Мы прыйшлі ў дзіцячы сад,
Бачым Леніна пагляд.
«Добры дзень, дзядуля Ленін!» —
Павітацца кожны рад.
Мы багата чаго не зрабілі за гады сваёй незалежнасьці. Сярод іншага — не асэнсавалі ўласнае мастацкае спадчыны савецкіх часоў. За 80 гадоў культурнага будаваньня пад кіраўніцтвам камуністаў была створана велізарная маса артэфактаў, што й да сёньня дэтэрмінуе беларускае жыцьцё. Помнікі Леніну й драбнейшым ягоным паплечнікам, творы мастацтва й кніжныя развалы ў бібліятэках, назвы паселішчаў і вуліцаў (толькі ў Менску: станцыя мэтро «Плошча Леніна» й вуліца Леніна, вуліца Ўльянаўская, фабрыка імя Крупскай і г.д.) па-ранейшаму моцна вызначаюць каардынаты нашага быцьця.
Вобраз Уладзімера Ўльянава, то бок Леніна, зьявіўся ў беларускім мастацтве яшчэ пры ягоным жыцьці. Нашы народныя майстры яго ляпілі, ткалі, выціналі, выразалі з дрэва, выкладалі з саломкі, птушыных пёраў і нават зь яечнае шкарлупы. Гісторыя данесла да нас славутыя ў народзе імёны разьбяра Хрушчова й ткачыхі Серады, якія першымі ўславілі вобраз завадатара бальшавіцкага перавароту ў Расеі. А слынны скульптар Аляксандар Грубэ яшчэ ў 1922 г. стварыў першы ў нашай культуры вялікі манумэнт «Ленін на трыбуне», праз два гады — бюст правадыра для Краснапольля. Нават будаўніцтва маўзалею для Ўльянава не абышлося безь беларускіх майстроў, якіх адмыслова завезьлі ў Маскву.
Ужо па сьмерці «правадыра пралетарыяту» даніну ягонае памяці аддалі ўсе нашы скульптары, ад Азгура й Бразера да Арлова й Глебава. А помнік Леніну працы Ма¬нізера, пастаўлены ў 1933 г. перад Домам ураду, стаўся ня толькі адным зь першых у СССР, але й сапраўдным шэдэўрам у сваім жанры.
Стваральнікамі культу Леніна былі й найлепшыя нашы графікі 1920-х гадоў — Анатоль Тычына, Павал Гуткоўскі, Ібрагім Гем¬біцкі, Ахола Вало. Перадусім яскравым прыкладам сынтэзу можна лічыць кнігу Міхася Чарота «Ленін» у аздобе Тычыны.
Поўны варыянт чытайце ў папяровай і pdf-вэрсіі газэты "Наша Ніва"
Сяргей Харэўскі
