Vajenny ekśpiert: Rasija rychtujecca da vialikaj suśvietnaj vajny, daty vyznačanyja

Raspačataje niekalki hadoŭ tamu pieraŭzbrajeńnie rasijskaj armii było častkaj padrychtoŭki RF da suśvietnaj vajny za resursy, jakaja moža razharecca ŭ 2025-2030 hadach. Pry hetym Majdan prymusiŭ Kreml kinuć siły na ŭtrymańnie ŭpłyvu nad Ukrainaj i zatarmaziŭ praces madernizacyi jaje uzbrojenych sił.

Pra matyvy źjaŭleńnia prajekta «Navarosija», uzajemaadnosiny Rasii i NATA, pahrozu vialikaj vajny ŭ Jeŭropie, a taksama pierśpiektyvy pryciahnieńnia da adkaznaści vinavatych u krušeńni Boeing na Danbasie u intervju ŭkrainskamu vydańniu «Apostraf» raspavioŭ rasijski vajenny ekśpiert Pavieł Fielhienhaŭer.

Pavialičyć

— Kali Danbas, na vašu dumku, nie ŭjaŭlaje asablivaj vajenna-stratehičnaj kaštoŭnaści, to dla čaho ŭ takim vypadku zadumvałasia «Navarosija»?

— Pucinu pastupali roznyja prapanovy. Jamu davodzili, što Ukraina razvalicca na dźvie pałovy. I kali adna pałova zachoča syści na Zachad, to inšaja dakładna zbuntujecca i zachoča syści na Uschod. Linija padziełu pavinna była prachodzić niedzie pa Dniapry. I što na adnoj z hetych pałoŭ možna pabudavać «Navarosiju». Chłopcam dali pasprabavać. Niešta ŭ ich nie vielmi vyjšła. Ale meta, ułasna kažučy, nie ŭ hetym. Nie ŭ tym, kab pabudavać asobnuju «Navarosiju». Meta była ŭ tym, kab nie dapuścić zachodniaha ŭpłyvu na Ukrainu. Jość dumki, što Zachadu možna «addać» zachodniuju častku Ukrainy. U Maskvie heta cyrkuluje ŭžo daŭno, i čuŭ ja heta ŭžo nie raz.

— Heta značyć, u RF jość čutki, što možna «addać» zachad Ukrainy?

— Heta nie čutki. Heta takoje ŭjaŭleńnie, što «nam nie patrebnaja Zachodniaja Ukraina». Što jany «nie ruskija i niapravilnyja». Niachaj Zachad ich zabiraje. Ideja zaklučajecca ŭ «novaj Jałcie», Jałcie-2 (Jałcinskaja kanfierencyja była pryśviečanaja ŭładkavańniu śvietu paśla Druhoj suśvietnaj vajny). A pakolki zusim niadaŭna Pucin źmianiŭ svaju pazicyju i pryznaŭ karysnym pakt Mołatava-Rybientropa, možna skazać, što heta Mołataŭ-Rybientrop-2. Heta značyć, u Maskvie vielmi chacieli b z Zachadam sieści za stoł, pakłaści na jaho kartu i pačać dzialić.

— Historyja pakazvaje, što praktyčna ŭ kožnaj vajnie byli ludzi, jakija vykarystoŭvali čužuju biadu sabie na karyść, bahacieli z hetaha. Kamu na ruku ciapierašniaja vajna na Danbasie?

— Pa-roznamu byvaje. Naohuł ad vajny ŭsie chutčej biadniejuć. Ale, u pryncypie, nažycca na luboj vajnie, napeŭna, možna. Ale ŭ vypadku Danbasa ja nie dumaju, što heta źviazana ź niejkaj nažyvaj. Heta inšaje. Upieršyniu publična pra heta jašče ŭ lutym 2013 hoda kazaŭ načalnik Hienieralnaha štaba RF Hierasimaŭ. Jon zajaviŭ, što čakajecca vialikaja suśvietnaja vajna. Hłabalny kanflikt. Tak zvanaja resursnaja vajna. Što dzieści paśla 2025 ci 2030 ŭ śviecie adbudziecca tatalnaja katastrofa, budzie žudasny niedachop pryrodnych resursaŭ: nafty, hazu, vady, usiaho. U hetaj suviazi pačnucca suśvietnaja vajna abo sieryja rehijanalnych vojnaŭ, u jakich krainy i narody buduć zmahacca za resursy. Na Rasiju mohuć nakinucca z usich bakoŭ, tamu što ŭ nas vielmi vialikaja terytoryja i šmat usialakich resursaŭ. Heta zajaŭlałasia całkam publična. Minułaj vosieńniu pra heta kazaŭ Patrušaŭ (sakratar Savieta biaśpieki RF). I my pačali rychtavacca.

