, якая ўваходзіць у міжведамасную працоўную групу, адзначае, што большасць прапаноў па ўдасканаленні дэкрэта № 3, якія разглядала група, адбіліся ў абноўленым дакуменце. І яшчэ раз падкрэслівае, што канчатковае рашэнне аб тым, як будзе выглядаць дэкрэт № 3, яшчэ не прынятае.
— Я лічу, што дакумент носіць ідэалагічны характар і накіраваны ў першую чаргу на садзейнічанне занятасці насельніцтва. Гэта тое, што і прапаноўвалі дэпутаты: стымуляванне працоўнай занятасці і самазанятасці, падтрымка прадпрымальніцкай ініцыятывы і забеспячэнне легалізацыі працоўнай дзейнасці.
Тое, якія катэгорыі грамадзян будуць лічыцца не занятымі ў эканоміцы, дакумент прапануе вызначыць да 1 лістапада 2017 года. Пасля на двух узроўнях — мясцовым і рэспубліканскім — сфармуецца база даных людзей, не занятых у эканоміцы. Яна будзе пастаянна абнаўляцца, і мясцовыя органы ўлады змогуць яе карэктаваць.
Тамара Красоўская адзначае, што ў праект дэкрэта ўключылі яшчэ адну важную прапанову дэпутатаў: урад штогод будзе вызначаць пералік тэрыторый з асаблівым напружаннем на рынку працы, каб вырашыць праблему занятасці ў асобных раёнах.
— І аблвыканкам, і ўрад будуць ажыццяўляць маніторынг, ацэньваць якасць і даступнасць паслуг садзейнічання занятасці насельніцтва ў рэгіёнах. Але самае галоўнае — гэта праца выканаўчых і размеркавальных органаў улады. Важна вызначыць: калі людзі не працуюць, то чаму? Для гэтага іх будуць выклікаць мясцовыя органы ўлады. Калі спатрэбіцца перанавучанне, то адправяць на курсы пры цэнтрах занятасці. З кожным будзе праводзіцца індывідуальная работа.
Праектам дэкрэта прадугледжаныя і «мерапрыемствы па рэсацыялізацыі асоб, якія вядуць асацыяльны лад жыцця».
— Калі выканкам бачыць, што чалавек не хоча працаваць, значыць, будуць думаць, што з ім рабіць, як заняць яго ў эканоміцы, каб ён утрымліваў сваю сям'ю.
Каардынаваць працу па рэалізацыі нормаў дэкрэта стане пастаянна дзеючая камісія, створаная мясцовай адміністрацыяй. У склад камісіі ўвойдуць дэпутаты раённага ўзроўню; спецыялісты органаў па працы, занятасці, сацыяльнай абароне; ЖКГ і г. д. Гэтая камісія будзе інфармаваць грамадзян аб тым, што яны трапілі ў спіс не занятых у эканоміцы і сачыць за вынікам працаўладкавання на працягу квартала.
— Камісія будзе працаваць з кожным чалавекам, — тлумачыць Тамара Красоўская.
А каб стварыць умовы, пры якіх грамадзяне будуць зацікаўленыя ў легальным працаўладкаванні, з 1 студзеня 2019 года плануецца аказваць не занятым у эканоміцы грамадзянам асобныя паслугі па цэнах (тарыфах), якія забяспечваюць поўнае пакрыццё эканамічна абгрунтаваных затрат на іх аказанне.
— Пакуль абмяркоўваліся паслугі па аплаце цяпло- і газазабеспячэння, але дакладны спіс вызначыцца пазней, — падкрэслівае дэпутат.
Пры гэтым, калі камісія вырашыць, што чалавек знаходзіцца ў цяжкай жыццёвай сітуацыі, ён зможа не плаціць па «поўных» тарыфах.
Ад «размеркавання» для тых, хто выйшаў з турмы, да падаражэння тавараў: якія яшчэ варыянты разглядалі, але не ўключылі ў праект
Дырэктар Інстытута эканомікі НАН Беларусі Валерый Бельскі распавядаў, што «у адпаведнасці з даручэннямі прэзідэнта яны разгледзелі мноства стратэгій, якія дапамаглі б папоўніць фонды грамадскага спажывання».
— Напрыклад, мы прапаноўвалі змяніць структуру падаткаабкладання, павялічыўшы долю ўскосных падаткаў у фарміраванні бюджэту. Але ў нейкай частцы гэта дэструктыўнае рашэнне: разбіраемся з адной праблемай — атрымліваем іншую. Напрыклад, была сітуацыя, калі нашы грамадзяне, купляючы дарагія тавары накшталт аўтамабіляў на тэрыторыі Расіі ці Казахстана, істотна выйгравалі. Такім чынам, мы маглі ўзмацніць канкурэнтныя пазіцыі нашых партнёраў і стварыць сітуацыю, калі па пакупкі беларусы ездзяць у іншую краіну. Гэта значыць, мы прапрацоўвалі і такія варыянты, хоць, падкрэслю, лічым іх неабгрунтаванымі, — удакладніў сёння Валерый Бельскі.
Свае прапановы па зменах у дэкрэт № 3 на разгляд рабочай групы пры ўрадзе накіроўвала і сталічная служба занятасці: пашырыць спіс тых, каму не трэба плаціць збор, увесці прэферэнцыі для тых, хто вырашыў адкрыць уласную справу, і ўвесці абавязковае працаўладкаванне асоб, вызваленых з месцаў пазбаўлення волі.
— Для гэтага трэба ўнесці змены ў крымінальнае заканадаўства, каб асобы, якія прыбываюць з месцаў пазбаўлення волі, лячэбна-прафілактычных устаноў, былі абавязаныя працаўладкавацца і, напрыклад, 2 гады адпрацаваць на адным месцы. Магчыма, што за 2 гады ён рэсацыялізуецца і адаптуецца ў працоўным калектыве, — казала старшыня камітэта па працы, занятасці і сацабароне Мінгарвыканкама Жанна Рамановіч.
Але ў выніку, адзначае Бельскі, выпрацаванае кампраміснае рашэнне, нацэленае ў першую чаргу на прадастаўленне магчымасці грамадзянам зарабіць сабе на жыццё, а праз гэта забяспечыць папаўненне бюджэту.
— Нашы прапановы былі накіраваныя на ліквідацыю супярэчнасцяў дзеючага акта. Але прапановы, якія цяпер разглядаюцца і, відавочна, стануць асновай для прыняцця новага рашэння, з'яўляюцца больш кардынальнымі. Новы дакумент утрымлівае іншую канцэпцыю, накіраваную на развіццё занятасці. Грамадзяне, якія не ўдзельнічаюць у фінансаванні дзяржвыдаткаў, могуць аплачваць асобныя віды выдаткаў па поўным кошце. Таксама будзе наладжаны ўлік, больш поўны і аб'ектыўны, тых асоб, якія сваім працоўным удзелам не забяспечваюць папаўненне бюджэту або не ажыццяўляюць іншую сацыяльна карысную дзейнасць, — распавёў дырэктар Інстытута эканомікі.
