Tak… Pra kulturnyja kody biełarusaŭ.
Što nas mocna vyłučaje z astatnich? Niezahojnyja traŭmy, što nanosilisia nam z pakaleńnia ŭ pakaleńnie.
Mianie vychoŭvali baćki, jakija naradzilisia ŭ 1930-ja hady, na čyjo dziacinstva i junactva prypała panavańnie stalinistaŭ i nacystaŭ.
Maich baćkoŭ vychavali ich baćki, na čyj los vypali revalucyi i try akupacyi.
Maich dziadoŭ vychoŭvali ich baćki, na čyjoj pamiaci byli časy pryhonu i paŭstańnia 1863…
Jaki dośvied vyniesła maja siamja? Pieradusim, zdatnaść vyžyć pry luboj uładzie, prastasavacca da lubych abstavinaŭ, hladzieć na budučyniu z aściarožnym piesimizmam, nie vykazvać svaich pohladaŭ, nie vyłučacca siarod inšych, nie biehčy napierad astatnich.
Pry cary, niemcach, savietach inakš było nie vyžyć. Dla apošnich troch pakaleńniaŭ maich prodkaŭ takija mietafizyčnyja paniatki jak svaja Viera, svaja Ajčyna ci svaja Kultura, nie byli tym, dziela čaho možna było achviaravacca. Bo chto achviaravaŭsia – niepaźbiežna hinuŭ abo byŭ vyhnany.
Nas vučyli navat nie žyć, a vyžyvać, dakładniej – užyvacca ŭ lubuju rečaisnaść, prystasoŭvacca. Tamu bolšaść biełarusaŭ hatovyja achviaravacca pieramohaju dziela asabistaha spakoju. I hetaja rysa była nieabchodnaj dla vyžyvańnia maich prodkaŭ!
Kulturny kod vyznačaje kompleks stereatypaŭ u hramadskaj śviadomaści. Heta kalektyŭnaje nieśviadomaje — toje, što vyjaŭlajecca va ŭčynkach. Kulturny kod vyznačaje narodnuju psichałohiju j dapamahaje razumieć sacyjalnyja pavodziny, masavyja reakcyi.
Chto «vyłaziŭ» – hinuŭ. A nie hinuli tyja, chto prystasoŭvaŭsia i «nie vyłaziŭ».
Jaki vopyt biełarusy XX stahodździa vymušany byli pieradavać nastupnym pakaleńniam? Zhodnictva, prystasavanstva, hatovaść da kałabaracyi — naturalnaja achoŭnaja reakcyja na atrymanyja i (sic!) jašče čakanyja traŭmy.
Ja naležu tolki da pieršaha pakaleńnia biełarusaŭ, što nie źviedała strachu hoładu. Ale j na majo pakaleńnie prypaŭ Čarnobyl. Nas usich taksama traŭmujuć i razvahi pra našu movu.
My nie stroim płanaŭ na pakaleńni, takoje niedastupna biełarusam! Naprykład, pra toje, jak buduć žyć unuki…
Na šlachu da praŭdzivaha zahojvańnia našych traŭmaŭ, pieraadolvańnia kompleksu biaśsilnych, treba, zrazumieć adkul hetyja fobii ŭzialisia ŭ kožnaha z nas. Zrazumieŭšy ich pryrodu, krytyčna aceńvajučy pieradadzieny nam niehatyŭny dośvied pakaleńniaŭ, my zmožam myślić pazityŭna. Treba piersanalna adčuć siabie samim saboju, vysłavić svaje ŭłasnyja žadańni! Važna być ščyrymi z samim saboj, aceńvajučy toje, što adbyvajecca ŭ našym supolnym žyćci siońnia. Kali siońnia na akaličnaści žyćcia ŭpłyvajuć ciažkija ŭspaminy, čužyja pavodziny i ład dumak, ŭłasnyja chvarablivyja pačućci, što zastalisia ŭ spadčynu ź minułaha, važna sumlenna pryznać ich najaŭnaść i šukać sposabaŭ ich pazbycca.
Vyzvaleńnie - praces indyvidualny. Chočaš być inšym – prosta daj samomu sabie adkazy na balučyja pytańni.
KDB aktyŭna viarbuje palitviaźniaŭ, vyzvalenych pa pamiłavańni — pravaabaroncy3
Kamientary