Сёння прыйшла сумная вестка, што ў вёсцы Хрыстова Пастаўскага раёна на 78 годзе жыцця памёр Люцыян Шчасны.
Люцыян Шчасны, фота: Радыё Свабода.
Афіцыйна Люцыян Шчасны не меў ніякіх ні пасадаў, ні званняў. Але гэты чалавек з трыма класамі адукацыі, які большую частку жыцця прарабіў пастухом у калгасе, быў паэтам.
Грамадскі актывіст Зміцер Лупач, які жыў у вёсцы Завараты — кіламетраў восем ад Хрыстова — разгледзеў талент Люцыяна Шчаснага ды дапамог яму выдаць саматугам пяць зборнікаў вершаў. Яшчэ да яго перыядычна завітвалі журналісты — з «Белсата», «Звязды», «Радыё Свабода».
Здымаю зараз Люцыянавы вершы з паліцы. Кідаецца ў вочы адначасова і простасць, і пачуццё рымфы, вобразнасць думкі аўтара. Што праўда, тэмы вершаў падобныя — сумныя назіранні старога чалавека пра жыццё ў вёсцы, якая вымірае. Гарадскому жыхару яны можа пададуцца аднастайнымі і незразумелымі, але вяскоўцу — хоць маладому, хоць старому — вельмі блізкія.
Вось адзін з іх:
Ляжаць самотна агароды
Каля пакрыўленых платоў…
Чаго няведама так шкода,
Што я расплакацца гатоў.
Сябе шкада, ці то Хрыстова,
Якое пад вясенні гром
Ізноў развітвацца гатова
З чарговым хворым жыхаром.
Але часам у дзядзькі Люцыяна прарываліся і хвіліны радасці:
У маім у сэрцы
Неяк нечакана
Светлыя надзеі
Сёння расцвілі.
І няма жадання
Свет клясці паганы
І ўсю тую нечысць,
Ёсць што на зямлі.
На кустах і дрэвах —
Снежныя карункі,
Белыя пярыны
На прасторах ніў,
І мяняе вецер
Часта накірункі,
Нібы ён дарогу
Некуды згубіў.
Люцыян Шчасны размаўляў па-беларуску і быў прыхільнікам незалежнай Беларусі. Ён выпісваў і чытаў «Народную Волю». І ў цэлай серыі вершаў, напісаных у разгар «газавай вайны» 2006-2007 гадоў, сваёй простай і рэзкай мовай казаў пра патрэбу адмяжоўвацца ад Расіі:
І ўцякаць ад чортавай Расеі
Даўно нам трэба ва ўсе бакі,
Пакуль і нас, і нашыя надзеі
Расейскія не з'елі бардакі.
Я бачыўся з Люцыянам Шчасным толькі аднойчы. Неяк у 2014 годзе са Змітром Буглаком, студэнтам акадэміі мастацтваў, паехалі на роварах нацянькі з вёскі Кіякова ў вёску Хрыстова. Зайшлі пагаварыць да дзядзькі Люцыяна. З той размовы засталіся ў памяці дзве дэталі.
Першае — гэта ягоны ўспамін са службы ў войску. Ён служыў недзе ў Сібіры, і нехта з калегаў папрасіў яго прачытаць вершы беларускіх паэтаў (а паэзіяй Люцыян цікавіўся з юнацтва). І ён кажа: «Чытаю, чытаю, а як успомню родную зямлю — дык толькі слёзы на стол: кап, кап, кап…»
Другое — калі Люцыян даведаўся, што я журналіст, а мой сябра — мастак, то пару разоў паўтарыў: «Заўсёды шукайце праўду і кажыце праўду — і ў тым, што пішаце, і ў тым, што малюеце».
Такі ён быў, гэты Люцыян Шчасны. Светлы чалавек. Хай зямля яму будзе пухам, Бог дасць вечнае жыццё, а памяць сярод землякоў пра яго застанецца.
Пахаваюць Люцыяна Шчаснага 28 студзеня ў вёсцы Хрыстова Пастаўскага раёна. На пахаванне збіраюцца прыехаць грамадскія актывісты, ягоныя чытачы з некалькіх суседніх раёнаў.
