Uradženiec brazylskaha horadu San-Paŭłu Rafael Markies Łusvarhi vajavaŭ u Danbasie na baku samaabvieščanych respublik kala hodu. U 2016-m jaho aryštavali va Ŭkrainie i asudzili na 13 hadoŭ pazbaŭleńnia voli.
Rafael Łusvarhi ŭ kijeŭskim SIZA.
U ekskluziŭnym interviju ŭkrainskaj słužbie Radyjo Svaboda, jakoje było zapisana ŭ Łukjanaŭskim SIZA Kijeva, dzie ciapier znachodzicca Łusvarhi, jon raspavioŭ, čamu prajšoŭ šlach u 11 tysiač kilametraŭ i dałučyŭsia da separatystaŭ, a potym vyrašyŭ skłaści zbroju i viarnucca dadomu.
Rafael Łusvarhi — adzin ź niekalkich brazylcaŭ, jakija pryjechali ŭ Danbas vajavać na baku separatystaŭ. U minułym — student Kurskaha dziaržaŭnaha medyčnaha ŭniversytetu. Niahledziačy na bajavy vopyt, jon da hetaha času vyhladaje jak zvyčajny student. Jaho advakat navat vyrašaje pazyčyć jamu svoj pinžak na čas sustrečy z žurnalistami, kab vyhladaŭ bolš samavita.
«Ja vialiki fanat Rasiei. Ja vučyŭsia ŭ Rasiei, choć dobrym studentam nia byŭ. Ale Rasieju lubiŭ. Vučyŭ rasiejskuju, žyŭ z rasiejcami», — kaža Łusvarhi. Pra pryčyny svajho pryjezdu ŭ «DNR» jon kaža, što «atrymaŭ zaprašeńnie ad niekalkich siabroŭ i pajšoŭ vajavać — chacieŭ dapamahać. Ja zaŭsiody byŭ kamunistam. Usio, što źviazana z Savieckim Sajuzam, Rasiejaj, było dla mianie śviatym».
Niahledziačy na toje, što jaho asudzili na 13 hadoŭ pazbaŭleńnia voli pa dvuch ciažkim artykułach — «udzieł u terarystyčnaj arhanizacyi» i «ŭdzieł u niezakonnym uzbrojenym farmiravańni» — padčas razmovy Łusvarhi spakojny. Taksama spakojna jon raskazvaje pra toje, što niekatory čas kamandavaŭ uzvodam minamiotčykaŭ ŭ bataljonie «Vikinh», nazva jakoha supadaje z adnoj z tankavych dyvizij SS, u skład jakoj uvachodzili dobraachvotniki ź Niderlandaŭ, Bielhii i skandynaŭskich krain. U separatysckim «Vikinhu», pavodle jaho słoŭ, było niekalki brazylcaŭ. Jany ŭdzielničali ŭ bajach pad Debalcava i za daniecki aeraport.
Jon raspaviadaje, što kali vajavaŭ z składzie pieršaj słavianskaj bryhady «DNR», to supracoŭničaŭ z dyversijna-raźviedvalnaj hrupaj «Rusič», jakaja ŭ jakaści emblemy vykarystała «Kołovrat» — adzin z symbalaŭ rasiejskich neafašystaŭ. Ab dziejnaści viadomaha svajoj žorstkaściu «Rusiča» havoryć krytyčna: «Jany vielmi hanarylisia tym, što rabili ŭ Łuhanskim aeraporcie. Heta taksama barbarstva było. Kali my pieramahli našych vorahaŭ, treba ich pavažać i rabić pa-čałaviečy».
Svoj ŭzvod brazilec nazvaŭ «Vikiernes» — u honar Varha Vikiernesa, lidera muzyčnaha prajektu Burzum, viadomaha svaimi antysemickimi i rasisckimi vykazvańniami. Vikiernes pravioŭ u turmie 16 hadoŭ za zabojstva i padpał cerkvaŭ. U adnym ź interviju, jakoje Łusvarhi daŭ, vajujučy ŭ Danbasie, jon kazaŭ: «Mnie «po…». Ja viedaju, što treba rabić. I kali budu pamirać, dla mianie heta biez prablem. Pajdu ŭ Vałhału, usie».
