Makiej: U Biełarusi jość pomniki i Suvoravu, i Kalinoŭskamu
Siońnia ŭ ministra zamiežnych spravaŭ Biełarusi Uładzimira Makieja padčas pres-kanfierencyi ŭ Maskvie papytalisia, ci nie adbyvajecca ŭ Biełarusi rost nacyjanalistyčnych nastrojaŭ i jak u Biełarusi staviacca da padziejaŭ Druhoj suśvietnaj vajny.
«Niedalokija, marhinalnyja ludzi chočuć pakazać, što ŭ Biełarusi prachodzić antyrusifikacyja, raźvićcio nacyjanalizmu, ci nacyjanalistyčnyja pamknieńni, ci inšyja padobnyja tendencyi. Hetaha niama i nie moža być.
Dla Biełarusi historyja śviataja, i asabliva fakty Druhoj suśvietnaj vajny, papiarednich vojnaŭ. Bo ŭ kožnaj vajnie my byli tranzitnaj terytoryjaj, praź jakuju prachodzili to z zachadu na ŭschod, to z uschodu na zachad. Naša nacyja ciarpieła pakuty. U Druhoj suśvietnaj my stracili 3 miljony čałaviek. Dla nas pamiać ab hetaj vajnie sapraŭdy śviataja. Heta bluźnierskaja pazicyja kazać, što ŭ Biełarusi mohuć być źjavy, jakija isnujuć u niekatorych jeŭrapiejskich krainach.
Skažycie, dzie ŭ apošnija hady byŭ pabudavany muziej, pryśviečany Druhoj suśvietnaj, aproč Biełarusi? Darečy, Uładzimir Pucin razam z prezidentam Biełarusi Alaksandram Łukašenkam adkryvali jaho ŭ hod 70-hodździa vyzvaleńnia Biełarusi.
Navat u šalonyja 90-yja hady, kali ŭ Rasii razburalisia pomniki pravadyram revalucyi, u Biełarusi nie byŭ źniesieny nivodny pomnik. Navat tady, kali pa rasijskich ŚMI, ja nikoha nie krytykuju, ale byŭ śviedkam, źviestki pra Druhuju suśvietnuju falsifikavalisia, ab podźvihach pałkavodcaŭ i ab roli Stalina. Ciapier usio źmianiłasia, usie pa-inšamu staviacca da padziej Druhoj suśvietnaj vajny. Ja nie kranaju ciapier asobu Stalina: mieŭ jon racyju ci nie mieŭ. Ale havaru pra formu padačy materyjałaŭ pra Druhuju suśvietnuju. My stavimsia da hetaj vajny hetak ža, jak stavilisia ŭ składzie SSSR.
My nie pierapisvajem padručnikaŭ. Tak, my skarektavali ich zychodziačy ź niejkich novych momantaŭ, źviazanych z nabyćciom niezaležnaści krainy. Ale historyja i pamiać dla nas śviataja.
Nie pomniki vinavatyja ŭ tym, što adbyvajecca, ci adbyvałasia, u toj ci inšaj krainie. A ludzi vinavatyja, my z vami vinavatyja. Navošta nam źniščać pomniki? Dzie łohika? Niachaj jany stajać jak nastaŭleńnie naščadkam, kab jany viedali, chto taki Žukaŭ, chto taki Rakasoŭski. U nas u Minsku jość vulicy, nazvanyja ŭ honar Žukava, Rakasoŭskaha. Dy va ŭsich haradach.
My nie źnieśli i nie źbirajemsia znosić nivodnaha pomnika.
Tak, u nas jość roznyja pohlady ŭ bačańni historyi. Chtości nazyvaje ci chacieŭ by nazyvać Suvorava «viešalnikam», chtości nazyvaje Kalinoŭskaha «nacyjanalistam, jaki zmahaŭsia za niapravilnyja idei». Idzie narmalnaja sprečka ŭ hramadstvie.
Ja, naprykład, naradziŭsia, žyŭ i pracavaŭ u kałhasie imia Suvorava. Pomniki Suvoravu da siońnia stajać i hladziać na našy nasielenyja punkty. Hetak sama ŭ nas stajać pomniki Kalinoŭskamu.
Nie kamni vinavatyja ŭ našych biedach i niedachopach, a – ludzi. Paprakać Biełaruś u raspalvańni niejkich nacyjanalistyčnych, antyrasijskich nastrojaŭ, to heta hučyć nie prosta nierazumna, ale i pa-bluźniersku».
Kamientary