Аўтару славутай «Гіпікі, альбо Навукі пра коней» — 450 гадоў 4

Ягоны спадчынны маёнтак знаходзіўся ў Мураванай Ашмянцы (сёння — Ашмянскі раён).

Дарагастайскі доктар медыцыны. Стольнік літоўскі (1588–1590), крайчы літоўскі (1590–1592), падчашы літоўскі (1592–1597), вялікі маршалак літоўскі (1597–1615).

Выхоўваўся ў кальвінскай веры. Вучыўся ў Страсбурзе. Удзельнічаў у ваенных дзеяннях у Нідэрландах, потым у Лівонскай вайне. Шмат падарожнічаў.

Пасля смерці Стэфана Баторыя некаторы час уваходзіў у прамаскоўскую групоўку, 9 жніўня 1587 у Акунёве пад Варшавай разам з сенатарамі ад ВКЛ вёў з маскоўскімі пасламі перамовы аб абранні на сталец Рэчы Паспалітай Фёдара Іванавіча і утварэнні уніі трох дзяржаў — ВКЛ, Маскоўскай дзяржавы і Польшчы.

У 1600 Дарагастайскі іменем караля мірыў два магнацкія роды — Хадкевічаў з Радзівіламі, як сваяк абодвух. У выніку адбыўся шлюб Януша Радзівіла з Соф’яй з Хадкевічаў.

На сойме 1605 выступаў супраць падтрымкі Дзмітрыя Самазванца I, аднак у 1609 далучыўся да падрыхтоўкі маскоўскай выправы Жыгімонта Вазы. Перад генеральным штурмам Смаленску (1611) камандаваў часткай паўночнай аблогавай арміі, адзін з першых уварваўся ў фартэцыю, быў паранены.

Памёр Дарагастайскі 3 жніўня 1615. Паводле тэстаменту, цела К. М. Дарагастайскага пахавалі ў Мураванай Ашмянцы ў радавым склепе, а сэрца — ва ўроцлаўскім храме. Даследнікі мяркуюць, што радавы склеп знаходзіўся ў крыпце кальвінскага збору, які стаяў на месцы драўлянага касцёла Панны Марыі.

Вядомасць сабе ён заслужыў працай «Гіпіка, альбо Кніга пра коней». Гэта першы ў Рэчы Паспалітай дапаможнік па конегадоўлі і коннай яздзе.

«Гіпіка» складаецца з чатырох частак. У першай расказваецца пра конную язду, конскія масці і прыкметы, падбор і вырошчванне племяннога маладняка. 2-я частка прысвечана пачатковай падрыхтоўцы баявых коней. У 3-й частцы паказаны ўзоры муштукоў і цугляў. Кніга, «Гіпіятрыя» — ветэрынарны лячэбнік. Ілюстрацыі знакамітагаТамаша Макоўскага. У анатацыі да кнігі таксама зазначаецца, што ў кнізе можна знайсці нямала звестак пра побыт шляхты, медыцыну, вераванні і г.д. на пачатку 17 ст.

Кніга напісаная па-польску, але ў 2007 у выдавецтве Юніпак з’явілася і па-беларуску.

«Упершыню «Гіпіка» выходзіць з каментарыямі — без іх паўнавартаснае разуменьне «Кнігі пра коней» наўрад ці магчымае. У складанні камнтароў удзельнічала вялікая творчая група. (…) Спадзяемся, ласкавы чытач, што вы адчуваеце ў сабе шляхетны, рыцарскі дух і маеце «любасць да коней прыроджаную, а не прымусовую», — напісала ў прадмове беларускага выданны Святлана Ішчанка.

Лявон Максюта

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішыце рэдактару «Нашай Нівы» ў ТГ