Biełaruś pradała na źniešnim rynku ŭzbrajeńnie i vajskovy ryštunak na $338 miljonaŭ u 2013 hodzie, uvajšoŭšy ŭ 20-ku najbolš bujnych eksparcioraŭ vajskovaj techniki, śviedčać dadzienyja, sabranyja Stakholmskim mižnarodnym instytutam daśledvańnia prablem miru (SIPRI).
Pa toj ža infarmacyi, kupcami biełaruskaj zbroi stali Kitaj i Sudan, jakija nabyli ŭzbrajeńnia i ryštunku na $170 miljonaŭ i $168 miljonaŭ adpaviedna. Hodam raniej Biełaruś pradała vajskovaj pradukcyi na $97 miljonaŭ — na $69 miljonaŭ Azierbajdžanu i na $28 miljonaŭ Jiemienu.
Krynica: SIPRI Arms Transfers Database
Lidaram mižnarodnaha rynka zbroi ŭ 2013 hodzie stała Rasija, abjom pastavak jakoj dasiahnuŭ $8,3 miljarda, na druhim miescy ZŠA, jakija pradali techniki na $6,2 miljarda, za imi iduć Kitaj, Francyja i Vialikabrytanija z pastaŭkami ŭ $1,8 miljarda, $1,5 miljarda i $1,4 miljarda adpaviedna.
Biełaruś, pa dadzienych SIPRI, zadavalniaje 1% ahulnaha suśvietnaha ekspartu zbroi, što tym nie mienš demanstruje davoli vysokaje miesca biełaruskaha vajskova-pramysłovaha kompleksu (VPK) na vielmi kankurentnym rynku.
Bolš za toje, jak adznačyŭ biełaruski vajskovy ekśpiert Alaksandr Alesin, značnaja častka našaha vajennaha ekspartu nie padpadaje pad «manitory» mižnarodnych arhanizacyj. Bo Biełaruś - bujny vytvorca i pradaviec vajskovaj elektroniki, vysokatechnałahičnych kamplektujučych i sistem kiravańnia, a hetyja pastaŭki nie ŭličvajucca, naprykład, Arhanizacyjaj abjadnanych nacyj, jakaja patrabuje infarmavać tolki pra tranśfier samastojnych adzinak vajennaj techniki — samalotaŭ, tankaŭ, karabloŭ i hetak dalej.
Taksama nie ŭličvajucca prahramy madernizacyi vajskovaj techniki, jakija pravodziacca biełaruskimi zavodami dla zamiežnych klijentaŭ.
«Hatovuju zbroju my praktyčna nie robim. Adnak elektronika chutka stareje, i heta daje nam vialikuju pieravahu za košt prahramaŭ madernizacyi, adčyniaje i mahčymaści dla ekspartu», - rastłumačyŭ analityk. Jon acaniŭ biełaruski abaronny ekspart u $300-400 miljonaŭ i ličyć, što toj moža vyraści da pałovy miljardu dołaraŭ.
I takija acenki nie vyklikajuć vialikich sumnievaŭ, bo abjom vytvorčaści pradpryjemstvaŭ biełaruskaha VPK u 2013 hodzie vyras na 51,4%, zhodna z infarmacyjaj biełaruskaha Dziaržaŭnaha vajskova-pramysłovaha kamiteta.
Uvohule na ekspart idzie da 70% pradukcyi biełaruskaha VPK, paviedamiŭ u niadzielu kiraŭnik Dziaržaŭnaha vajskova-pramysłovaha kamiteta Siarhiej Huruloŭ. Naziralniki źviazvajuć hetuju situacyju ź nizkim uzroŭniem finansavańnia biełaruskaj armii, jakoj nie chapaje srodkau na paŭnavartasnaje pieraŭzbrajeńnie.
Niaŭtulnyja «abdymki»
«Vuzkim» albo, mahčyma, naadvarot, zanadta «šyrokim» miescam dla našaha VPK zastajecca vielmi vysoki ŭzrovień zaležnaści ad Rasii, ličyć Alaksandr Alesin.
«Biełaruski VPK — častka savieckaha, nie vielmi vialikaja, ale ŭ pryncypie vielmi technałahična prasunutaja. Naš VPK adsotkaŭ na 80 aryjentavany na Rasiju. Pakul jana - naš asnoŭny pakupnik i pastaŭščyk», — adznačaje jon.
