Яйкі па-клімавіцку
Правінцыя... Беларуская правінцыя. Тут няма гарачых, звычных для жыхароў вялікіх местаў, спрэчак і палітычнай напружанасьці. Няма практычна ніякіх праяваў сучаснага бурнага жыцьця і цалкам адсутнічае капіталізм. Местачкоўцы спраўна і паслухмяна ходзяць на працу, за якую атрымліваюць дужа сьмешныя для менчукоў і нават для магілёўцаў грошы, вырошчваюць на невялічкіх зямельных лапіках бульбу і буракі, абмяркоўваюць «значныя» мясцовыя падзеі: «… Іван Іванавіч напіўся ўшчэнт гарэлкі, а потым набіў морду Івану Нікіфаравічу…», «… Манька-скура зьвяла мужыка ў Танькі…» Гэтак было сто гадоў таму, гэтак ёсьць цяпер, гэтак будзе праз сто гадоў. Тут спыніўся час. Правінцыя…
Як і кожны шараговы ўсходнебеларускі горад, Клімавічы пачынаюцца, канечне ж, з аўтавакзалу. Аўтавакзал — невялікі, бруднаваты, аднапавярховы будынак, у якім дрэнна пахне і лётаюць вялікія надакучлівыя мухі. Сваім фасадам ён выходзіць на вялікую (па правінцыйных мерках) плошчу, па якой ляніва ходзяць гараджане, раз-пораз праедуць калёсы з запрэжанай у іх клячай ці старэнькі аўтамабіль. На плошчы, акрамя вышэйпазначанага аўтавакзалу, разьмешчаныя відэа-бар, проста бар, «Румачная», «Чабурэчная» і рэстаран. Што ж, гэта цалкам лягічна — прыехаў чалавек аднекуль і, натуральна, яму што-небудзь захочацца зьесьці. Зойдзе чалавек у відэа-бар — там яму прапануюць, акрамя піва і гарэлкі, бутэрброд з ссохлай кілбасой і варанае яйка, зойдзе ў «Чабурэчную» — бутэрброд з іржавым селядцом і яйка, зойдзе ў «Румачную» — адно яйка (хто пажадае — два)… Уздыхне нявесела прыезны чалавек (голад, як кажуць, ня цётка, а есьці невядома калі звараныя, халодныя яйкі, няма ніякай ахвоты), пачухае задуменна патыліцу, памацае няўпэўнена худзенькі кашалёк і накіруецца ў рэстаран. Падымецца туды па зачуханай пажарнай лесьвіцы, бо цэнтральны ўваход рамантуецца вось ужо незьлічоную колькасьць часу, адшукае ў кухонных глыбінях афіцыянтку і, усеўшыся, урэшце, за столік, пачне гартаць мэню. Пра гарачую ежу, калі няма ў запасе гадзіны-другой часу, няма чаго й марыць — суп трэба варыць, а дранікі — надраць. Застаюцца халодныя закускі. У такім выпадку, калі ласка, мясное асарці і салат з памідорамі. Потым прыезнаму чалавеку трэба пачакаць пятнаццаць хвілін, і афіцыянтка паведаміць, што памідораў няма, а ёсьць салат «Беласьнежка» з капустай. Наведнік, безумоўна, згаджаецца — галоднаму чалавеку што Беласьнежка, што Дзюймовачка, што Баба Яга — усё адно, абы хутчэй.
Яшчэ празь пятнаццаць хвілін афіцыянтка нясьпешна прынясе мясное асарці — некалькі колцаў жудаснай, зробленай з храшчоў і паперы кілбасы двух гатункаў і некалькі кавалачкаў жоўтага, дзяручага горла сваёй нясьвежасьцю, сала, а таксама салат… з памідораў. Чаму не абяцаная Беласьнежка ў капусьце?
Але вянцом клімавіцкай рэстараннай кухні сьмела можна назваць белы хлеб! Наўрад ці вы дзе-небудзь адведаеце такога. Вільготны, шэры, а самае галоўнае, да такой ступені прапахлы ці то хлёркай ці то невядома чыімі ванітамі, што толькі й можаш сказаць: «Ух ты!»
А паколькі наш звычайны прыезны чалавек часьцяком бедны, а таму сквапны, дык ён упарта душыцца стравамі «гасьціннага» рэстарану, а потым бягом бяжыць у відэа-бар, каб тэрмінова выпіць куфаль піва. Гэта проста неабходна для папярэдне вымучанага страўніка нашага вандроўніка.
Разам зь півам лагодная прадаўшчыца прапануе купіць яйка…
Ушчэнт ашалелы прыезны чалавек, едучы ў адваротным накірунку ў нясьпешным пыльным аўтобусе, душачыся пякучай адрыжкай, яшчэ вельмі доўга будзе ўзгадваць Клімавічы. І нават празь месяц, седзячы ў магілёўскай кавярні, ён абавязкова перанясецца ў думках у далёкі павятовы горад і з настальгіяй скажа: «Да-а-а! Правінцыя!»
С.Аржанцаў