Pry hetym Łusvarhi śćviardžaje, što pryjechaŭ u Danbas z pryčyny hłybokaha pierakanańnia, što zmahajecca z fašyzmam. A siońnia, nasupierak svaim niadaŭnim pohladam, jon nazyvaje fašyzmam toje, jak niekatoryja separatysty havorać pra inšaziemcaŭ, jakija vajavali na baku samaabvieščanych respublik: «Kali majo adździaleńnie, jakoje, pavodle ich słovaŭ, «małpy z Paŭdniovaj Ameryki…» Heta mocna pakryŭdziła ŭsich brazylcaŭ. Dzima — jon amazoniec, sapraŭdny indziejec! Kali jon heta ŭbačyŭ, jon mnie skazaŭ: «Rafael, ja sychodžu, ja zaraz pajdu». Ja skazaŭ: «Pačakaj, ja taksama chaču syści». Ja stamiŭsia vajavać. Vajavać — heta nialohka. Hod u tranšejach, u akopach. Sytuacyja mianiajecca, ty bačyš, kolki mirnych žycharoŭ pakutuje, vajskoŭcy pakutujuć mocna, usie pakutujuć mocna, z abodvuch bakoŭ».
— U vas nia ŭźnikła adčuvańnia, što vajna trošku inšaja, nie takaja, jak vam zdavałasia, kali vy tolki źbiralisia z Brazylii jechać u Danbas?
— Tak, tak. Heta absalutnaja praŭda. Na Danbasie byli ludzi, vielmi drennyja ludzi. Ja mahu skazać biez usialakich prablem: Babaj ŭ Łuhansku vielmi drenny čałaviek byŭ. Maradzior, bandyt.
Uładzimir Cimafiejeŭ sa Stachanava z pazyŭnym «Babaj» ciapier, jak i Rafael Łusvarhi, znachodzicca za kratami, kudy jaho adpravili sami separatysty.
Paśla pieražytaha brazylski prychilnik DNR vyrašyŭ viarnucca na radzimu. Jon biez prablem pierasiok ŭsie dziaržaŭnyja miežy i niekalki miesiacaŭ pravioŭ doma, u San-Paŭłu, pakul nia trapiŭ u pastku ŭkrainskich specsłužbaŭ.
«List z Ukrainy — zaprasili na pracu. Usio aficyjna. Čamu ja pavinien byŭ dumać, što jość niejkija prablemy? — dzivicca jon. Słužba biaśpieki Ŭkrainy vymaniła Łusvarhi z rodnaj krainy, nibyta zaprasiŭšy pracavać va Ŭkrainu. A nasamreč, kab addać jaho pad sud za ŭdzieł va ŭzbrojenych dziejańniach u Danbasie. Jaho zatrymali vosieńniu letaś padčas pierasiačeńnia dziaržaŭnaj miažy Ŭkrainy ŭ Mižnarodnym aeraporcie «Baryspal». Jon staŭ pieršym inšaziemcam nie z Rasiei, asudžanym u Kijevie za ŭdzieł u danbaskim kanflikcie.
Zrešty, jon nie da kanca razumieje, što ž takoha narabiŭ, kab ŭkrainskija specsłužby viali palavańnie na jaho navat za akijanam: «Ja nia byŭ hałoŭnym čałaviekam u Danbasie. Kali skončyłasia vajna, ja byŭ lejtenantam. Ja pačaŭ jak radavy. Prosty, harmatnaje miasa». Tym nia mienš, dva hady tamu nazad jon kazaŭ zusim inšaje. Dakumentavaŭ svaje bajavyja budni i publikavaŭ ich u internecie, zdymaŭsia ŭ siužetach rasiejskich telekanałaŭ.
Ciapier Rafaelu Łusvarhi 32 hady, i ničoha ŭ jaho abliččy nie vydaje ciomnaje minułaje. Niahledziačy na ŭdzieł u bajavych dziejańniach, jon usio roŭna spadziajecca vyjści na volu.
— Što b vy rabili, kali b vas niečakana vyzvalili? Kudy b vy pajechali, čym chacieli b zajmacca?
— Ja pra heta nia dumaŭ. Mnie advakat skazaŭ nia dumać pra budučyniu, tamu što ja budu jašče doŭha tut. Ale ja chaču jechać u Danbas, kab sustreć niekalki svaich siabroŭ, a potym ja chaču viarnucca dadomu, być z maim synam, praciahvać žyćcio.
Nasupierak usim abstavinam, Łusvarhi moža vyzvalicca daterminova. Mienskija pahadnieńni praduhledžvajuć amnistyju dla tych, chto asudžany pa tych ža artykułach, što i jon. Akramia taho, jaho imia znachodzicca ŭ śpisach na abmien, a jahony advakat užo padaŭ apelacyju i budzie abskardžvać prysud.
