Я пайшоў на сустрэчу, таму што цікавіла, што адбылося з галавой Някляева пасля ўдару аб бампер. Народу было няшмат, жанчыны з адухоўленымі тварамі, Фядута і блогеры. За суседнімі столікамі чвякалі выпадковыя наведвальнікі.
Я адразу пайшоў у атаку:
- Пра што збіраецца Някляеў дамаўляцца з людзьмі, якія ўдарылі яго галавой аб бампер?
- І наогул, - пачуліся галасы, - як можна дамаўляцца з чэлам, які недамоваздольны, з напарстачнікам, з тэрарыстам, захопнікам закладнікаў?
Фядута на гэтыя правакацыі адказаў, што
з тэрарыстамі вядуць перамовы, але не выконваюць іх патрабаванняў.
- А ў суд вы збіраецеся падаваць на газету "Во славу Родины», якая напісала, што вас збілі вашыя прыхільнікі, і паклялася ў наступным нумары расказаць падрабязнасці?
- Ды хай жыве, - адказаў Някляеў.
Яны бачаць для Беларусі чатыры сцэнары развіцця сітуацыі:
- Як ва Угандзе часоў Ідзі Аміна;
Калі пачалі жэрці адно аднаго? - удакладніў я.
- Як у Румыніі часоў Чаўшэску;
Калі свае пачалі адно аднаго страляць, растлумачыў Някляеў.
- Як ва Украіне «аранжавая рэвалюцыя»;
Калі Кучма, разумеючы, што ўладу не ўтрымае, усё-ткі аддаў яе дэмакратычна абранаму Юшчанку, таксама растлумачыў Някляеў.
- Як у Польшчы;
Калі Ярузэльскі пад ціскам пайшоў на перамовы з Салідарнасцю і аддаў уладу.
Някляеў лічыць, што ў нас спрацоўвае чацверты сцэнар.
- Апазіцыя цяпер якраз нагадвае Салідарнасць таго часу. Не адзінае, магутнае маналітнае ўтварэнне, а раз'яднанасць, што перажывае ўнутраныя супярэчнасці, складаецца з мноства канкуруючых груповак, рухаў.
У нас ваеннае становішча, бо эканоміка, а менавіта канкрэтныя прадпрыемствы (амаль усе, на яго думку), цалкам перададзеныя ў кіраванне КДБ.
Самае цікавае: што Някляеў збіраецца рабіць.
Выяўляецца, чакаць, пакуль усё само не навярнецца.
А з прычыны, як ён лічыць, што Лукашэнка ведае, што само навярнецца, - прымусіць яго правесці рэформы. Спачатку палітычныя, потым эканамічныя, і за два-тры месяцы. Каб тут усё канчаткова не павалілася.
Я нагадаў, што мы - эксперыментальная краіна, што ў Аргентыне ў 2002 годзе дэвальвавалі песа на 37% і народ выйшаў граміць і змёў урад, а ў нас ужо 53% - і нічога.
Някляеў кінуўся ў развагі, што «вы памятаеце, як даляр стабілізаваўся на 4200 і можна было тады..." Гэтую тэму развіваць мне не захацелася, інакш дыскусія зайшла б у канчатковы тупік.
Ён прапануе шокавую тэрапію, праз якую прайшлі ўсе краіны, якія рабілі рэформы.
У мяне ў размове з Пашам Данейкам усплыло, што Эстонія, перажыўшы шокавыя рэформы, стала сапраўднай дзяржавай, Літва - стала дзяржавай, Польшча - стала дзяржавай. А ў Беларусі ёсць усе шанцы, што пасля шокавай тэрапіі дзяржава знікне.
(Цяпер сяджу і думаю: вось чаму ў нас шок без тэрапіі)
Някляеў прапануе рэформы, ад якіх будзе горш, але потым абавязкова лепш.
Ён быў на рынку, і яму казалі, што «вось як бы вы рэформы праводзілі і да ўлады прыйшлі, але каб Камароўка засталася».
(Тыповая праява нашай псіхалогіі «Шчасце - гэта не калі цябе разумеюць, а калі ў суседа карова здохла»).
Я, вядома, не ўтрымаўся і іранічна выказаўся, што "ўлада хоча падмануць усяго толькі апазіцыю, а апазіцыя — усю краіну".
На Някляева населі і запатрабавалі дакладнай даты, калі ўсё ў нас крахнецца, а ён пачне.- 15 лістапада.
Пры гэтым сцвярджае, што выступае за эвалюцыйны шлях.
- Хто хоча рэвалюцыі, падыміце рукі!
Мы дружна паднялі. Я дакладна ведаю, чаму: няма чаго глядзець па БТ. Не магу сказаць, што нас было мала.
Як сказаў Чэрчыль брытанцам, «мне няма чаго прапанаваць вам, акрамя цяжкай працы». Урэшце ангельцам гэта надакучыла, і яны Чэрчыля пракінулі на выбарах.
Фядута і Някляеў шмат і цікава гаварылі пра сядзенне ў камерах. Што палкоўнікі баяцца, каб не ўсплылі іх прозвішчы, разумеюць, што ўсё хутка скончыцца і давядзецца адказваць, пра тое, як яны пісалі кнігі, заявы, пра рэжым адседкі.
Я расказаў пра псіхааналітыкаў, якія займаюцца рэабілітацыяй тых, хто выйшаў з «амерыканкі». Ён з прафесійным захапленнем казаў, што ў КДБ працуюць выдатныя псіхолагі.
Фядута ўспомніў, як абломвалі, калі абвясціў медыкаментознымі байкот.
Для перамоваў далі палкоўніка, які быў яго цэнзарам і вайсковым псіхолагам адначасова.
Не прымаючы таблеткі, сказаў ваенны псіхолаг, вы выйдзеце з турмы поўнай развалінай, якой павінная будзе займацца ваша жонка. Вы хочаце ўзваліць гэты цяжар на яе?
Аргумент падзейнічаў, Фядута здаўся.
Някляеў прызнае дзве памылкі.
Па-першае, ён быў у эйфарыі ад паведамленняў, якія злівалі дыпламаты, што "яшчэ трохі, і Беларусь у ЕС уступіць. Ну, не ўступіць ЕС, а падпіша пагадненне з Еўрасаюзам".
