Аляксандар Лукашэнка зьбіраецца ехаць у Кіеў. Ад ягонай сустрэчы з прэзыдэнтам Украіны Віктарам Юшчанкам чакаюць нейкіх амаль што гістарычных рашэньняў у галіне энэргетыкі. Вядома, што кіраўнікі дзьвюх дзяржаваў павінны падпісаць мэмарандум аб супрацоўніцтве ў энэргетычнай сфэры. Але ці сапраўды гэтыя рашэньні могуць стаць лёсавызначальнымі?
Мэта Лукашэнкі зразумелая – ён, паводле трапнага выразу расейскай газэты «Известия», «прапануе ўкраінскаму кіраўніцтву сумесна выступіць супраць «расейскага дыктату». Пасьля зімовага нафтавага супрацьстаяньня з Расеяй Лукашэнка пачаў у тэрміновым парадку шукаць у замежжы хоць нейкую альтэрнатыву расейскім энэрганосьбітам. Менавіта з гэтага гледзішча трэба ацэньваць і ягоны нядаўні візыт у Аб’яднаныя Арабскія Эміраты, і візыт ва Ўкраіну, і меркаваны візыт у Азэрбайджан.
З альтэрнатывай, у прынцыпе, праблема – пастаўкі нафты морам з Блізкага Ўсходу ці з братняй Вэнэсуэлы магчымыя, вось толькі тая нафта будзе сапраўды залатой.
Дзяржаўная прапаганда, зразумела, намагаецца падаваць вынікі перамоваў і замежных паездак кіраўніка дзяржавы ў максымальна выйгрышным рэчышчы – маўляў, прэзыдэнт дамагаецца замежных інвэстыцыяў і сумесных праектаў у розных галінах. На самой справе, вынікі ваяжа ў тыя ж ААЭ даволі сумнеўныя. Расейскія СМІ увогуле пасьмяяліся з гэтага візыту. Паводле іх, Лукашэнка прывёз столькі інвэстыцыяў, што іх акурат хопіць на будаўніцтва двух катэджаў на Рублёўскай шашы (там, дзе жывуць маскоўскія мільянэры).
Хутчэй за ўсё, у якасьці лёсавызначальных будуць падавацца й вынікі маючага адбыцца візыту ва Ўкраіну. Але наўрад ці ад яго варта чакаць шмат. Чаму? Давайце падумаем. Мэмарандум аб супрацоўніцтве ў энэргетыцы, зразумела, будзе падпісаны. Толькі, як і кожны іншы мэмарандум, ён нікога ні да чаго не абавязвае. Беларусь сапраўды купляе ва Ўкраіне электраэнэргію. І сёлета пачала купляць яе значна больш, чым дагэтуль. Вось вам і разьвіцьцё супрацоўніцтва. Мы можам сумесна выкарыстоўваць абсталяваньне, магістральныя газаправоды і ўкраінскія газасховішчы (менавіта так пазначаныя афіцыйныя тэмы перамоваў у Кіеве). А вось «дружыць супраць» Расеі і знайсьці нейкае запасное выйсьце з нафтагазавай патавай сытуацыі Беларусі наўрад ці ўдасца.
Па вялікім рахунку, у прапанаваным варыянце няма нічога новага. Ідэю стварыць Балта‑чарнаморскі саюз, які б аб’яднаў краіны Балтыі, Беларусь і Ўкраіну, адрэзаўшы такім чынам Расею ад Эўропы, першым вылучыў не Лукашэнка. З гэтай ідэяй прыканцы 90‑х гадоў мінулага стагодзьдзя выступаў Беларускі Народны Фронт. Да рэалізацыі ідэі «балтыйска‑чарнаморскага нафтагазавага калектара» (менавіта так назвалі аўтары свой праект) справа не дайшла. У прыватнасьці, і таму, што да ўлады прыйшоў Аляксандар Лукашэнка, які абвясьціў галоўным прыярытэтам Беларусі «адвечную дружбу з Расеяй». Ідэя была надоўга пахаваная. Зараз яе спрабуюць рэанімаваць. Але ініцыятыва рэанімацыі нарадзілася не ў Беларусі, а ў суседняй Літве. Прэзыдэнт Літоўскай Рэспублікі, якая, вядома, таксама адчувае нафтавы ціск з боку Расеі, Адамкус заклікаў стварыць тройку Літва‑Украіна‑Беларусь для процістаяньня расейскай палітыцы экспарту энэргарэсурсаў.
Але ёсьць адна праблема – занадта ўжо адрознымі сталі за мінулыя гады гэтыя тры краіны, адна зь якіх уваходзіць у Эўразьвяз, другая вагаецца, ці ўступаць ёй у НАТО, а трэцяя лічыць ЭЗ і НАТО сваімі ворагамі. Уявіць сабе такі саюз у рэчаіснасьці можа толькі вар’ят. Напрыклад – з кім сёньня трэба дамаўляцца ва Ўкраіне зь яе ўнутрыпалітычнымі праблемамі? Зь Юшчанкам? У ягоных руках засталося замала ўлады, каб давесьці да выніку прынятыя рашэньні. Зь Януковічам, які ў сваёй палітыцы больш арыентаваны на Расею? Лідэры ягонай «Партыі рэгіёнаў», дарэчы, ужо ставяць пад сумнеў неабходнасьць энэргетычнага саюзу зь Беларусяй.
Дзеля таго, каб ствараць якія заўгодна саюзы – за што‑небудзь ці супраць каго‑небудзь – Лукашэнку трэба спачатку зьмяніць сябе і сваю краіну. Бяз гэтага перамовы й саюзы з заходнімі краінамі ці нават з Украінай асуджаныя на правал.
Вось чаму ў Расеі з алімпійскім спакоем назіраюць за візытамі кіраўніка «саюзнай дзяржавы». У Крамлі ведаюць, што далей размоваў справа ўсё адно ня пойдзе. Так што да сапраўднай рэанімацыі Балта‑чарнаморскага калектара па‑ранейшаму вельмі далёка.
Калі гэты праект увогуле некалі спраўдзіцца.
А пакуль што давядзецца задаволіцца, у лепшым выпадку, «двума катэджамі на Рублёўцы».
