ПОШТА
Патрэбнае адзiнства
Я заўсёды быў за стварэньне, будаўнiцтва i г.д. Разбурэньне мне нiколi не падабалася. Як i разьмежаваньне. Таму шчыры дзякуй Вам за артыкул пра Скарынавыя кнiгi i Iнтэрнэт (а таксама й за iншыя артыкулы, эсэ, думкi зь якiх мне прыдзецца ўжываць у гэтым лiсьце. Такая ж падзяка сп. А.Дашкевiчу). Але ж... Другi нумар «НН» запар сп. З.Бартосiк прапануе ўзводзiць барыкады: «Толькi для БЕЛ»... Тут ужо я супраць, ня гледзячы на тое, што я падзяляю пачуцьцё крыўды за зьдзекваньне над мовамi.
I ня толькi таму, што жыхары Беларусi (у тым лiку i рускiя па нацыянальнасьцi) нiякага дачыненьня нi да расейскага, нi да беларускага ўраду (тэрмiны выключна геаграфiчныя) ня маюць. I ня толькi таму, што жывуць тут яшчэ татары, габраi, лiтоўцы, палякi, украiнцы i г.д. (iх усiх — за што?..) I ня толькi таму, што калi Беларусь — былая калёнiя Расеi (i СССР), то, як амаль ва ўсiх iншых былых калёнiях, тут не абысьцiся без афiцыйнага дзьвюхмоўя (у некаторых з гэтых краiнаў дзьвюхмоўе — «часовае»). I нават ня толькi таму, што калiсьцi iснаваў Кафка: праскi габрай, якi пiсаў на нямецкай мове — выдатны прыклад таго, што мова, краiна i нацыянальнасьць неабавязкова павiнны супадаць...
А ў першую чаргу таму, што адзiнае, што можа зрабiць адроджаная нацыянальная беларуская элiта — гэта «займацца справамi Таварыства Беларускай Мовы» (гэта ў дачыненьнi да моўнага пытаньня). Толькi стварэньне Дабра — Дабра, маючага такi станоўчы (дадатны) зарад, што перад iм адступяць i рассыпяцца ў пыл незьлiчоныя праявы зла, можа аб’яднаць ня толькi «вострабрамшчыкаў» i «курганаслаўшчыкаў», але i ўсiх жыхароў нашай шматпакутнай Краiны. Таму што дабрабыт усяго чалавецтва (у тым лiку i Беларусi), мiр i бясьпека дасяжныя толькi тады, калi трывала ўсталюецца адзiнства.
Заўважце: у прыватных абвестках — словы Ул.Караткевiча (даслаў iх, на жаль, ня я): «Але злосьць — кепскi дарадчык. Часам яна можа штурхнуць высакароднага ў такое балота, у якiм сядзiць яго подлы вораг». Усё, што «толькi для БЕЛ» — гэта помста. Пры помсьце ж — абодва бакi «ў балоце», розьнiца толькi ў тым, хто пачаў першы...
Напрыканцы лiста — падзяка за Калядны (i навагоднi падарунак): «Жоўты пясочак» В.Быкава.
Рэзванаў Пётар, Менск
Як аб’яднаць Мiтрапалiтаў?
Мне вельмi прыемна, што ёсьць у нас шчырыя Беларусы, якiм не абыякавы лёс нашай Бацькаўшчыны. Што ў нас ёсьць нашае беларускае радыё «Свабода», што ў нас ёсьць газэта «Наша Нiва», якая хоча вярнуць нашую сапраўдную мову. Мне было вельмi прыемна прачытаць у «НН» размову з айцом Пятром Гушчам, адным зь першых арганiзатараў Беларускай Аўтакефальнай Праваслаўнай Царквы ў Беларусi. Але ж аказваецца, што я моцна памыляўся, i, на жаль, гэтыя шчырыя беларусы купляюцца i прадаюцца. Расчараваньне прыйшло пасьля таго лiста, якi надрукавала вашая газэта супраць Б.А.П.Ц.