Nasupierak vielmi surjoznym piarečańniam Alaksieja Kudryna (byłoha ministra finansaŭ RF), była pryniataja prahrama pieraŭzbrajeńnia na šmat-šmat tryljonaŭ, kab pieraŭzbroicca i pryhatavacca da hetaj vajny. Adnačasova z hetym stali budavać pierymietr abarony. Amierykancy prydumali (va ŭjaŭleńni uładaŭ RF), jak hety płan parušyć. I jany naładzili ŭkrainski kryzis. Pra heta Pucin kaža davoli časta. Što amierykancy ŭsio zrabili. Što ich nie cikavić Rasija, a jany prosta chočuć nie dać RF padrychtavacca da budučych vojnaŭ. Mienavita tamu ciapier jany źjaŭlajucca našymi hałoŭnymi supiernikami. A ciapierašni ŭkrainski režym, ci jak u nas jaho čamuści nazyvajuć «kijeŭski režym», navat «kijeŭskija vojski» źjaŭlajucca, — da hetaha ja viedaŭ tolki kijeŭski tort, a ciapier jość «kijeŭskija vojski» — nazyvajuć amierykanskimi maryjanietkami. Tamu niama nijakich mahčymaściaŭ damovicca navat ab zamarozcy kanfliktu, jak ja razumieju. Tamu što zamarozka kanfliktu pakidaje Ukrainu na Zachadzie. A heta nieprymalna.

— Atrymlivajecca, Uładzimir Pucin budzie iści da pieramožnaha kanca?

— Kazali, što Ukraina «razvalicca» zimoj, što nie pieražyvie hetuju zimu. Potym kazali, što viasnoj, potym letam. Kali zimoj Siamienčanka i Jaraš pačali stvarać paralelny Hienštab, usie ŭzradavalisia. Ale ničoha z hetaha štaba nie vyjšła. Ciapier znoŭ paspadziavalisia na Jaraša (paśla padziej u Mukačavie), i znoŭ vyjšaŭ pšyk. Nie žadaje Ukraina razvalvacca čamuści.

— Pradstaŭniki kiraŭnictva Rasii zajaŭlajuć, što nie źbirajucca vajavać z NATA, ale ŭ toj ža čas pavialičvajuć svoj vajenny i jadzierny patencyjał. Što heta: padrychtoŭka da jakich-niebudź bajavych dziejańniaŭ abo sproba prystrašyć pradstaŭnikoŭ Paŭnočnaatłantyčnaha aljansu?

— My nie źbirajemsia vajavać ciapier. My rychtavalisia da 25-ha ci 30-ha hoda. Toje, što ciapier adbyvajecca, heta zusim nie ŭ čas. Nas złavili, kali my zusim nie padrychtavanyja. Tut amierykancy zdoleli nas apiaredzić, što vyklikaje vielmi vialikuju złość kiraŭnictva krainy.

— Atrymlivajecca, što ciapierašnija padziei paŭpłyvali na padrychtoŭku da mierkavanych padziej 2025 hoda?

— Farmalna my praciahvajem hetuju prahramu pieraŭzbrajeńnia. U Rasii rezka skaračajucca ŭsie sacyjalnyja prahramy, narod haleje. Usie namahańni kinutyja na vajennaje pieraŭzbrajeńnie, u pieršuju čarhu jadziernaje. Kab strymać amierykancaŭ, raz užo jany tak ahresiŭna dziejničajuć suprać nas. Naturalna, što RF zajmaje abarončuju pazicyju.

Pavialičyć

— Kali kazać pra suadnosiny vajennaj mocy Rasii i krain NATA, nakolki vialikaja pieravaha Paŭnočnaatłantyčnaha aljansa, i ci jość jana?