Uzajemnaja technałahičnaja zaležnaść Biełarusi i RF nastolki vysokaja, što pastaŭki ŭ Rasiju, chutčej za ŭsio nie ŭvachodziać u ličby eksparta i prachodziać pa asablivym raźlikam, kaža ekśpiert.
Taki ŭzrovień zaležnaści, mahčyma, niervuje biełaruskaje kiraŭnictva, asabliva na fonie padziejaŭ va Ukrainie.
Blef albo novy kurs?
Alaksandr Łukašenka viasnoj-letam 2014 hodu zrabiŭ niekalki hučnych zajavaŭ na temu raźvićcia biełaruskaj abaronnaj pramysłovaści - u tym liku pra płany stvareńnia šerahu novych samastojnych biełaruskich uzoraŭ zbroi.
Da hetaha zmušajuć nie tolki faktary mižnarodnaj palityki, ale i pastupovaje stareńnie toj zbroi, jakaja zastałasia ŭ Biełarusi paśla raspadu SSSR. Vierahodna, padaje i madernizacyjny patencyjał savieckaj techniki.
Łukašenka naviedvaje 558-y Avijacyjny ramontny zavod. Krasavik, 2014. Fota: president.gov.by
«My nie pavinny siadzieć u majsterni i niešta staroje klapać. Armija siaredziny minułaha stahodździa nam nie patrebnaja», - zajaviŭ Łukašenka ŭ krasaviku na 558-m Avijacyjnym ramontnym zavodzie.
Byli ahučany płany stvareńnia biełaruskaj sistemy supraćpavietranaj abarony, biełaruskaj lohkaj bajavoj techniki, viertalotaŭ, i navat bajavych samalotaŭ.
«Vajskova-pavietranyja siły my pavinny trymać u dobrym stanie, kab nie paŭtaryć sumny vopyt našych bratoŭ-ukraincaŭ… Kali spatrebiłasia vajavać, akazałasia, što armii niama», — dadaŭ Łukašenka. Kaniešnie, było zajaŭlena, što ŭsio heta mahčyma ŭ kaapieracyi z Rasijaj, adnak tut ža byli zhadanyja Ukraina i Jeŭropa. «Davajcie pasprabujem z ukraincami damovicca i razam pasprabavać… Dyj i jeŭrapiejcy i inšyja siońnia zacikaŭlenyja z nami pracavać. Momant siońnia adpaviedny», - skazaŭ Łukašenka.
Sa svajho boku Maskva adnačasova starajecca maksimalna pryviazać da siabie biełaruski VPK, prapanoŭvajučy svaje prajekty, i nie dazvolić Biełarusi pavialičyć supracoŭnictva z ukrainskimi pradpryjemstvami.
Pry vajskovaj kaapieracyi Biełarusi i Ukrainy dla VPK našaha ŭschodniaha susieda moža paŭstać zaŭvažny kankurent, a samastojnaść hetych krainaŭ vyraście. «Rasija nie choča, kab Biełaruś i Ukraina raspracoŭvali svaje hatovyja ŭzbrajeńni, heta datyčycca takich prajektaŭ, jak biełaruska-ŭkrainski sumiesny supraćpavietrany kompleks «Stylet», supraćtankavyja — «Skif» i «Šeršań», — kaža Alaksandr Alesin.
«Skif» na ŭzbrajeńni armii Azierbajdžana
Supraćpavietrany kompleks «Stylet». Fota: belarmy.by
Stvareńnie mocnaha i samadastatkovaha biełaruskaha VPK, u jakim Biełaruś budzie na roŭnym uzroŭni z partniorami, da taho ž dazvolić ź mienšymi vydatkami finansavać svaju armiju i navuku, bo vialikaja častka hrošaŭ budzie viartacca ŭ svaju ž ekanomiku, a raźvićcio vajskovych technałohij zvyčajna spryjaje i cyvilnamu siektaru navuki.
Adnak, mahčyma, biełaruskaje kiraŭnictva hučnymi zajavami choča prosta papužać RF, kab «vybić» ź jaje bolš prefierencyj, ale zachavać tradycyjnuju sistemu adnosin, ličyć ekśpiert.
