Biełarus, jaki pracavaŭ u Hviniei, pra «śmierć tubabu» i pahrozu Eboły

Strašnaja pahroza čałaviectvu — novyja chvaroby, ad jakich niama ratunku. Voś Eboła: vosiem ź dziesiaci chvorych pamirajuć. Naviny z Afryki prychodziać tryvožnyja: trasca šyrycca ŭ Nihieryi, a taksama Śjera-Leone, Libieryi i Hviniei. Kaliści chvaroby afrykancaŭ nas mała chvalavali. A ciapier śviet hłabalizavany, ludzi jeździać, lotajuć zusiul.

Były nastaŭnik zamiežnych movaŭ ź Niaśvižskaha rajona Uładzimir Bruj akurat u Hviniei pracavaŭ. Navat chvareŭ tam!

Spadara Bruja ŭ vioscy Karcevičy šanujuć: jon były nastaŭnik zamiežnych movaŭ. I ciapier 66-hadovy znaŭca nie siadzić biez pracy. Padrablaje pierakładčykam na Haradziejskim cukrovym zavodzie.

«Upieršyniu ja trapiŭ u Hvinieju ŭ 2009 hodzie. Prabyŭ tam dzieviać miesiacaŭ — u stalicy, Kanakry. Heta vialiki partovy horad. Druhi raz pajechaŭ u 2010, užo na piać miesiacaŭ — u pravincyju Farana, miascovaść, dzie žyvie narod kuranko.

Tam šmat hieołahaŭ, kraina maje hihanckija zapasy baksitaŭ (pieršaje miesca ŭ śviecie!), jość tam i zołata, ałmazy, rudy, cyrkon, rutył, manacyt. Ja i pracavaŭ pierakładčykam u aŭstralijskaj hieałahičnaj kampanii. Miascovaja mova ŭ Hviniei — francuzskaja, bo kraina była francuzskaj kałonijaj. A dakumientacyja ŭ našaj kampanii viałasia na anhlijskaj. I voś ja z hetych dźviuch movaŭ pierakładaŭ.

Cikava, što hviniejcam šmat hadoŭ ubivali ŭ hałavu, što francuzy — hady i kałanizatary. Ale ž, kali dziaržava stała niezaležnaj, to pačali psavacca darohi, pierastali pracavać mnohija pradpryjemstvy i elektrastancyi. I, darečy, za toj čas, kali SSSR mieŭ dobryja adnosiny z Hviniejaj — u 1960-ja i 1970-ja — u lepšy bok tam mała što źmianiłasia.

Pieršy hod ja pracavaŭ u asnoŭnym u ofisie. A kali pryjechaŭ u druhi raz, to ŭvieś čas žyŭ na bazie ŭ džunhlach. Tam i zachvareŭ. U mai tam akurat pačynajecca siezon malaryjnych kamaroŭ. Cikava, što adnačasova ź siezonam razmnažeńnia malaryjnych kamaroŭ u Hviniei pačynaje kvitnieć dreva, jakoje miascovyja žychary nazyvajuć «śmierć tubabu». «Tubabu» pierakładajecca jak «vialikaja biełaja małpa» — tak hviniejcy nazyvajuć biełych.

Raniej biełyja masava pamirali ad malaryi, da jakoj jeŭrapiejcy niazvykłyja. Ale ciapier biełaskurych ad malaryi pamiraje značna mienš, čym miascovych žycharoŭ.

Adzin raz mianie padlačyli, ale ž praz peŭny čas chvaroba viarnułasia. U nas byŭ dobra ŭładkavany łahier, z achovaj, doktaram i miedsiastroj. Kali pryjšoŭ čas adjazdžać dachaty, ja źjechaŭ, skončyŭ prymać kurs tabletak — i ŭsio. Anijakich nastupstvaŭ nie adčuvaju.

Malaryja ŭ Hviniei — strašenna raspaŭsiudžanaja chvaroba, amal jak u nas nasmark.

Ja nie viedaju, kolki dakładna pracentaŭ chvorych idzie da doktara, ale, jak mnie zdajecca, bolšaść zajmajecca samalačeńniem. A heta ŭžo tak — albo na toj bok, albo na hety. Albo stanie čałavieku lepš, albo pamre. I voś takija niebaraki prosta lažać na vulicach i hladziać u nieba. Hladziać takimi vačyma, u jakich užo niama nijakaj nadziei. Prosta lažać na asfalcie — i ŭsio.

Kali ž vykarystoŭvajucca leki, to pieramahčy tuju ž malaryju vielmi prosta. Robiać analizy, staviać kropielnicy, litaralna dva dni — i čałavieku stanovicca namnoha lahčej. Kab pazbavicca ad malaryi, treba niedzie piać-šeść kropielnic, pa adnoj na dzień.

Ale hviniejskaja miedycyna — płatnaja. Dla prostych ludziej — doraha.

Ja lačyŭsia adnojčy ŭ doktara, jaki, zdajecca, byŭ vychadcam z Maroka. Dyk tam byŭ dobry kabiniet, z dobraj japonskaj aparaturaj. Viadoma, dazvolić sabie takoje lačeńnie mohuć niašmat hviniejcaŭ.

Hrošaj tam u ludziej mała. Tak, troški zarablajuć ludzi na zavodzie, jaki raźlivaje vadu, na bietonnych zavodach, moža, jašče ŭ maleńkich pryvatnych majsterniach… Nastaŭniki atrymlivajuć zarobki i piensii, sałdaty, aficery. I amal usio. Da taho ž šmat biesprytulnych, jakija taksama chvarejuć i chvaroby raznosiać.

Miedycyna hviniejskaja trymajecca na pryjezdžych. Miascovyja žychary atrymlivajuć miedycynskuju adukacyju ŭ Rasii, bahaciejšyja — u Francyi i Anhlii, ale ich mała.

Upłyŭ na prostych ludziej majuć miascovyja viedźmaki i varažbity.

Ratujuć ludziej zamovami: i ad malaryi, i ad ukusu źmiai. Ale kolki ludziej sapraŭdy moža vyratavać miascovy varažbit, a kolki paśla jaho «šamanstvaŭ» pamre — voś pytańnie.

Dziaržaŭnaj miedycyny ja tam nie bačyŭ. Usie miedycynskija ŭstanovy, jakija ja bačyŭ tam, byli pryvatnymi.

Z tym uzroŭniem miedycyny, jaki tam byŭ, Hvinieja sama nikoli nie daść rady lichamancy Eboła. Treba, kab dapamahała suśvietnaja supolnaść. Ale ja spadziajusia, što ŭsim śvietam zmožam z hetym spravicca. Bo byli ž i ptušynyja hrypy, i atypovaja pnieŭmanija — i ŭdałosia čałaviectvu ich spynić».

* * *

Hvinieja

Dziaržava na zachadzie Afryki. Miažuje z Mali, Sieniehałam, Hviniejaj-Bisau, Libieryjaj. Kot-dJIvuaram, Śjera-Leone. Terytoryja 245 tys. kv. km (trochi bolšaja za Biełaruś). Nasielnictva — 11 młn čałaviek.

Amyvajecca Hviniejskim zalivam, a praz samu jaje ciakuć šmatlikija rečki.

Pieršy prezident krainy Achmied Seku Ture budavaŭ tam sacyjalizm, kiravaŭ 26 hadoŭ. Dabudavaŭsia da taho, što staŭ rehulavać ukazami kolkaść handlaroŭ na bazarach. Jak tolki jon pamior, hetuju spravu zharnuli.

Ciapier tam šmatpartyjnaja demakratyja, ale narod mocna padzieleny pa plemiannoj prykmiecie.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0