— Viadoma, Rasija značna słabiejšaja: i jakasna, i kolkasna. Choć na ŭschodnim froncie, łakalna, niejkaja pieravaha jość. Zrešty, jakasna my, viadoma ž, nie hatovyja. Ja spadziajusia, što heta zrazumieła ŭsim, u tym liku i ŭ Kramli. Płan byŭ rychtavacca raniej i skarystacca Zachadam. Vykarystoŭvać zachodnija technałohii i kapitał dla taho, kab pieraŭzbroicca. U asablivaści chacieli zajmieć sieparatnaje pahadnieńnie ź jeŭrapiejskimi krainami. Francyja, da prykładu, pavinna była zrabić radarnyja spadarožniki, jakich u nas niama, a ŭ amierykancaŭ jość. Jany z amierykanskaj technałohijaj pavinny byli nam pabudavać, ale ničoha nie vyjšła. Naohuł, usio, što ciapier adbyłosia — zusim nie ŭ čas. Vidać, amierykancy akazalisia značna razumniejšyja i ahresiŭniejšyja, čym chto-niebudź ličyŭ. I heta dosyć surjoznaja situacyja. Kanfrantacyja z ZŠA idzie pa narastajučaj.

— Kali b letaś Rasija, uśled za atakaj suprać Ukrainy, napała b na krainy Bałtyi, to ryzyknuli b astatnija siabry NATA zastupicca za svaich sajuźnikaŭ?

— Jany, niesumnienna, vymušanyja byli b heta zrabić. Adnak na Bałtyju zaraz nichto napadać nie źbirajecca. Heta faktyčna nieimavierna. Što b ni adbyvałasia na terytoryi Ukrainy, i jakoj by tam nie było eskałacyi, hety kanflikt nie pryviadzie da vialikaj jeŭrapiejskaj vajny i pramoha sutyknieńnia pamiž Maskvoj i Zachadam.

Ale tut jość inšyja vielmi niepryjemnyja varyjanty. Z abodvuch bakoŭ iduć vajennyja manieŭry, pastajanna ŭźnikajuć pavietranyja abo marskija incydenty. To samaloty zbližajucca, to karabli. Rana ci pozna budzie sutyknieńnie. Samalota z samalotam, chutčej za ŭsio. Voś heta ŭžo moža pasłužyć spuskavym miechanizmam da surjoznaha ahulnaha abvastreńnia i, tearetyčna, navat da jeŭrapiejskaj vajny.

— Ci jość u historyi padobnyja prykłady?

— U pryncypie, takija rečy byvali raniej. Zusim niadaŭna, budučy ŭ Brusieli, u štab-kvatery NATA, ja abmiarkoŭvaŭ heta z čałaviekam, jaki zajmaje nie apošniuju pasadu ŭ Pientahonie. Dyk voś byŭ padobny incydent u Paŭdniova-Kitajskim mory, la vyspy Chajnań. Jaho ŭ Jeŭropie drenna pamiatajuć. Tam amierykanski vyviedvalny samalot lacieŭ nad mižnarodnymi vodami, jakija ŭ Kitai ličać svaimi. Kala vostrava Chajnań jaho pierachapiŭ kitajski źniščalnik, niešta nie raźličyŭ, i samaloty sutyknulisia. Abodva jany byli źniščanyja. Pry hetym kitajski lotčyk zahinuŭ, a amierykancy ščasna vyskačyli z parašutami. Kitajcy ŭziali ich u pałon, i pačałasia strašnaja kanfrantacyja. Kanflikt vielmi surjozny. Heta było niekalki hadoŭ tamu. Pryčym u štab-kvatery NATA i inšych miescach kažuć, što ŭ ich na ścianie napisanyja telefony rasijskaha Hienštaba. Na vypadak, kali padobny incydent adbudziecca z rasijskimi samalotami ŭ Jeŭropie. U toj raz i kitajskija telefony ŭ ich byli. Prosta tam pierastali adkazvać na zvanki.

Tady heta ŭ druku nie paviedamlałasia, a mnie, u pryvatnaści, raskazvali. Tamu ŭ Pientahonie vielmi dobra pamiatajuć hetuju situacyju i razumiejuć, što padobnaje moža paŭstać u luby momant: nad Čornym moram, Bałtyjskim, Paŭnočnym, Ła-Manšam. Mohuć dva vajennyja samaloty sutyknucca, moža vajenny z hramadzianskim. Našy samaloty lotajuć pryblizna hetak ža, jak jany lotali ŭ časy chałodnaj vajny, heta značyć z vyklučanymi transponderami (pryładami, jakija prymajuć radyjosihnał i adpraŭlajuć zvarotny), u tych ža prykładna miescach. Ale z tych časoŭ minuła 30 hadoŭ, za hety čas ščylnaść hramadzianskich avijaznosin pavialičyłasia ŭ 10 razoŭ. Tamu imaviernaść sutyknieńnia rana ci pozna vielmi vialikaja. A heta — prosty šlach da taho, što zachodnija krainy mohuć uvieści abmiežavańni na pavietranuju prastoru dla rasijskich vajennych samalotaŭ. My budziem parušać, mohuć pačacca pramyja pavietranyja bai pamiž našaj avijacyjaj i zachodniaj. U pryncypie, takija kanfrantacyi byvali ŭ časy chałodnaj vajny. Kožny raz bakam udavałasia spynicca i adstupić ad miažy. Ale heta nie harantuje, što tak adbudziecca ŭ budučyni.

