Дэмакратычныя сілы ізноў рыхтуюцца да чужой гульні. Мясцовыя выбары, якія неўзабаве абвесьціць рэжым, разглядаюцца апазыцыяй як сродак дагрукацца да народу й нат вылучыць сваіх дэпутатаў.
Але выбараў у Беларусі ўжо няма. Адміністрацыйная сыстэма кантролю й фальшаваньняў адладжаная са зграбнасьцю бюракратычнага безмазгоўя, жывыя галасы душацца, дый іх ніхто не падлічвае. У гэтых умовах чужая гульня па чужых правілох толькі выпускае пару, узаконьвае рэжым і спрыяе грамадзкай апатыі.
«Данесьці інфармацыю для людзей», «прапанаваць свае праграмы й кандыдатуры» – гэта замала для сытуацыі аўтарытарнае летаргіі. Падобная тактыка ёсьць бюракратычнай падтрымкай існага статусу: тое, што працуе ў дэмакратычных краінах, сталася зьдзекам у нашых умовах.
Неабходны асымэтрычны й зразумелы адказ, які ўзмацніць грамадзкую мабілізацыю і дапаможа рэжыму «урониться». Неабходная свая гульня па сваіх правілох. Афіцыёзныя «выбары» – легальны канал для такой гульні.
Замест «інфармаваньня» і «дэлегацтва» – стварэньне альтэрнатыўнага сеціньня грамадзкай актыўнасьці. Сеціньне – яшчэ не альтэрнатыўная мясцовая ўлада, але новая дыфузная мапа сілы. Тысячы лакальных рухаў, аб’яднаных кампаніяй «ВЯРТАЕМ УЛАДУ НАРОДУ».
Гэтае вяртаньне – у патрабаваньнях жыхароў да свайго ЖЭСу, у лакальных акцыях па пабудове новых дарогаў, у пратэстах месьцічаў супраць пераназваных вуліцаў і г.д. Кожная мясцовая праблема зьбіраецца, аналізуецца, дасьледуецца. Дэмакратычныя сілы прапануюць сваё вырашэньня – эканамічнае, юрыдычнае, творчае.
А кампанія «выбараў» – сродак мабілізацыі актывістаў для вырашэньня лакальных задачаў і масавай атакі на мясцовым узроўні. Партыі, грамадзкія рухі дый асобныя палітыкі – мадэратары й апекуны сеціньня, якое здольнае прымаць рашэньне й бязь іх.
Пасьля плошчы Каліноўскага ў Інтэрнэце зьявіўся вокліч: «Дастанем іх! Мы – грамадзяне! Улада належыць нам!»
Рэжым здольны зьнішчаць апазыцыйныя цэнтры, зьнявольваць палітыкаў, але ён нічога ня здольны зрабіць супраць дыфузнае й масавае атакі. Што зробіць рэжым супраць пратэстаў жыхароў дому, якія дамагаюцца рамонту? А тэлефанаваньні, каб спынілі трансьляцыю гідкасьцяў на БТ? Масавыя лісты ў інстанцыі – у падтрымку прадпрымальнікаў?
Рэжым можа праігнараваць лакальны супраціў зьнізу – але творчая ініцыятыва ў вырашэньні праблемаў пераходзіць да нефармальных лідэраў. Рэжым бюракратычны – і мусіць рэагаваць грувастка, тонамі папераў. Масавыя прапановы ад месьцічаў могуць выклікаць паралюш сыстэмы, альбо, у асобных выпадках, афіцыёз мусіць прымаць альтэрнатыўныя прапановы.
У любым выпадку ініцыятыва пераходзіць да грамадзтва – дэцэнтраванага, непадкантрольнага, усюдыіснага. Грамадзтву неабходныя перамогі, каб спыніць апатыю – і ўзмацніць свае сілы. Такія перамогі цалкам дасягальныя на лакальным узроўні.
Кампанія мясцовых выбараў – сродак праявіць актыўнае сеціньне, рэкрутаваць новых добраахвотнікаў. Гэта свая гульня па сваіх правілох. «ДАСТАНЕМ ІХ!» Вяртаем уладу народу.
Андрэй Расінскі, nmnby.org
