Kanfierencyja i dyskusija adbyvalisia ŭ adnoj z załaŭ polskaha konsulstva.
Adkryli mierapryjemstva pasoł Polščy Lešak Šarepka i palityk Alaksandr Milinkievič. Apošni zaŭvažyŭ, što choć i ličycca palitykam, usio ž jašče i krajaznaŭca.
Pieršym z dakładam vystupiŭ były vykładčyk HrDU i adzin z aŭtaraŭ «Hrodnaznaŭstva» Viačasłaŭ Švied.
Vystup byŭ pryśviečany falsifikataram historyi paŭstańnia. Prafiesar spyniŭsia na asobie Valera Čarapicy jak adnaho z najbolš adyjoznych sučasnych krytykaŭ paŭstańnia, vyłučyŭšy najbolš hrubyja histaryčnyja pamyłki apošniaha.
Akramia biełaruskich navukoŭcaŭ i zacikaŭlenaj historyjaj publiki z vystupami pryjechali pradstaŭniki Polščy: praf. Adam Dabroński i praf. Ježy Zdrada, ź Biełastockaha i Jahiełonskaha ŭniviersitetaŭ adpaviedna.
Najbolš žyva prajšła dyskusijnaja častka, pryśviečanaja vostrym nacyjanalnym pytańniam u paŭstańni.Jaje maderavaŭ historyk Aleś Kraŭcevič.
«Naŭmysna rabić Kalinoŭskaha palakam — heta chałasty streł łukašenkaŭskaj ideałohii, — adznačyŭ Kraŭcevič, — Asabliva ŭ Zachodniaj Biełarusi, dzie nie znojdzieš čałavieka, jaki b nie mieŭ suviaziaŭ z Polščaj. Saviecki mif, jaki pradstaŭlaje Polšču voraham, nie pracuje!»
Krajaznaviec Uładzimir Chilmanovič, u svaju čarhu, źviarnuŭsia da papiaredniaha vystupu prafiesara Švieda: «Nie pahadžusia sa Šviedam adnosna taho, što paŭstancy zmahalisia nie suprać samadziaržaŭja ŭ Rasii, a za svaju Baćkaŭščynu suprać akupacyjnaha režymu. A Baćkaŭščyna ŭžo była ŭ kožnaha svaja: Reč Paspalitaja, Vialikaje Kniastva albo Biełaruś, ideja jakoj akurat farmulavałasia, u tym liku paŭstancam Bahuševičam».
Krajaznaviec z v. Łunna (Mastoŭski
Skončyŭ dyskusijny błok małady historyk Vasil Hierasimčyk:
«My kažam, što heta niavažna, byŭ Kalinoŭski biełarusam ci nie. A ludziam heta važna! Ludziam treba viedać, jakim maje być biełarus.I Kalinoŭski ŭžo tady, u svaje 26, staŭ biełarusam bolš, čym my z vami!.."
Pa abiedzie, na knižnyja prezientacyi, narodu zastałosia mienš. Pieršym vystupiŭ historyk i aktyvist Sajuza palakaŭ u Biełarusi Juzaf Pažecki z polskamoŭnym puciavodnikam pa paŭstanckich miaścinach Haradzienščyny. Paśla jaho estafietu pieraniaŭ biełaruski daśledčyk Andrej Vaškievič z anałahičnym puciavodnikam, ale ŭžo z maršrutam pa samim horadzie. Abodva drukavanyja asobniki luby prysutny moh atrymać biaspłatna.
Kanfierencyja skončyłasia kruhłym stałom historykaŭ dy krajaznaŭcaŭ z rehijonaŭ. Stanisłaŭ Sudnik raskazaŭ pra pomniki paŭstancam na Lidčynie, Mikałaj Bychaŭcaŭ — na Vaŭkavyščynie, a Milinkievič zakranuŭ temu tak i nie pastaŭlenaha pomnika Kalinoŭskamu ŭ Hrodnie.