— Apošnim časam Rasija, z pryčyny izalacyi z boku Zachadu, značna zbliziłasia z Kitajem. Jak vy dumajecie, heta krok napiaredadni vialikaj vajny, pra jakuju vy kažacie?

— Da vajny rychtujucca. Ale heta nie značyć, što chočuć vajavać. My sprabujem zblizicca z Kitajem, ale tam surjoznyja prablemy, pakolki Kitaj čakaje ad Rasii roznych rečaŭ, jakija Maskva nie zaŭsiody hatovaja dać. Zbližeńnie z Kitajem pakul nie stała sajuznym. Heta ŭsio roŭna partniorstva. Našy intaresy sutykajucca ŭ roznych rečach. Naprykład, my padtrymlivajem dobryja adnosiny z Vjetnamam i ź vialikaj reŭnaściu hladzim na toje, što ciapier amierykancy ŭmacoŭvajuć svaje suviazi z hetaj krainaj na antykitajskaj asnovie. A ŭ nas jość dobryja suviazi z Vjetnamam i Kitajem, ale ni tym, ni inšym nie padabajecca, što RF siabruje ź imi adnačasova. Ja davoli časta vystupaju na kitajskim telebačańni, udzielničaju ŭ panelnych dyskusijach z kitajskimi vajenna-palityčnymi ekśpiertami. Dyk jany zhadžajucca, što Rasija pavinna vyrašyć, na čyim jana baku. Tut vialikija składanaści. My stracili dostup da rynkaŭ kapitału na Zachadzie, za košt jakich isnavaŭ naš finansavy siektar. My spadziavalisia, što ich zamieniać Šanchaj i Hankonh. Ale pakul što hetaha nie adbyłosia.

— Dla ŭstupleńnia ŭ Paŭnočnaatłantyčny aljans kraina-kandydat pavinna adpaviadać niekatorym kryteram. Nakolki hetym kryteram adpaviadajuć Ukraina i Rasija?

— Farmalna, pavodle Vašynhtonskaj damovy (dakumient ab zasnavańni NATA, padpisany ŭ 1949 hodzie), nijakich kryteraŭ niama. Akramia taho, što kraina pavinna być jeŭraatłantyčnaj i demakratyčnaj. Pry hetym jaje ŭstupleńnie pavinny adnahałosna padtrymać usie astatnija siabry arhanizacyi. Astatniaje — niefarmalnyja krytery. U nas lubiać kazać, što kali ŭ dziaržavy jość niavyrašanyja terytaryjalnyja prablemy abo kanflikty, to jaje nie prymuć u NATA. Ale heta niapraŭda. Naprykład, Francyju ŭ 1949 hodzie, kali padpisvali Vašynhtonski dahavor, pryniali ŭ NATA biez zamorskich departamientaŭ. A tady, darečy, Ałžyr ličyŭsia častkaj Francyi. Tak što farmalna Ukrainu mohuć pryniać biez Danbasa i Kryma, kali zachočuć. Nijakich zakonaŭ z hetaj nahody niama. Kali heta padtrymajuć i ratyfikujuć usie krainy-siabry Paŭnočnaatłantyčnaha aljansu, to ŭsio mahčyma.

Heta ŭsio vielmi hnutka. Vašynhtonskaja damova — heta, pa sutnaści, adna staronka tekstu. Navat u NATA ŭvieś čas kažuć, što ŭsie rašeńni ŭ arhanizacyi prymajucca kansensusam. Kali kazać pra toje, chto bolš hatovy, to kali Rasiju tearetyčna razhladać u jakaści kandydata na ŭstupleńnie ŭ NATA, a ŭ pryncypie Jelcyn u svoj čas kazaŭ pra takuju mahčymaść, uźnikajuć novyja prablemy. Z tymi ž Paŭdniovymi Kuryłami, da prykładu. Ale, ź inšaha boku, kali jość palityčnaja vola, heta možna abyjści. Aljans ujaŭlaje saboj skryniu instrumientaŭ. Tam praviedzienaja vielizarnaja praca pa kaapieratyŭnaści. Heta značyć, roznyja ŭzbrojenyja siły z roznych krain źjaŭlajucca dastatkova padrychtavanymi, kab dziejničać razam. U ich ahulnaja kamandnaja mova, aficery prajšli navučańnie, usie havorać pa-anhlijsku, u ich ahulnyja standarty ŭzbrajeńnia, što dazvalaje abmieńvacca bojeprypasami. Palityki, karystajučysia tym, što roznyja siły NATA padychodziać adna da adnoj, jak kubiki «Leha», vykarystoŭvajuć hetuju skryniu instrumientaŭ, jak im chočacca.

