Галубовіч у самвыдаце
“Во часы насталі, — сказаў мне адзін знаёмы сябра Саюзу Пісьменьнікаў, калі даведаўся, што Таварыства Вольных Літаратараў выдае Леаніда Галубовіча ў сваёй кніжнай сэрыі “Бібліятэка часопіса “Калосьсе”, — Галубовіча па-чалавечы выдаць нельга!”
Чацьвертая паэтычная кніжка Леаніда Галубовіча выйшла ў самвыдавецтве. Добрая частка гэтага зборніка сёньня не прайшла б праз вушка новай цэнзуры. Кніжку паэт назваў “апошнія вершы леаніда галубовіча”. Усё з малой літары. Ці тое паэт разьвітаўся з паэзіяй? Ці то ў зборніку сабраныя вершы апошняга часу?
У аўтара быў выбар: або выдаць адцэнзураваны зборнічак у афіцыёзнай “Мастацкай літаратуры”, гэткі высушаны да трухі, але хоць зь нейкім ганарарам, або пабачыць сьвет у безганарарным “Полацкім лядзе”, не практыкуючыся ў эзопавай мове. Галубовіч абраў другое.
Некалі, у першай сваёй кніжцы “Таемнасьць агню” Леанід Галубовіч пісаў:
Здаецца, кіну ўсё.
На д’ябла тыя вершы!
Няхай гараць трысьцём,
але ня самы першы. (…)І ўсё ж сярод папер
вазьму для апраўданьня
свой самы першы верш —
урок праўдапісаньня.
Урок расьцягнуўся на жыцьцё. “апошнія вершы леаніда галубовіча” — вершаваны дзёньнік паэта. Тут вы знойдзеце водгукі на падзеі, што адбываліся ў Беларусі апошнія пяць гадоў.
Ненавіджу гэты час,
Што разьмежыў наша ў нас.
Ненавіджу.(…)
Вунь матляецца іх сьцяг,
Быццам п’яніца ў гасьцях.
Ненавіджу.
Радкі новай кнігі ўжо пачалі расьцягваць на эпіграфы і цытаты. На мінулым тыдні ўкладка ў газэту “Рабочы” “Рабочы Наваполацка” выйшла зь вершам “Нянавісьць” на першай старонцы.
Зьяўленьне новай кнігі ўнясе замяшаньне ў шэрагі айчынных літаратуразнаўцаў. Галубовіч, паводле іхнай клясыфікацыі, напалову клясык найноўшай беларускай літаратуры. А тут гэты зборнік. Па-першае, андэграўндныя выданьні ў нас не прынята ўводзіць у акадэмічны абег. Па-другое, радыкалізм (іншыя называюць гэта шчырасьцю) новых вершаў Галубовіча “засьцерагае” іх гадоў на 10—15 (у лепшым выпадку) ад патрапленьня ў навучальныя дапаможнікі па беларускай літаратуры.
18 красавіка ў Беларускім калегіюме адбудзецца лекцыя Леаніда Галубовіча. Тэма вечная — для ўсіх часоў і народаў: “Творца і ўлада”. Калі вам пашанцуе, там і набудзеце новы зборнік паэта. На вокладцы — вялікая чорная самотная птушка на беразе вечнай ракі. Яна шукае спажыву. Птушка гэткая ж сапраўдная, як намаляваныя алоўкам чорныя сонца, трава, зоркі ў рацэ. У вечнай рацэ зоркі люструюцца і ўдзень, і ўначы.
Алесь Аркуш
