БІБЛІЯТЭКА
«Мроя»: рэспубліка і пашпарт
Пашпарт грамадзяніна N.R.M. 1999. («Беларуская музычная калекцыя»)
Сёньня музычныя праекты з удзелам «мрайчукоў» атрымліваюць розгалас яшчэ да іхнага выхаду. Так было і з «Народным альбомам», так сталася і з «Пашпартам грамадзяніна NRM». Як толькі «Пашпарт» зьявіўся на кампакце, ад калекцыянэраў давялося пачуць: «NRM» на CD? Лепш бы старую «Мрою» выдалі! Я й сам заўзятар той «Мроі», калі «Я — рок-музыкант», «Зондэркаманда» ці «Ён яшчэ вернецца» разганялі мурашак па скуры. Але творчы рост калектыву відавочны, хаця б у тым, што «незалежнікі» з «Мроі» канцэптуалізуюць свае праграмы.
Калісьці канцэптуальнага альбому можна было чакаць хіба што ад прадстаўніка арт-року або сымфа-року, зрэдку дацягвалі да гэтага і гардавікі. А вось розныя гіпары і панкі ў лепшым выпадку шынкавалі ў альбом россыпы сваіх гітоў. «Мроя» ж ніколі ня грала арт-року, а вось праз панк і гэві — прайшла. Калісьці ейны стылёвы сымбіёз нараклі беларускім тэрмінам стод-рок, але цяпер іхную музыку ўсё часьцей характарызуюць тэрмінам поп-гранж.
Зладжанасьць страляе ў вушы зь першых акордаў альбому ў кампазыцыі пра крутых пацаноў — «Кумба». Скінуўшы лёгкі рэп-налёт, «Паветраны шар» бліскуча ператвараецца ў стары добры «мроеўскі» стод-рок, зь якога ў «Тваім партрэце» ўсё ж вытыркаюцца прыкметныя панкаўскія рэбры. 30-сэкундавы «Гамон» прэтэндуе стаць самым ёмістым з самых маленькіх музычных партрэтаў нашай рэчаіснасьці.
Рэчаіснасьць, дзе і «Песьні пра каханьне», і «Песьні юных падпольшчыкаў» — своеасаблівыя. Настолькі своеасаблівыя, што першая зь іх па-за альбомам (яна трапіла на зборны кампакт-дыск «Вольныя танцы») набывае зусім іншы сэнс. Дакладней, у іншым антуражы яна губляе значную частку сваёй сэнсавай нагрузкі.
Затое фальклёрная «Добры вечар, дзяўчыначка» перажывае такі самы працэс, але ў адваротным кірунку: у альбоме яна набывае сэнс, пра які ейны аўтар — беларускі народ — і не здагадваўся.
«Пашпарт» гэтай «Незалежнай рэспублікі...» нельга рваць на кавалкі. Занадта ён цэльны. Аўтары мастацкай аздобы альбому толькі ўзмацнілі гэтую цэльнасьць, укладаючы ў скрынку касэты і кампакт-дыску сапраўдны пашпарт грамадзяніна NRM — рэспублікі, дзе ёсьць і свой герб, і свой сьцяг, і свой кабінэт міністраў. Нам застаецца толькі зразумець іх і далучыцца.
Вітаўт Мартыненка
ТАНЦЫ ДЛЯ ВОЛЬНЫХ КЛЮБАЎ
«Вольныя танцы: слухай сваё!», Менск, 1999, БМА.
Гэты CD — першая ў гісторыі беларускага рок-н-ролу спроба сабраць пад адной вокладкай розныя паводле стылю, жанру і прафэсійнага ўзроўню гурты. Слухачам прапануюцца па адной-дзьве песьні як «монстраў» — гуртоў ULIS, NEURODUBEL, НОВАЕ НЕБА, КРАМА, ПАЛАЦ, N.R.M., гэтак і «маладых» — СКЛЕП, EXIST, ЗЬНІЧ, DEVIATION, POSTSCRIPTUM, «вечна маладых» — ZYGIMONT VAZA і КАМЭЛЁТ, «нанова маладых» — МЯСЦОВЫ ЧАС — і таксама «пакуль маладых» — КРЫВІ.
