Fota Siarhieja Hudzilina.
Za paŭmiesiaca da prezidenckich vybaraŭ — 2010 niekalki tysiač delehataŭ sabralisia ŭ Pałacy respubliki na tak zvany Usiebiełaruski narodny schod. Na hetym churale ŭchvalili vyniki papiaredniaj piacihodki, a taksama pryniali prahramu raźvićcia krainy na 2011—2015 hady. Hety dakumient u 2011 hodzie byŭ pryniaty ŭkazam Alaksandra Łukašenki.
Sioleta pra respublikanski schod uzoru tych, što adbylisia ŭ 1996, 2001, 2006 i 2010, pakul nie čuvać. Adnak chto tady padsumuje, ci ŭdałosia vykanać płan?
«Naša Niva» vyčleniła z dakumienta asnoŭnyja abiacańni, jakija byli dadzienyja narodu.
1. Rost dabrabytu
Płan: rost ad $500.
Realnaść: padzieńnie da $400.
Pavodle pryniataj prahramy, jaje hałoŭnaj metaj źjaŭlajecca «rost dabrabytu i palapšeńnie ŭmovaŭ žyćcia nasielnictva». Samy prosty indykatar, jaki tłumačyć, nakolki bahata žyvuć biełarusy, — siaredniaja zarpłata.
U listapadzie 2010 hoda, pierad vybarami, zarobak składaŭ $472.
Piać hadoŭ raźvićcia pajšli ŭchałastuju. Siaredni zarobak u žniŭni 2015 hoda składaŭ $427. Adnak paśla žnivieńskaj-vieraśniovaj płaŭnaj devalvacyi ličba apuściłasia nižej za $400. Heta adzin z najhoršych vynikaŭ u Jeŭropie. Horšyja pakazčyki tolki va Ukrainie i Małdovie. Navat ałbancy bahaciejšyja za biełarusaŭ!
2. Patencyjał čałaviečaha raźvićcia
Płan: uvajści ŭ 50 najlepšych krain pa ŭzroŭni raźvićcia čałaviečaha patencyjału.
Realnaść: 53-je miesca ŭ rejtynhu.
Čynoŭniki spadziavalisia ŭźniacca jašče ŭ adnym suśvietnym rejtynhu. U im pa składanych formułach vyličvajecca ŭzrovień dabrabytu. Uličvajecca siaredniaja praciahłaść žyćcia, praciahłaść adukacyi, a taksama vałavy nacyjanalny dachod u pieraliku na čałavieka.
Biełaruś uźniałasia z 61-ha na 53-je miesca. Heta vyšej za Rasiju i Ukrainu, ale nižej za krainy-susiedki, jakija ŭvajšli ŭ skład Jeŭrasajuza. Nieasprečnyja lidary rejtynhu — narviežcy.
3. Rost VUP
Płan: rost na 62—68% u paraŭnańni z 2010.
Realnaść: rost na 7% u paraŭnańni z 2010.
Hety pakazčyk urad ličyŭ, badaj, samym hałoŭnym. Ale ŭsio adrazu pajšło nie tak, jak treba…
Za 2010—2014 VUP vyras na 10%, a sioleta navat staŭ admoŭnym (prahnoz daje kala minus 2,8% za hod). Pad ciskam finansistaŭ pramysłaviki vymušanyja adstupić. Za pryhožymi ličbami VUP bolš nie honiacca, imknučysia spačatku dać rady inflacyi.
4. VUP na čałavieka pa parytecie pakupnickaj zdolnaści
Płan: rost da $28600 — $29800.
Realnaść: $18160.
Kali b łukašenkaŭskaja ekanomika sapraŭdy zapracavała pavodle hetaha płana, Biełaruś dahnała b bratoŭ-słavian Čechii. Ale kazki redka spraŭdžvajucca.
Biełaruś zastałasia ŭ siomym dziasiatku krain śvietu. Susiedzi ŭ rejtynhu — Livan i Maŭrykij.
5. Salda zamiežnaha handlu
Płan: plus $500 miljonaŭ u 2015.
Realnaść: minus $4,4 miljarda ŭ 2014; minus 1,3 miljarda za studzień-lipień 2015.
Za piacihodku salda zamiežnaha handlu skłała kala minus $20 miljardaŭ. Straty kampiensavalisia zamiežnymi kredytami. Adnak časam nie chapaje i ich, i tamu nacyjanalnyja reziervy taksama ŭpali.
6. Uzrovień zołatavalutnych reziervaŭ
Płan: bolš za 3 miesiacy impartu.
Realnaść: 1,8 miesiaca impartu.
