Украінская вёска Вялікая Севярынка мае музей, абеліск і вуліцу імя народнага пісьменніка Беларусі. А ў Гродне, дзе Васіль Уладзіміравіч жыў больш за трыццаць гадоў, музей месціцца ў маленькім пакойчыку плошчай пятнаццаць метраў.
Тэніска, у якой працаваў народны пісьменнік, дыктафон, нататнік з запісамі, дыпламат з шыфраваным замком, рукапісы, мноства кніг, альбомаў, фотаздымкаў…
У Гродне музей Васіля Быкава размешчаны ў маленькім пакойчыку плошчай пятнаццаць метраў па адрасе вуліца Савецкая, 31. Музей чакае пераезду, будынак падлягае рэканструкцыі. Магчыма, у новым памяшканні знойдзецца месца і экспанатам (пакуль частка іх проста не змяшчаецца і захоўваецца на прыватных кватэрах), і чытальнай залі, і бібліятэцы.
Сёння Гродна старанна ганарыцца тым, што Васіль Быкаў жыў тут больш за трыццаць гадоў, напісаў самыя вядомыя творы, і ў той жа час права афішаваць гэта аддае іншым краінам і гарадам. На радзіме пісьменніка ў вёсцы Бычкі (Віцебская вобласць) дзейнічае дом-музей. У Віцебску — адчыненая мемарыяльная дошка. Украінская вёска Вялікая Севярынка мае музей, абеліск і вуліцу пісьменніка, хоць вёска гэтая ўсяго толькі імгненне яго франтавой біяграфіі.
У нас музей па вуліцы Савецкай адчынены дзякуючы высілкам і сродкам энтузіястаў (кіраўнік — ветэран Вялікай айчыннай вайны, сябра Саюзу беларускіх пісьменнікаў Мікалай Мельнікаў). Большасць яго арганізатараў — людзі сталага веку, яны ведалі Васіля Быкава, мелі зносіны з ім і не хочуць, каб была забытая менавіта гэтая старонка гісторыі Гродна. У музеі захоўваецца пілотны экзэмпляр фотаальбома пра Васіля Быкава, многія фотаздымкі — рэдкасць і не публікаваліся раней. Зразумела, што гродзенскаму перыяду (50 — 70-е гады мінулага стагоддзя) прысвечана большасць з іх.
Па словах Алеся Дземідовіча, аднаго з куратараў музея, у мінулым радыёжурналіста, Васіль Быкаў любіў Нёман, дзе ў яго была свая маторная лодка і пасведчанне на права ёй кіраваць. Любіў хадзіць па вуліцах, бываць у парку.
Пакуль дагэтуль нічым не азначаныя, стаяць паваенныя будынкі рэдакцыі газеты «Гродзенская праўда», дзе Васіль Быкаў працаваў карэктарам, затым літаратурным кансультантам. Дамы па вуліцы Свярдлова і вуліцы Вялікая Траецкая, дзе ён жыў разам з сям’ёй, будынак мастацкіх майстэрняў, дзё ён пачынаў працаваць адразу пасля вайны, будынак адміністрацыі філармоніі (вуліца Савецкая), дзе быў карэктарам. Праўда, у нас гатовыя назваць адну з вуліц імем Васіля Быкава, але дыпламатычна чакаюць, калі з’явіцца вуліца, па памерах вартая насіць прозвішча народнага пісьменніка.
Рэдкасці захоўваюцца ў музеі, напрыклад рукапіс «Сотнікаў» з арыгінальнымі аўтарскімі праўкамі. У музеі на падваконні стаіць бюст пісьменніка. І партрэт. Сюды і ўскладуць энтузіясты кветкі 19 чэрвеня — у дзень 85-годдзя пісьменніка.