Я вельмi добра ведаю айца Пятра, гэта шчыры Беларус, якi хоча бачыць вольную i незалежную Бацькаўшчыну.
Айцец Пётар неаднаразова зьвяртаўся да нашых мiтрапалiтаў за мяжой — Iзяслава i Мiкалая, каб яны аб’ядналiся ў адзiн Экзархат i пачалi будаваць царкву ў Беларусi. Вы ж павiнны ведаць, што ў Амэрыцы ёсьць тры першагерархi i два мiтрапалiты, якiя ня могуць знайсьцi паразуменьне мiж сабою.
Можна пiсаць многа пра цяжкасьцi нашае незалежнае царквы. Але ж Вам было б карысна гэта пачуць зь першых вуснаў айца Пятра, ён Вам многае можа расказаць пра неабходнасьць Беларускае царквы.
Мне было б прыемна, калi б Вы праз свой аўтарытэт занялiся аб’яднаньнем гэтых Мiтрапалiтаў, яны ж ужо ў гадах старых.
З павагай
сям’я Жукоўскiх, Слонiм
Хартыя-97
Вельмi добра, што зьявiўся такi дакумэнт, як «Хартыя-97». Стаўлю i свой подпiс пад iм. Пэўна, сёньняшняя ўлада не чакала на фоне ўжо звыклых мiтынгаў i пiкетаў такога разумнага кроку. Думаю, гэты дакумэнт зьяўляецца сумленьнем беларуса, не паставiць подпiс пад iм — гэта здрадзiць сваёй Радзiме.
Уладзiмер Жаўняк, Мар’iна ГоркаБеларуская лiтаратура i замежжа
беларуская літаратура і замежжа
Што ведаюць пра Беларусь эўрапейцы?
Я маю адну знаёмую за мяжою. Яна — бэльгiйка, грамадзянка невялiкай краiны, спакойнае насельнiцтва якой падзяляецца на фляманцаў i валонцаў. Гэта край, што доўга быў у палоне суседнiх дзяржаваў i толькi нядаўна здабыў незалежнасьць. Мая знаёмая — чалавек, у жыцьцi якога лiтаратура, тэатар, мастацтва займаюць не апошняе месца. Пачуўшы ад мяне iмёны трох клясыкаў: Якуба Коласа, Янкi Купалы i Максiма Багдановiча, яна з iмпэтам пачала пошукi. Спачатку зазiрнула ў звычайную кнiгарню, дзе, як i разьлiчвала, кнiг беларускiх аўтараў у продажы не аказалася. Затым яна ўспомнiла пра iснаваньне беларускага пасольства i вырашыла атрымаць там падрабязную iнфармацыю. Зьвязалася з прадстаўнiкамi беларускай нацыi, аднак, жывучы ў Брусэлi, яны размаўляюць выключна па-ангельску, нават аташэ па культуры. Упартая бэльгiйка паразмаўляла з галоўным (консулам). Ён валодаў францускай мовай i быў вельмi ветлiвым, аднак нiякiх канкрэтных зьвестак ёй даць ня змог. Консул запэўнiў, што гэта, несумненна, выбiтныя пiсьменьнiкi, але ён засумняваўся ў наяўнасьцi перакладаў iх цудоўных твораў на мэлядычную мову французаў. Зь ягонае парады яна зьвярнулася ў бiблiятэку, але беспасьпяхова, потым — у «Сусьветную бiблiятэку», якая мае спэцыялiзаваны аддзел славянскiх аўтараў, але й гэта не прынесла нiякага плёну. Застаецца толькi адно месца, куды бэльгiйка не зьвярталася — Каралеўская бiблiятэка. Аднак часы яе працы сёлета ўжо недасягальныя. А цi застанецца ахвота?!
Вольга Колас, Менск
