«Знешэканомбанк» Расіі пераймае кантроль над самымі ласымі заводамі. А хто старшыня назіральнай рады ВЭБу? Уладзімір Пуцін. Піша ў расійскім выданні gazeta.ru Аляксей Міхайлаў.
У верасні ў выніку сусветнага крызісу расійскія мільярдэры страцілі трэць уласнасці. Іх кампаніі набралі крэдытаў, а плаціць няма чым. Крах. Каб захаваць хоць нешта, прадпрымальнікі гатовыя ісці на саступкі тым, хто дае грошы. А грошы мае дзяржава. Пераразмеркаванне прыватнай уласнасці ідзе без наўпростай нацыяналізацыі, але з дапамогай дзяржкампаній. Добраахвотнае, але па цэнах у 4, 10 і 100 разоў ніжэйшых, чым тыя, па якіх уласнікі бізнесу адмаўляліся яго прадаць год таму.
Найбольш магутны інструмент пераразмеркавання, што знаходзіцца ў руках ураду, — «Знешэканомбанк» (ВЭБ). Велізарныя рычагі ўплыву на гэты працэс ёсць і ў руках «Цэнтрабанку» Расіі (ЦБР).
Галоўныя падзеі ў частцы перадзелу ўласнасці наперадзе, і звязаныя яны з будучай дэвальвацыяй, якая прывядзе да вялікіх праблемаў банкаў, будаўнічых кампаній, тураператараў.
Пазыкі расійскіх кампаній і банкаў складаюць $500 млрд. Магчымасці іх рэфінансавання з дапамогай заходніх крэдытаў практычна няма. Таму быў прыняты закон аб размяшчэнні ў ВЭБе дэпазіту ад Банку Расіі на $50 млрд і прадастаўленні за яго кошт крэдытаў для рэфінансавання расійскіх кампаній і банкаў.
На якіх умовах дае крэдыты ВЭБ?
Што звяртае увагу — гэта шырокія паўнамоцтвы банку ў дачыненні да даўжнікоў. Застава перадаецца ВЭБ, агульны памер крэдытных ставак з пазычальнікаў не павінен перавышаць $2,5 млрд (але быў перавышаны пры выдачы крэдыту кампаніям Алега Дзерыпаскі ў $4,5 млрд);
ВЭБу даецца права безакцэптнага спісання сродкаў для пагашэння крэдыту з любых рахункаў пазычальніка; без згоды ВЭБу пазычальнік не можа прыцягнуць крэдыт ці выпусціць каштоўныя паперы; без згоды ВЭБу немагчыма прадаць (закласці) маёмасць у памеры больш за 10% актываў пазычальніка, абавязковае ўключэнне прадстаўнікоў банку, а таксама рэкамендаваных ім кандыдатаў у органы кіравання пазычальніка (у выпадку з пазыкай для унікальнага камбінату «Нарнікель» прадстаўнік дзяржавы ўключаецца ў раду дырэктароў не пазычальніка, а «Нарнікелю». Прычым мае найвышэйшую пасаду.)
Паўнамоцтвы ВЭБу куды большыя, чым у кансорцыумаў заходніх банкаў,што пракрэдытавалі расійскія кампаніі. Яны нават выходзяць за рамкі трымальніка блокпакету акцый, хоць акцыянерам ён не становіцца. І практычна нічым не абмежаваныя.
Захоча ВЭБ — задаволіцца цяперашняй заставай для перафінансавання кампаній, захоча — пашырыць яе. Захоча — дасць пагасіць пазыку, а можа аўтаматычна спісваць грошы з рахункаў даўжніка.
Такія паўнамоцтвы, відавочна, выходзяць за рамкі банкаўскай дзейнасці і адкрываюць прастор для прыняцця «палітычных» рашэнняў пра лёс кантрольных пакетаў найбуйнейшых расійскіх прадпрыемстваў, якія апынуцца ў распараджэнні ВЭБу.
У красавіку «Русал» Дзерыпаскі набыў у Прохарава пакет акцый «Нарыльскага нікелю» памерам 25% +2 акцыі за $7 млрд і 11% акцый «Русалу». На гэтыя мэты «Русал» узяў сіндыкаваны крэдыт у заходніх банкаў аб’ёмам $4,5 млрд, заклаўшы 13% акцый. З часу заключэння ўгоды кошт акцый «Нарнікелю» ўпаў больш чым удвая. Financial Times пісала, што патрабаванні да даплаты былі да $4 млрд. Пагасіць патрабаванні крэдытораў удалося, павялічыўшы прадмет заставы да 25%.
Гэтага замала. «Русал» звярнуўся ў ВЭБ. Рашэнне прынялі аператыўна. Цяпер акцыі, якія паўгоду таму былі больш за $14 млрд, перададзеныя ў залог ВЭБу за $4,5 млрд. У»Русалу» практычна няма шанцаў выкупіць пакет у ВЭБу — ён усё яшчэ вінны Прохараву $2,5 млрд (ці 4% акцый «Русалу»).
Другая вядомая ўгода ВЭБу. У 2007 г. «Альфа‑груп» заклала ўвесь свой пакет у «Вымпелкоме» (44%) пад два выпускі аблігацый, выкупленых лонданскім філіялам Deutsche Bank. У кастрычніку праз зніжэнне каціровак «Вымпелкому» ўзніклі ўмовы, што дазвалялі банку патрабаваць датэрміновага пагашэння пазыкаў. «Альфа» атрымала крэдыт у ВЭБе. На канец кастрычніка кошт 44% «Вымпелкому» па цэнах НЁФБ складаў больш за $5 млрд. У канцы 2007 г. гэты пакет каштаваў болей за $20 млрд. Ён закладзены ў ВЭБе за $2 млрд.
Як бачым, даўжнікі ў адчайнай сітуацыі. Яны самі прыйшлі ў ВЭБ і гатовыя на самыя кабальныя ўмовы.
Але хто распараджаецца працэсам выдачы крэдытаў ВЭБу? Назіральная рада банку.
Яе старшыня — Уладзімір Пуцін.
Таму ВЭБ набывае буйныя пакеты акцый кампаній праз выдачу крэдытаў за кошт валютных рэзерваў Банку Расіі. Атрымаюць кампаніі гэтыя заставы ці не — паглядзім праз год. Але гэта — праца «вялікімі мазкамі». А ёсць яшчэ інструмент «тонкай настройкі». ВЭБу дадзена 6,4 млрд даляраў са сродкаў Фонду нацыянальнага дабрабыту да канца году на «падтрымку расійскага фондавага рынку». Да канца лістапада палова ўжо патрачана.