Štomiesiac Biełaruś zakuplaje impartu na $2,5 miljarda. Paduška biaśpieki musić być utraja bolšaj. Adnak pakul što Nacbank adkłaŭ tolki $4,6 miljarda — hetaha chopić mienš čym na dva miesiacy.
7. Svaboda pradprymalnictva i rejtynh viadzieńnia biznesu
Płan: uvajści ŭ 30 najlepšych krain dla viadzieńnia biznesu i pryciahvańnia zamiežnych inviestycyj.
Realnaść: 57-je miesca ŭ rejtynhu.
Vysiłki ŭładaŭ nie dali plonu. Biełaruś zastajecca ŭ šostym dziasiatku krain u rejtynhu Doing Business. Častkova čynoŭnikam pieraškodzili źmieny ŭ mietodycy padliku. Ale fakt zastajecca faktam — suśvietnyja karparacyi tak i nie prynieśli svaje hrošy ŭ krainu.
Za ŭvieś minuły hod pramyja zamiežnyja inviestycyi (biez uliku zapazyčanaści za pracu i pasłuhi) nie daciahnuli navat da $2 miljardaŭ.
8. Budaŭnictva žylla
Płan: 9,5—10 miljonaŭ kvadratnych mietraŭ.
Realnaść: 4 miljony kvadratnych mietraŭ (prahnoz 2015).
Šmatlikija kryzisy prymusili dziaržavu pierahledzieć płany budaŭnictva, skaračajučy ich hod za hodam. Ilhotnaje kredytavańnie ŭ śfiery nieruchomaści faktyčna zhornuta. Vyklučeńnie zastajecca tolki dla šmatdzietnych siemjaŭ i siłavikoŭ.
9. Čakanaja praciahłaść žyćcia
Płan: 72—73 hady.
Realnaść: 73 hady.
Heta adzin ź niamnohich pakazčykaŭ, jaki akazaŭsia vykananym. Pry hetym hiendarny pierakos zachoŭvajecca: mužčyny ciapier dažyvajuć da 68 hadoŭ, a žančyny — amal da 79 hadoŭ. Ludzi stali žyć daŭžej, bo lepšymi stali charčavańnie i miedycyna.
10. Stabilnaść biełaruskaha rubla
Ličba piacihodki: 5,8 raza — u stolki abiasceniŭsia biełaruski rubiel da dalara z dnia papiarednich prezidenckich vybaraŭ.
Inflacyjnaja madel raźvićcia nie dazvalaje ekanomicy vyjści z devalvacyjnaj śpirali. Nie było nivodnaha hoda, kali ceny vyraśli mienš čym na 15%. A devalvacyja 2011 hoda ŭvohule stała rekordnaj u Jeŭropie.
Što ŭdałosia
1. Palapšeńnie demahrafičnaj situacyi
Upieršyniu z 1994 hoda kolkaść nasielnictva Biełarusi stała pavialičvacca, chaj i pieradusim za košt mihrantaŭ.
2. Pavieličeńnie ekspartu sielskahaspadarčaj pradukcyi
Miarkujecca, što sioleta ŭdasca dasiahnuć $7 miljardaŭ, jak i było zapłanavana ŭ prahramie piacihodki. Vyrašalnamu skačku dapamahło embarha na pastaŭku ŭ Rasiju jeŭrapiejskich tavaraŭ.
3. Jakasnaja suviaź i internet
Biełaruś pierajšła da ličbavaj pieradačy televizijnaha sihnału, internet i mabilnaja suviaź pavialičvajuć chutkaści, ale zastajucca dastupnymi pa canie.
Chto vinavaty?
U sioletniaj pieradvybarnaj prahramie Łukašenka pryznaje, što papiaredni płan nie byŭ vykanany, i nazyvajucca vinavatyja ŭ hetym. Pavodle farmulovak, pryčyna vyklučna ŭ źniešnich faktarach:
«Piać hadoŭ tamu my stavili pierad saboj vialikija zadačy ŭ ekanomicy. Skažu prosta i ščyra: nie ŭsio z taho, što zadumvałasia, udałosia vykanać. My ŭ poŭnaj miery adčuli žorstkuju ŭzajemazaležnaść sučasnaj hłabalnaj ekanomiki. Nie my pravakavali suśvietny ekanamičny kryzis. Nie my raspalvali vajennyja kanflikty. Nie my raskručvali śpiral uzajemnych sankcyj. Ale ŭsio heta ŭdaryła pa nas, udaryła baluča i niečakana».
KDB aktyŭna viarbuje palitviaźniaŭ, vyzvalenych pa pamiłavańni — pravaabaroncy8
Kamientary