Тамсама зьмешчаны асобны праект Касі Камоцкай і Зьмітра Вайцюшкевіча — песьня «Белая Лебедзь». Гэтая песьня — унікальная, бо рэпрэзэнтуецца толькі на CD «Вольныя танцы...». Астатнія падабраныя адвольна. Зрэшты, такі падыход не псуе эклектычнай канцэпцыі зборніка, бо галоўны крытэр адбору — гэта беларуская мова сьпеваў. Вынятак — NEURODUBEL, рэпрэзантаваны песьняй «Bielarus uber alles». Гэтая акалічнасьць сьведчыць пра тое, што пры выбары гуртоў і іхных кампазыцыяў для кампакту ініцыятары праекту — Беларуская Музычная Альтэрнатыва і Беларускі Гэльсынскі Камітэт — кіраваліся ня толькі мовай сьпеваў, але й грамадзянскай пазыцыяй, якую выканаўцы выяўляюць, прынамсі, з сцэны.
Прэзэнтацыя праграмы «Вольныя танцы: слухай сваё!» ладзілася ў менскім клюбе «Акварыюм» 25 сакавіка і 1 красавіка. Бадай, гэта была першая ў сэзоне імпрэза, калі беларускія рок-фанаты мелі магчымасьць пабачыць разам амаль увесь «залаты фонд» беларускага рок-н-ролу». Калі меркаваць па запоўненасьці залі і рэакцыі публікі, фэны былі ў захапленьні, нягледзячы на невысокую якасьць апаратуры на сцэне. Што да музыкаў, амаль усе ўдзельнікі праекту прыхільна паставіліся да прэцэдэнту — CD падобнага кшталту. Прынамсі, упершыню ў Беларусі дацямілі зрабіць рок-н-рольную праграму, якая можа стацца добрым дэма-падарункам замежным сябрам-мэляманам...
Што да беларускага слухача, ідэя зборкі «...Слухай сваё!» магла б нарэшце натхніць энтузіястаў (а лепш — прадпрымальнікаў) на стварэньне CD-бібліятэкі беларускага рок-н-ролу. Вырашылася б праблема расьцярушанасьці і «паўпадпольнасьці» гэткай музыкі.
Квят.
У фiялетавай ночы вугал крыла
Дакумэнтальная проза
Кніга раскрывае фізыялёгію і норавы савецкай сыстэмы. Працуючы ў галоўнай партыйнай газэце «Звязда», аўтар шмат назіраў за паводзінамі вялікага і малога начальства, а таксама звычайнага «гома саветыкуса». Падзеi кнiгi разгортваюцца за фасадам пампэзнай камунiстычнай iдэалёгii, дзе пануюць амаралізм і п’янства, дзе сплятае свае інтрыгі КГБ і няма свабоды.
Аляксандар Лукашук (нар. 1955), працаваў перакладчыкам, журналістам, у дакумэнтальным кіно (Дзяржаўная прэмія за фільм «Дарога на Курапаты», 1994). Аўтар кніг «Зьдзек», «Філістовіч. Вяртаньне нацыяналіста», «За кіпучай чэкісцкай работай» (міжнародная прэмія Беларускага Пэн-Цэнтру, 1998). З 1993 — на Радыё Свабода.
ДРУГІ НУМАР ЧАСОПIСУ «ARCHE»
Выйшаў другі нумар часопiсу «ARCHE». У ім раман Уладзімера Сакалова «Заўсёды сьветла каля турэмных муроў», «Энцыкляпэдыя мёртвых» Данілы Кіша, раман-цытата Аляксандра Лукашука «1982», «Аповед № 3» Андрэя Дынька, апавяданьні Чарльза Букоўскага, Хорхе Люіса Борхеса, вершы Валеркі Булгакава, Багуміла Грабала, Андрэя Хадановіча. Тэма нумару — постмадэрнізм. Друкуюцца «Паэтыка адкрытага твору» Умбэрта Эка, «После современности» Івана Антановіча, «Nowa Ziemia od tlumacza» Чэслава Сэнюха, «Крапіва: Кандрат і прарок» Сяргея Петрыкевіча, «Постмадэрная мова ў мастацтве» Даратэі Алькоўскай-Летц, тэксты Жан-Франсуа Ліётара, Саламіі Паўлычко. У рубрыцы «Кіно» выступае Сяргей Фяненка, у «Вожыку» — Юрась Барысевіч, друкуюцца турэмныя ўспаміны Андрэя Мельнікава «Выжывае падлейшы», а таксама эсэ і дзёньнікавыя запісы. Дэбютуюць са сваімі тэкстамі Ян Какупала і Прафэсар Каркаран. Вялiкi фармат, добры друк. Кошт 370 000 руб.
