лісты ў рэдакцыю
Замежжа больш паважае нас, чым мы самі сябе!
На тым тыдні па тэлевізіі паказвалі жалобную цырымонію па ахвярах авіякатастрофы, што адбылася ў Нямеччыне. Над трыбунай луналі нямецкі, расейскі й бел-чырвона-белы сьцягі.
Праз пару дзён жонка набыла на кірмашы дзіцячыя майтачкі польскае вытворчасьці. На пакунку былі надпісы па-польску, па-расейску, па-ўкраінску й па-беларуску. Пры кожным перакладзе намаляваны маленькі сьцяжок. Ля нашага – бел-чырвона-белы. Праўда, слова “шкарпэткі” ў тэксьце напісанае праз расейскае “и”, але гэта толькі дадае экзотыкі, бо ў астатнім мова вельмі добрая.
А нашы “праізвадзіцелі” друкуюць на абгортцы суцэльна расейшчыну. Замежжа больш паважае нас, чым мы самі сябе!
Як выправіць сытуацыю? Чаму б ТБМ не заснаваць які мэдаль “За беларускую мову” ды не ўзнагароджваць прадпрыемствы, што ёю карыстаюцца? Глядзіш, зьявіцца той мэдаль на этыкетцы, разам зь іншымі, з розных кірмашоў.
Таксама замест перапіскі зь міністэрствамі ТБМаўцы маглі б самі рабіць добрыя пераклады на беларускую мову, каб не было ляпаў, і дасылаць кіраўніцтву прадпрыемстваў.
Руслан Равяка, Баранавічы
Як габрэяў падстаўляюць
У Беларусі ўлады здаўна падстаўлялі габрэяў пад удар, даручаючы ім працу, якой грэбавалі самі. 300—400 гадоў таму габрэям здавалі ў арэнду царкоўную маёмасьць. Вядома, гнеў вернікаў кіраваўся перш-наперш на габрэяў-арандатараў, а не на паноў-уладароў.
У савецкія часы, калі ішла барацьба зь сіяністамі ды “нацдэмамі”, частку адказнасьці перакладалі на выкрывальнікаў зь габрэйскімі прозьвішчамі. Да вайны “нацыяналістаў” ганілі Вольфсан, Бранштэйн, пасьля вайны – слынны дасьледчык гісторыі старажытнага Рыму Гілер Ліўшыц ды многія іншыя.
У студзеньскім нумары “Нёману” за 1973 г. побач зь пісанінай Уладзімера Бегуна, які, кажуць, у шасьцікутных сьняжынках бачыў сіянісцкую прапаганду, “нечакана” былі надрукаваныя вершы Хаіма Мальцінскага ў перакладзе з ідыш – для раўнавагі. Пра гэта з абурэньнем згадвае ў сваіх успамінах Уладзімер Мехаў.
Гісторыя паўтараецца. Адкрываю апошні нумар ужо “закасьцянелага” “Нёману” і ў сьпісе аўтараў побач з Росьцікавым, Скобелевым раптам бачу Нардштэйна і Мадзіеўскага. Абодва цяпер жывуць у Нямеччыне. Міхаіл Нардштэйн у Менску доўгі час рэдагаваў габрэйскую газэту “Авив-Вясна”, дзе даваў адлуп і Росьцікаву, і іншым славянафілам зь юдафобскім адценьнем. Утылізавалі, значыць, і Нардштэйна.
Нядаўна новы рэдактар “Крыніцы” ў інтэрвію для радыё “Свабода” паабяцаў надрукаваць Ройзмана ды таго ж Мехава – замест розных там сяброў ПЭН-клюбу...
Падстаўляюць звычайна тых, хто аслаблены ўнутранымі звадкамі. Калі ўжо беларускія габрэі аб’яднаюцца ды стануць суб’ектамі ўласнай гісторыі?
Вольф Рубінчык, Менск
