Каля вёскі Арпа, што ў Вілейскім раёне, зносяць насып — раней там было гарадзішча. Цяпер будуць здабываць пясок.
Гарадзішча Арпа адносіцца да культуры штрыхаванай керамікі. Адно з Вілейскіх дарожна-будаўнічых упраўленняў распрацоўвае кар'еры. Частка з іх ужо амаль выпрацаваная, таму ў адпаведнасці з геалагаразведкай залежаў пяску будаўнікі перайшлі на новы, пад вёскай Арпа. Плануецца, што кар’ер з’явіцца на месцы гарадзішча, скардзяцца мясцовыя актывісты.
Гарадзішча сёння — гэта пагорак, на якім некалі стаяла пасяленне. У зямлі могуць знаходзіцца парэшткі старажытных рэчаў.
«Пару год таму, як высветлілася, гэтую тэрыторыю аддалі мясцоваму ДБУ на распрацоўку кар’ера. Ніхто, ані ў райвыканкаме, ані ў аблвыканкаме, не скарыстаўся законам пра абарону помнікаў», — кажа археолаг Максім Чарняўскі.
Гарадзішча ўжо пашкодзілі бульдозерамі.
«Мы проста пад’ехалі туды і назбіралі фрагменты посуду, металічныя вырабы», - кажа Чарняўскі.
«Што зараз рабіць — незразумела. Помнік пашкоджаны страшна. Культурны пласт пад маркай «урадлівай глебы» на большасці помніка згарнуты бульдозерам у валы, рэшткі культурніка па перыметры гарадзішча. Адпаведна, яго як мінімум трэба капаць для кансервацыі, але, падаецца, там усё ж будзе знос. Значыць, трэба капаць цалкам на знос. Плюс ва ўчастак ўваходзіць кавалак вёскі, якая існавала яшчэ да вайны. Нават на схілах гарадзішча ёсць ганчарная кераміка. А значыцца, патрэбнае павальнае абследаванне усяго ўчастку. Гіганцкія грошы, улічваючы надыход зімовага перыяду», — пішуць мясцовыя актывісты.
«Гарадзішча — не помнік, але археалагічны аб'ект. Паводле закона, мусіць быць экспертыза гісторыкаў. Улады гэтага не зрабілі», - звяртае ўвагу Чарняўскі.
Вядома, што пасля таго, як справай заняліся мясцовыя актывісты, будаўнікі свае працы спынілі. Але пасля пачалі ізноў — і зараз капаюць вельмі хутка, кажа Чарняўскі. На думку археолага, гэта звязана з тым, што пакарання за знос такога аб'екту, як гарадзішча, фактычна няма.
«Будаўнікі цяпер закладнікі сітуацыі, якая склалася не па іх віне. І яны, хутчэй за ўсё, вырашылі, што танней будзе скончыць працы і заплаціць пасля нейкі штраф, чым чакаць невядома колькі», — мяркуе Чарняўскі.