У справе набыцьця часопісу зьвяртайцеся праз тэл. (017) 249-08-88, 257-48-69. Можна атрымаць часопіс поштай (350.000 + кошт перасылкi: Менск, 220018, а/с 3).
Дыскусiя з нагоды выйсьця нумару з удзелам аўтараў i рэдакцыйнага актыву адбудзецца 11 траўня, у аўторак, а 18.00 у Гомелі.
Чытайце «ARCHE» — першы часопіс ХХІ стагодзьдзя.
Беларускія маршы і песьні
музычны зборнік, аўдыёкасэта, CD
«Беларускія маршы і песьні» — супольны праект газэты «Наша Ніва» і мужчынскага хору «Унія». Выйшлі аўдыёкасэта і CD з запісам патрыятычных песень у выкананьні хору і зборнік-сьпеўнік. Апроч гімнаў і маршаў у сьпеўнік уключаныя шэдэўры беларускай патрыятычнай песьні: «О Беларусь, мая шыпшына», «Магутны Божа» ды іншыя. Праект прысьвечаны 80-годзьдзю БНР.
Пытайцеся ў незалежных распаўсюднікаў. Па даведкі тэлефануйце (017) 227-78-92
Выйшла з друку кніга літаратуразнаўчых артыкулаў Лявона Юрэвіча «Камэнтары». У ёй працы, прысьвечаныя творчасьці Вацлава Ластоўскага, Янкі Юхнаўца, Сьвятаслава Каўша, Рыгора Крушыны, Алеся Салаўя, Пётры Татарыновіча, Міхася Міцкевіча, Ларысы Геніюш, «Баявой ускалосі», айцам-марыянам, тавізаўцам ды інш. Пасьлямова Уладзімера Конана. Цікава, што на вокладцы – карціна Артура Клінава «Карабель».
Ахвотным прыдбаць кнігу: тэл. (017) 283-24-10
Кнігу дзіцячых песень «Дударочак» (з нотамі і мэтадычнымі ўказаньнямі), складзеную І.Лосікам і Л.Скаромнай, можна замовіць па тэл. (017) 227-78-92
АРХІВЫ БНР
Два фундамэнтальныя тамы «Архіваў БНР» складаюць разам 1700 старонак. Гэта поўнае апісаньне і частковая публікацыя дакумэнтаў Фонду №582 Дзяржаўнага Архіву Літвы («Рада Міністраў Беларускай Народнай Рэспублікі»). У выданьні ўзялі ўдзел Беларускі Інстытут Навукі й Мастацтва (Нью-Ёрк), Таварыства Беларускага Пісьменства (Вільня) і «Наша Ніва» (Менск). Але фактычна ўсю выдавецкую працу выканаў адзін чалавек — Сяргей Шупа. Ён зрабіў укладаньне, падрыхтоўку тэксту, напісаў уступны артыкул, камэнтары, выканаў пераклады, паказальнікі, кампутарны набор і макет.
На пачатку году ў Нью-Ёрку выйшла кніга ўспамінаў Яўхіма Кіпеля «Эпізоды». Я.Кіпель – асоба дапраўды легендарная: у 20-я гады – кіраўнік менскага маладзёвага клюбу «Беларуская Хатка», супрацоўнік Інбелкульту, у 30-я — савецкі зэк, у 1944-м – старшыня ІІ Беларускага Кангрэсу, у 50-я — адзін зь лідэраў беларускай эміграцыі ў ЗША... Захапляльнае апавяданьне пра сустрэчы зь Янкам Купалам і Якубам Коласам, з бацькамі нацыі Вацлавам Ластоўскім, Язэпам Лёсікам, Вацлавам Іваноўскім, сяброўства зы Зьмітрам Жылуновічам, супраца з кіраўніком беларускага супраціву ў часе нямецкае акупацыі кс. Вінцэнтам Гадлеўскім, спатканьні з расейскім генэралам Уласавым. Кніга поўная найцікавейшых сьведчаньняў пра вызначальныя падзеі беларускае гісторыі.
Выданьне можна замовіць па тэл. (017) 283-24-10.