— Vy, jak čałaviek, jaki šmat kamunikuje ź mižnarodnymi ekśpiertami, možacie paćvierdzić abo abvierhnuć viersiju, zhodna ź jakoj Ukrainu naŭmysna nie buduć prymać u NATA dla taho, kab pakinuć krainu ŭ jakaści bufiernaj zony pamiž ES i RF?

— Z hetaj nahody jość roznyja mierkavańni. U Jeŭropie ciapier nie rvucca prymać u NATA ni Ukrainu, ni Hruziju, tamu što dla hetaha treba brać na siabie peŭnyja abaviazacielstvy. Ale hetyja farmalnyja abaviazacielstvy možna, pa sutnaści, na kazie abjechać. Kali pahladzieć Vašynhtonskuju damovu, to tam skazana, što napad na adnaho siabra Aljansu — napad na ŭsich. Heta napisana ŭ piatym artykule. Ale tam ža nie skazana, što «my adrazu ŭstupajem u boj». Tam napisana, što «my praviadziem kansultacyi ab tym, što rabić». Naprykład, u Budapiešcie Ukraina padpisała miemarandum (zhodna ź jakim admoviłasia ad jadziernaj zbroi, a ZŠA, Rasija i Vialikabrytanija ŭ abmien na heta harantavali joj biaśpieku). Joj taksama dali harantyi. Dzie hetyja harantyi ciapier, vy bačycie sami.

— U adnym sa svaich apošnich vykazvańniaŭ vy zajavili, što «nahruvaščvańnie biessensoŭnych, chłuślivych viersij (z nahody krušeńnia Boeing 777 na Danbasie ŭ lipieni 2014 hoda) adna na inšuju vyhladaje vielmi złačynna i pa-durnomu». Ci prytrymlivajucca vašyja suajčyńniki takoha ž mierkavańnia?

— Uvohule, nie. U Rasii jość mienšaść, jakaja nie takaja ŭžo i maleńkaja, adsotkaŭ 10, a moža i bolš, na jakich hetaja prapahandysckaja mašyna nie dziejničaje. A asnoŭnaje nasielnictva całkam hetamu vieryć.

— U tym ža vykazvańni vy zhadali pra kryminalny pieraśled vinavatych.

— Ja prosta kažu pra toje, što kali źbili samalot, to, chutčej za ŭsio, heta było pa pamyłcy. Kali b u hetym pryznalisia, što «heta, viadoma, vielmi drenna, što heta złačynstva i zusim nienaŭmysna», — adna sprava. Tym časam, sproby schavać złačynstva i ŭvieści ludziej u zman — naŭmysnyja i dakładna zachoplivajuć vajenna-palityčnaje kiraŭnictva Rasii. Ja sumniavajusia, što Pucin davaŭ zahad źbivać samalot, ale toje, kab chłusić pra ŭsio, — heta, viadoma, ź im uzhadniali. Heta jak z Uoterhiejtam (palityčny skandał u ZŠA źviazany ź niezakonnaj prasłuškaj, u vyniku jakoha syšoŭ u adstaŭku prezident krainy Ryčard Niksan). Niksana źniali nie za toje, što jaho «vadapravodniki» sprabavali zakłaści prasłuchoŭvalnyja pryłady, a za toje, što prezident pasprabavaŭ schavać hetaje złačynstva. Naŭmysnaje ŭtojvańnie złačynstva — vielmi surjoznaje. Jano raspaŭsiudžvajecca na vielmi surjoznych asob.

— Pytańnie ŭ tym, ci paniasuć vinavatyja pakarańnie?

— Rana ci pozna, napeŭna. Ale dla hetaha pavinien źmianicca režym u nas.

— Ci isnuje mahčymaść, što «piešak» złačynstva, tych, chto niepasredna «naciskaŭ na kurok», vydaduć pry ciapierašniaj uładzie?

— Dumaju, što nie. Było pryniata rašeńnie praciahvać chłusić, što b ni zdaryłasia.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0