«Якія турысты? Гэта ўжо спісаны аб'ект». Пад Мёрамі знеслі аўтэнтычную канюшню, пабудаваную 100 год таму
Пад Мёрамі, за пяць кіламетраў ад горада, стаіць сядзіба Каменполле — з панскім домам роду Святаполк-Мірскіх, рэшткамі парку і канюшняй. Апошняя заслугоўвае асаблівай увагі. Гэтая канюшня з чырвонай цэглы з гатычнымі вежамі была пабудаваная ў 1907 годзе. Да нашага часу захаваўся толькі фасад, але і ён уражваў.
Але аказалася, што і яго ўжо знеслі — сельгасарганізацыя, якой належала пабудова, такім чынам правяла «добраўпарадкаванне».
Мёрскі краязнаўца Вітольд Ермалёнак расказвае, што канюшню разабралі ў канцы мінулага года.
«Узарвалі і ўсё, — уздыхае ён. — А гэта помнік мадэрну. У нашым раёне яны вялікая рэдкасць».
Краязнаўца адзначае, што канюшня ўваходзіла ў турыстычныя маршруты. Спробы яе аднавіць былі ў 1990-я (тады там яшчэ стаяла і кузня), але з развалам Савецкага Саюза стала не да таго. У нулявыя таксама былі ахвочыя выкупіць участак, зрабіць на ім аграсядзібу і арганізоўваць прагулкі на конях, але да справы зноў так і не дайшло.
«Няма ў нас фундатараў, мецэнатаў… Гэты будынак цешыў вока, стаяў непадалёк ад дарогі. Можна ж было хаця б арганізаваць збор сродкаў, падключыць неабыякавых людзей. Не, усё робіцца ў тайне», — бядуе Вітольд Ермалёнак.
Панскі дом у Каменполлі, які за савецкім часам стаў адміністрацыяй калгаса і, на жаль, змяніўся да непазнавальнасці, уваходзіць у Спіс аб’ектаў гісторыка-культурнай спадчыны. Cуседнюю канюшню помнікам не прызналі, таму і клапаціцца пра яе не збіраліся.
«У кожнага будынка ёсць свой уласнік. І ўласнік, сыходзячы з абставін, вырашае, што з ім рабіць»,
— коратка пракаментавала сітуацыю намесніца начальніка аддзела ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі Мёрскага райвыканкама Аксана Ашурко.
Апошнія гады канюшня была ў страшным стане.
«Там засталіся толькі падмурак і фасад. Сцяна моцна нахілілася, амаль падала — а там дзеці бегаюць. Калі мы прыязджалі з турыстычнай групай, то ўся тэрыторыя парасла баршчэўнікам, не прайсці было», — расказвае дырэктарка Мёрскага гісторыка-этнаграфічнага музея Аксана Лагунёнак.
Сядзіба апошнія год 15 знаходзіцца на балансе райаграсэрвісу. Яны засявалі гэтую тэрыторыю, пасвілі там статак. Аўтэнтычнай канюшняй не займаліся. Летась ад пракуратуры ім прыйшло прадпісанне — навесці парадак.
«Нельга было выратаваць будынак, не было сродкаў», — дзеліцца Аксана Лагунёнак.
Чаму ж канюшню не прызналі гісторыка-культурным помнікам, каб узяць пад дзяржаўную ахову? Па словах дырэктаркі музея, тыя руіны ўжо нельга было ўнесці ў спіс праз іх безнадзейны стан.
У самім райаграсэрвісе, адказным за гэта, вялікай страты не бачаць.
«Канюшня адслужыла свой тэрмін. Гэта ўжо спісаны, патэнцыйна небяспечны аб’ект», — па-гаспадарску адказаў дырэктар сельгасарганізацыі Іван Сушко.
— А чаму было яго не аднавіць?
— Для каго? Для чаго?
— Для турыстаў, людзі ж прыязджаюць паглядзець.
— Якіх турыстаў? Ведаеце, я цяпер вельмі заняты, — скончыў размову дырэктар.
Цяпер чытаюць
Энігматычны пісьменнік з Палесся Андрусь Горват пераплавіў выпрабаванні 2020-х у кнігу «Дом»1
Каментары