Aktyvisty ŭstalavali memaryjalny kryž kala vioski, dzie fašysty rasstrelvali mirnych žycharoŭ

Pavodle miascovych žycharoŭ, u časie Vialikaj Ajčynnaj vajny fašysty rasstrelvali tut mirnych žycharoŭ. Ale ŭ paślavajenny čas hetaje miesca tak i nie było ni adznačana, ni ŭšanavana.

Siabar Kanservatyŭna-Chryścijanskaj partyi BNF Jan Dziaržaŭcaŭ raskazaŭ, adkul jamu stała viadoma pra tahačasnyja padziei:

«Miesca rasstrełu — za 200 metraŭ ad aŭtobusnaha prypynku na šašy, jakaja viadzie na Haradok — mnie pakazała miascovyja žycharka Lidzija Suchadolskaja. Ciapier jana žyvie ŭ vioscy Mazałava, a ŭ vajennym časie žyła ŭ Baraŭlanach. Jana pakazała staruju biarozu kala viaskovych mohiłak, za metraŭ 15 ad jakoj i adbyvalisia rasstreły. Ja liču, što pamiać biaźvinna zabitych i zakatavanych treba ŭšanoŭvać abaviazkova! My pastavili tam kryž z nadpisam «Na hetym miescy niamiecka-fašysckija zachopniki rasstrelvali vajennapałonnych, partyzan i mirnych hramadzian padčas Druhoj suśvietnaj vajny. Viečnaja pamiać i pavaha zahinuŭšym».

Kryž kala vioski Baraŭlany razam ź Janam Dziaržaŭcavym ustalavali siabry hramadzianskaj inicyjatyvy «Chajsy» — siabry KCHP BNF i Partyi BNF. Inicyjatyva była ŭtvorana dziela vyśviatleńnia akaličnaściaŭ, źviazanych sa «stalinskimi» rasstrełami kala bližejšaj da Baraŭlanaŭ vioski Chajsy. Staražyły hetaj vioski zhadvajuć pra rasstreły mienavita ŭ 1930-ja hady, tłumačyć Jan Dziaržaŭcaŭ:

«U lesie kala Chajsoŭ byli znojdzieny čałaviečyja pareštki, u tym liku čarapy z kulavymi adtulinami. Žychary vioski zhadvajuć, što tut byli «stalinskija» Rasstreły. Adnak, kali my ŭźniali hetaje pytańnie — što ŭ lesie lažać niepachavanyja čałaviečy pareštki — miascovyja ŭłady z Mazałaŭskaha sielsavietu vykazali svaju versiju: maŭlaŭ, heta pareštki achviaraŭ fašyzmu, rasstralanych padčas vajny. Ja praciahvaŭ apytańni žycharoŭ bližejšych viosak. I jany, u tym liku Julija Isačenka i Lidzija Suchadolskaja, bačyli i čuli pra rasstreły ŭ 1942-43 hadach zusim u inšych miescach — nie kala Chajsoŭ, a kala viosak Baraŭlany i Čyścik. Ciapier u Baraŭlanach my i ŭšanavali pamiać hetych zabitych ludziej»

Memaryjalnyja kryžy aktyvisty hramadskaj inicyjatyvy stavili i kala Chajsoŭ. Piać kryžoŭ z samarobnaha memaryjału ŭ pačatku kastryčnika byli skradzieny nieviadomymi asobami, jakich rajadździeł milicyi tak i nie znajšoŭ. Niekalki kryžoŭ Jan Dziaržaŭcaŭ i jahonyja siabry ŭžo adnavili. Siońnia jany admysłova zajaždžali na toje miesca i pierakanalisia — kryžy na miescy.

Miesiac tamu znojdzienyja ŭ vialikich jamach čałaviečyja pareštki ekshumavaŭ admysłovy pošukavy bataljon. Kudy pavieźli niekalki dziasiatkaŭ miachoŭ čałaviečych kostak — nieviadoma. Ci budzie rabicca ekspertyza pareštkaŭ — nieviadoma taksama. Aktyvisty inicyjatyvy «Chajsy» rychtujuć zvarot da miascovych uładaŭ, u śledčy kamitet i rajvykankam, kab im paviedamili pra dalejšy los pareštkaŭ i pra vyniki dośledaŭ, kali takija pravodzilisia. Taksama ŭ Mazałaŭski sielsaviet Jan Dziaržaŭcaŭ miarkuje adpravić zajavu ź piśmovymi śviedčańniami miascovych žycharoŭ, jakija pamiatajuć, dzie mirnych ludziej źniščali fašysty, a dzie — káty NKVD.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0