Адам Глёбус
Сьвяты Таўстун
апавяданьне
Лёс падкінуў аб’ект: была магчымасьць паназіраць за пераўтварэньнем чалавека ў сьвятога. Сачыў 8 гадоў.
Люблю людзей выключных, самабытных, з прыбабахам. Таўстуна заўважыў адразу. Як прамінуць дупу шырынёю ў чалавечы рост.
Падзеі разгортваліся ў каталіцкай Каталёніі, у гарадку Сычазе. Таўстун ператварыўся на маіх вачах з вар’ята ў Божага чалавека. Галоўнае — ён стаў сьвятым пры жыцьці.
Звычайна заб’юць, закатуюць, спаляць прынатоўпна, а потым у пакутнікі запішуць, быццам не гвалтавалі і не ўкрыжоўвалі.
З Таўстуном іначай — прасьцей, паэтычней і па-людзку.
Пабачыў я яго і адразу зразумеў: ён не ў сабе. Прырода недадала яму мазгоў. З выгляду ён меў гадоў 20. Паўдуркі хутка сталеюць-старэюць, таму, можа, якіх 14 было. Барада адно прабівалася.
Круціўся Таўстунчык на скрыжаваньні між цукерачнай крамкаю і тапасам — буфэтам хуткага харчаваньня. Там стоячы можна перахапіць смажаную кілбаску з пансам — хлебам — ды каўтнуць колы. Прадавачкі давалі Таўстуну пачастункі за “проста так”. Той еў ды ўсьміхаўся.
Я называў ласуньніка Адольфа, бо паўсюдна рэклямавалася парфума Adolfo Dominho.
Потым першая цікаўнасьць прайшла. Перастаў я сачыць за Адольфа. Не заўважаў яго гадоў пяць. Раптам сустрэў ізноў.
Ён пасівеў, цяпер яму цукеркі з каўбасамі — не спакуса. Са скрыжаваньня перабраўся ў зацішны рэстаранчык. Сядзеў з бутэлькаю вінаграднага, падфарбоўваў алькаголем вечаровую мэлянхолію.
Зь сяброўкай-бутэлькай ён і вылузнуўся з натоўпу. Не ўздымаючы дупы ад крэсла, Таўстун адасобіўся ад грамадзтва. Адбылося гэта ў часе фінальнага матчу футбольнага чэмпіянату. Чалавецтва ахапіла хваля псыхозу. Мільёны, а можа, мільярды глядзелі тэлевізар. Хто не глядзеў, той слухаў радыё.
Я — назіральнік за назіральнікамі — шпацыраваў па Сычазе, які паланіла футбольная манія. Тут Адольфа глядзіць такім спагадлівым позіркам, якім ніхто мяне ніколі не частаваў. Родная душа знайшлася.
Ён быў з тых, хто стаіць супраць усіх, калі ўсе вар’яцеюць.
Калі скажу, што Адольфа не ўспрымаў народных хваляваньняў, дык памылюся. Ён любіў каталёнскі фэст. Калі тры дні і тры ночы запар не сьціхае барабанны пошчак, калі на вуліцах танчаць пяцімэтровыя лялькі, а дзеці, пераапранутыя ў чартоў, бахаюць петардамі так, што над старажытным горадам стаіць воблака сіняга дыму.
Таўстун зьяўляецца на людзі ў белым касьцюме, падперазаны чырвоным пасам. Бел-чырвона-белы чалавек з лагодным тварам сузірае трохдзённае танчаньне. Людзі падыходяць да яго, вітаюцца, цалуюць. Таўстун сядзіць за круглым столікам, сівы, прасьветлены, сьвяты.
Мы любім яго. Любім больш за скульптуру старажытнага сьвятога, якую выносяць з касьцёлу мужчыны ў чорных касьцюмах і нясуць пад урачысты марш сымфанічнага аркестру. За скульптураю, як кінамафіёзныя пэрсанажы, сунуцца бацькі гарадка. Твары бульдожыя, як ва ўсіх сэнатараў, дэпутатаў і прэзыдэнтаў на сьвеце.
Людзі — шэльмы, распусьнікі і грэшнікі. Толькі Сьвяты Таўстун даруе нам грахі, даруе і адпускае.
Мы цалуем яму руку толькі за тое, што ён ёсьць сярод нас.
25.08.2001
