Як стала вядома на мінулым тыдні, П. І. Якубовіч прызначаны чальцом Савета Нацыянальнага сходу Беларусі. Ну вось і вы, Павел Ізотавіч, дасягнулі нарэшце «ступеняў вядомых». Зрабіліся сенатарам.
А наогул, у нас сената няма. Ёсць верхняя палата Нацыянальнага сходу, афіцыйна названая Саветам Рэспублікі. Але вось у прэсе яе чальцоў чамусьці мянуюць сенатарамі. І я думаю, што самім чальцам гэта прыемна.
Нешта ад Старажытнага Рыма. Або царскай Расіі.
Дарэчы, у той жа Расіі ў сенат прызначаліся царом шаноўныя, заслужаныя людзі, ужо ва ўзросце самавітым.
Такая была свайго кшталту ганаровая высылка.
У нас жа гэта і не заўсёды высылка. Можна і сумяшчаць.
Вось і П.І., дзякуй Богу, пакуль сумяшчае з галоўрэдактарствам у «СБ».
Але, як у царскія часы, ён прызначаны. І ў гэтым сэнсе ў Беларусі як кавалку былой імперыі традыцыя падтрымліваецца.
Віншуючы П.І. з гэтай, несумненна, выслужанай пасадай і званнем, я не магу не думаць пра першыя ініцыятывы новага сенатара.
Ну, у тым сэнсе, што ён там прапануе суседзям па верхняй палаце.
Роздумы над гэтай праблемай нарадзілі ўва мне жаданне падказаць новаспечанаму сенатару тэму.
Павел Ізотавіч!
Спадар сенатар!
Калега!
Я памятаю, як у далёкія
Я памятаю, якім баявым перабудоўным публіцыстам вы былі. Памятаю вас у асобным кабінеціку ў рэдакцыі часопіса «Крыніца», які грымеў у той час. Галоўным рэдактарам якога быў ваш сябар Уладзімір Някляеў.
І вось Някляеў у турме, а вы — сенатар.І яшчэ адзін ваш сябар, літаратуразнаўца Аляксандр Фядута, таксама ў турме.
Вашы сябры, Павел Ізотавіч, у турме! Як жа балюча павінна быць вам!
Скажыце, Павел Ізотавіч, вы верыце, што
мажны, задыханы Фядута, які штодня пераадольвае ўласную хворасць, у галаве якога дзясяткі літаратурных планаў і праектаў,
Фядута, які выпусціў дзве кнігі ўнікальнага беларускага біяграфічнага альманаха «Асоба і час», аднатомнікі Булгарына і Аляксея Карпюка, Фядута, у якога толькі што ў значным маскоўскім выдавецтве «Новы Літаратурны Агляд» выйшаў велічэзны том «Палякі ў Пецярбургу ў першай палове XIX стагоддзя» (не сумняюся, што ён падараваў вам усе свае кнігі),
Фядута — абавязковы ўдзельнік філалагічных канферэнцый у Маскве, Рызе, Вільні, Таліне,
гэты ў найвышэйшай ступені інтэлігентны і далікатны чалавек, задумваў нейкія пагромы і масавыя беспарадкі?
Або іх задумваў іншы ваш сябар — Валодзя Някляеў, паэт Божай ласкай, чый дар ацэнены шматлікімі чытачамі, у тым ліку, несумненна, і вамі? Вы сапраўды верыце, Павел Ізотавіч,
што найтанчэйшы лірык Някляеў можа быць арганізатарам і натхняльнікам пагромаў?
А можа быць, вы паверылі ў тое, што, як сцвярджалі стваральнікі паказанага па БТ у мінулую нядзелю фільма, што збіццё Някляева арганізавалі Саннікаў і іншыя людзі з апазіцыі, імкнучыся такім чынам пазбавіцца канкурэнта?
І, можа быць, ад Саннікава цяпер і чакаюць такіх прызнанняў?
Калі так, то вяртаюцца
У вас сапраўды ёсць нешта на тэму «тунэля ад Бамбея да Лондана», які капалі ці збіраліся капаць Някляеў з Фядутам?
Але я веру, што вы не звар’яцелі.
Павел Ізотавіч!
Час ідзе. І кожная гадзіна не проста «зносіць часцінку быцця», як пісаў Пушкін, а жыцця вашых сяброў.
Дык выйдзіце ж на трыбуну гэтай самай верхняй у нас палаты і запатрабуйце іх вызвалення.
Які выдатны, самы яркі момант будзе ў вашай біяграфіі!
У турму ж не пасадзяць. Ну пазбавяць сенатарскага крэсла. Пенсія будзе не самая высокая.
Затое ачысціцца душа!
Ах, Павел Ізотавіч, вы ж ведаеце, што ў жыцці кожнага чалавека бывае зорная гадзіна!
І мне здаецца, што цяпер прыйшла ваша зорная гадзіна.
І вы зробіце гэта.
Ну што такое, урэшце, гэтыя трыццаць срэбранікаў у параўнанні з той славай і чалавечай удзячнасцю, якая чакае вас?
Ваш любімы Улас Дарашэвіч ухваліў бы гэты крок. Кажу як знаўца яго жыцця. І аўтар новай манаграфіі пра яго, якая толькі што выйшла ў Маскве.
Яна завецца «Лёс фельетаніста».
Вы ж таксама калісьці былі нядрэнным фельетаністам.
І, можа быць, не забыліся на словы Уласа Дарашэвіча:
«Героем народжаны не кожны. А сумленным можа быць кожны».
І цяпер, Павел Ізотавіч, як кажа ваш патрон, ваш лёс у вашых руках.
Я ўжо бачу, як вы падымаецеся са свайго сенатарскага крэсла. На вас беласнежная тога з чырвонай стужкай, і вы пачынаеце:
— Дакуль, Катыліна, ты будзеш злоўжываць цярпеннем нашым? Як доўга яшчэ ты, у сваім шаленстве, будзеш здзекавацца з нас?
Гэта пачатак знакамітай прамовы Цыцэрона супраць аднаго залішне ўладалюбнага дзеяча Старажытнага Рыма, які не грэбаваў ніякімі сродкамі.
Але знікае прывід рымскага сената.
І я чую ваш, Павел Ізотавіч, мужны голас у Савеце Рэспублікі:
— Дакуль будзе панаваць самавольства ў Беларусі?
Далей мне адмаўляе ўяўленне…
Цыцэрон, як вядома, скончыў дрэнна — яго забілі.
Але затое якая слава ў сусветнай гісторыі!
Зрэшты, ёсць людзі, для якіх слава нішто ў параўнанні з самавітым асабняком і добрым рахункам у банку.
Але ж ёсць яшчэ сумленне, Павел Ізотавіч!
У адной з кітайскіх казак Уласа Дарашэвіча багаты мандарын загадаў Сумленне, «гэтую неспакойную жанчыну», «закалаціць у калодкі і пасадзіць за краты на векі вечныя, каб яна нікога больш не турбавала».
У Беларусі Сумленне сёння трымаюць на Акрэсціна і ў «амерыканцы».
Няўжо вы, Павел Ізотавіч, так і пражывяце рэшту жыцця вартаўніком пры гэтых турмах?
