Шарэцкі – скул*
Сямён Шарэцкі, кіраўнік апошняга Вярхоўнага Савету легітымнага скліканьня, у ліпені пераехаў зь Вільні ў ЗША. Ён атабарыўся ў Кліўлендзе, гістарычным цэнтры беларускай эміграцыі, і жыве пакуль у цэнтры для такіх палітэмігрантаў, як ён.
Калі тэлефануеш туды, табе адказвае — на нейкай балканскай мове — дзяжурны на вахце: “Шарэцкі? Нэ знам, нэ знам…”. Дзяжурны ня ведае ні ангельскай, ні расейскай. Іншым разам шанцуе натрапіць на жанчыну, якая трохі разумее беларускую і ведае колькі словаў па-ангельску. “Скул! Шарэцкі — скул!”
Удзень Сямён Шарэцкі вучыцца ангельскае мовы, наведвае школку. Калі я даведаваюся пра гэта, мне чамусьці прыгадваецца ягоная кулюарная мянушка — Шарык.
Міраж палітычнае ці эканамічнае эміграцыі звабіў дзясяткі беларускіх грамадзкіх дзеячоў. У Беларусі гэта былі паважаныя, запатрабаваныя людзі. За мяжою 90% зь іх — выкінутыя з грамадзкага жыцьця. Зарабляюць на хлеб, атрымліваюць матэрыяльныя дапамогі, сточваюць канцы з канцамі. І яны, і нават першае пакаленьне іхных нашчадкаў будуць пачувацца людзьмі другога гатунку. Не таму, што тамтэйшае грамадзтва асабліва дыскрымінацыйнае (гэта якраз-такі ў Беларусі пабытовы фашызм буяе). Проста — не сваё.
Адзінкі займаюцца за мяжой працай, больш ці менш адпаведнай свайму былому грамадзкаму становішчу на Бацькаўшчыне. Усе — губляюць аўтарытэт у вачах суайчыньнікаў. Пра іх забываюцца…
Барыс Тумар
* Скул — school, анг. — школа.
