Кожны раз, калі пра Беларусь пішуць у эўрапейскай газэце, маё адчуваньне, што Беларусь належыць да Эўропы, крыху мацнее. І кожны раз, калі я разглядаю падборку артыкулаў з расейскай прэсы пра Беларусь, у мяне зьяўляецца адчуваньне, што Эўропы Беларусі не пабачыць яшчэ гадоў 50.
У Лёндане адбываецца Беларускі эканамічны форум, на якім беларускі бок стараецца заахвоціць заходніх інвэстараў да ўкладаньня грошай у эканоміку Беларусі. І якраз учора брытанская газэта «The Financial Times» прысьвяціла ажно чатыры поўныя старонкі «спэцыяльнаму дакладу» па Беларусі, у якім даволі вычарпальна прадстаўляюцца палітычна‑эканамічныя абумоўленасьці разьвіцьця бізнэсу ў Беларусі.
Тры прычыны
Такой вялікай увагі да Беларусі ў заходняй газэце я ня помню (хоць рэгулярна цікаўлюся, што пішуць пра Беларусь на Захадзе) цягам апошніх дзесяці гадоў. На гэтую вялікую публікацыю склаліся, як думаю, дзьве асноўныя прычыны. Першая — гэта, безумоўна, інвэстыцыйны форум у горадзе, дзе выдаецца «The Financial Times». А другая, больш істотная, — гэта заяўленая беларускім урадам праграма шырокай прыватызацыі, у якой цягам трох бліжэйшых гадоў дзяржава мае намер прадаць акцыі больш чым 500 прадпрыемстваў. Захад, відавочна, ацэньвае, што гэтым разам Беларусь сапраўды хоча мець інвэстараў зь цьвёрдай валютай і заходнімі тэхналёгіямі, таму такое сур’ёзнае эканамічна‑фінансавае выданьне як «The Financial Times» і прысьвяціла гэтаму пытаньню так шмат месца.
Паколькі Беларусь, мякка кажучы, слаба інтэграваная ў сусьветную эканоміку і выступае на сусьветным рынку з даволі сьціплым асартымэнтам тавараў, сур’ёзныя бізнэсовыя пэрыёдыкі не зацікаўленыя, каб утрымліваць у Менску сваіх карэспандэнтаў, бо ў Менску пакуль што круцяцца замалыя грошы. Ня мае свайго беларускага карэспандэнта і «The Financial Times». Але газэта мае свайго карэспандэнта ў Варшаве, які завецца Ян Ценскі, і гэта яму найчасьцей выпадае пісаць пра Беларусь, як, дарэчы, і пра Ўкраіну. Другім аўтарам, які час ад часу піша пра Беларусь, зьяўляецца Стэфан Ўогстыл, рэдактар «The Financial Times», адказны за Ўсходнюю Эўропу. Трэцім аўтарам, які шырока прадстаўлены ў гэтым «спэцыяльным дакладзе» па Беларусі, ёсьць Джэфры Сьміт. Па‑мойму, гэта брытанскі службовец, які працуе ў Дэпартамэнце гандлю і прамысловасьці — значыць, эканамічны экспэрт на ўрадавай пасадзе.
Як гэтыя экспэрты прадстаўляюць Беларусь? На што зьвяртаюць увагу?
Калі адказаць коратка, адным словам, дык — аб’ектыўна.
Для мяне «The Financial Times» — гэта эталён аб’ектывізму ў журналістыцы на эканамічныя тэмы.Выданьне дбае пра сваю рэпутацыю аб’ектыўнай крыніцы інфармацыі і аналізу, таму тут цяжка сустрэць «заказныя артыкулы», у якіх нейкая карпарацыя ці ўрад падкупляе журналіста або рэдакцыю, каб яны зьмясьцілі тэкст з загадзя падрыхтаванымі тэзісамі.
Ну а калі гутарка ідзе пра гэты беларускі ўкладзень у газэце, дык вельмі лёгка можна зарыентавацца ў тэматыцы артыкулаў ды нават іхным стылі па загалоўках. Зацытуйма некаторыя зь іх: «Апошні дыктатар» заляцаецца да Захаду», «Залежнасьць ад расейскіх энэргарэсурсаў памяншаецца», «Перасьлед пануе надалей, нягледзячы на адлігу з Эўразьвязам», «Дзяржава адмаўляецца ад непасрэднага ўмяшаньня», «Асьцярожнае запрашэньне для замежнікаў».
Бедны Коля!
Ёсьць і інтэрвію з Аляксандрам Лукашэнкам, якое Стэфан Ўогстыл узяў яшчэ летам, супольна з карэспандэнтам «Frankfurter Allgemeine Zeitung». «Калі Коля меў адзін год, я браў яго за руку і заводзіў у парылку. Вядома, ён наракаў і плакаў. Затое цяпер, калі яму чатыры гады, ён можа вытрываць розьніцу тэмпэратураў між сотняй градусаў па Фарэнгейце ў парылцы і 28 градусаў у басэйне. Плюс, ён вытрымлівае і ледзяную ванну. Я навучыў маіх старэйшых сыноў рабіць гэта. Мы праразаем палонку ў лёдзе на рацэ, даем туды нырца, а пасьля бяжым па сьнезе ў парылку», — распавёў Аляксандар Рыгоравіч. Бедны Коля! Але нейкім чынам і гэты Коля замацоўвае беларускую прысутнасьць у Эўропе, хоць сюжэт зь ледзянымі ваннамі і палонкамі — дзіка сібірскі…
Акрамя гэтых тэкстаў, які прапануюць даволі агульны пагляд на сытуацыю ў Беларусі і прыватны погляд у сямейную гігіену прэзыдэнта, маем таксам больш канкрэтныя артыкулы пра беларускія эканамічныя рэаліі, прыкладам, як сабе дае рады МТЗ, якія інвэстыцыі сусьветна вядомы вытворца піва «Гайнэкен» робіць у Рэчыцы і Бабруйску, як вядзецца некаторым прадпрыемствам у Горадні.
Ва ўкладцы ёсьць і тры рэклямныя матэрыялы — адзін ад банкаўскай групы «Raiffeisen», якая актыўна інвэстуе ў Беларусі, і два, відаць, праплачаныя беларускім урадам, у якіх расхвальваецца інвэстыцыйны клімат у Беларусі і называюцца, так бы мовіць, флягманы беларускай прамысловасьці.
Наколькі гэтая публікацыя магла быць інсьпіраваная лордам Тымаці Бэлам, які ўзяўся падпраўляць вобраз Беларусі ў сьвеце?
Лорд Бэл мае шырокія знаёмствы сярод брытанскіх журналістаў і выдаўцоў, таму я не выключаю, што ён мог падказаць газэце беларускую тэму. Напэўна, ён таксама падказаў беларускаму ўраду скарыстаць гэтую нагоду, каб зьмясьціць праплачаную рэкляму. Але на гэтым, як думаю, роля лорда Бэла і скончылася. Тое, пра што пісаць і як падаваць матэрыял — гэта, несумненна, засталося ў выключнай кампэтэнцыі рэдактараў «The Financial Times».
З чым і віншуем усіх зацікаўленых.
