Ciaham apošnich niekalkich miesiacaŭ napružańnie ŭ biełaruskim hramadstvie niaŭchilna raście. Asnoŭnyja pryčyny — ciažkaje ekanamičnaje stanovišča, uskładnienaje Dekretam № 3 «Ab papiaredžańni sacyjalnaha ŭtrymanstva». Niezadavalnieńnie pryniało formu vuličnych pratestaŭ, jakija nosiać vyklučna mirny charaktar. U lutym—sakaviku masavyja akcyi z patrabavańniem admianić Dekret prajšli va ŭsich bujnych haradach krainy. Ułady adreahavali časovym prypynieńniem dziejańnia Dekretu № 3. Razam z tym pačaŭsia pieraśled udzielnikaŭ i ŭdzielnic navat dazvolenych masavych mierapryjemstvaŭ, a taksama žurnalistaŭ i žurnalistak niedziaržaŭnych ŚMI.
My, pradstaŭniki i pradstaŭnicy kulturnickaj hramadskaści Biełarusi, vystupajem z asudžeńniem takich dziejańniaŭ i zaklikajem dziejnyja ŭłady nieadkładna strymać eskałacyju kanfliktu, spynić pieraśled i prykłaści ŭsie namahańni dla naładžvańnia dyjałohu z hramadzianskaj supolnaściu.
Biełaruskaja kulturnickaja supolnaść vystupaje suprać žorstkaha, procizakonnaha zatrymańnia i administracyjnaha aryštu kulturnickich rabotnic i mastačak Anastasii Rańko, Aleny Niemik, Lidzii Viaryhi dy inšych hramadzian, zatrymanych jak previentyŭna, hetak i paśla zakančeńnia dazvolenaj uładami mirnaj akcyi «Marš niedarmajedaŭ» 15 sakavika 2017 hoda.
Kala 19:15 supracoŭniki AMAPu ŭ cyvilnym, nie nazvaŭšysia i nie ahučvajučy pryčyny, z vykarystańniem hrubaj fizičnaj siły zatrymali kaardynatarku Miesiaca fatahrafii ŭ Minsku i kuratarku Anastasiju Rańko, ilustratarku Alenu Niemik, dyzajnierku Lidziju Viaryhu razam ź inšymi hramadzianami, jakija jechali ŭ hramadskim transparcie paśla zakančeńnia akcyi.
16 sakavika ŭ sudzie Centralnaha rajona horada Minska Anastasiju Rańko prysudzili da administracyjnaha aryštu na termin 12 sutak, Alenu Niemik — 13 sutak, Lidziju Viaryhu — 12 sutak pavodle artykułaŭ 23.34 («Parušeńnie paradku arhanizacyi abo praviadzieńnia masavych mierapryjemstvaŭ») i 23.4 («Niepadparadkavańnie zakonnamu patrabavańniu słužbovaj asoby») KaAP RB. Śviedkami abvinavačańnia na ŭsich pracesach vystupali supracoŭniki AMAPu, jakija supiarečyli adzin adnamu i błytalisia ŭ pakazańniach, padajučy niepraŭdzivyja źviestki ab akaličnaściach i pryčynach aryštu. Jany taksama abviarhali parušeńni, jakija mieli miesca pry zatrymańni, a mienavita admovu nazvacca i ahučyć pryčynu zatrymańnia. Toj fakt, što prysud vynieśli, hruntujučysia na niepraŭdzivych pakazańniach, padryvaje davier hramadstva da sudovaj sistemy.
21 sakavika 2017 achova Centra izalacyi pravaparušalnikaŭ (CIP) h. Minska zabaraniła prymać pieradačy ad usich, akramia svajakoŭ źniavolenych. Mnohija zatrymanyja nie majuć svajakoŭ u Minsku i, takim čynam, pazbaŭlajucca mahčymaści atrymlivać pitnuju vadu i srodki hihijeny. Taksama niekatorych zatrymanych dasiul nie vadzili ŭ duš i na prahułki. My ličym takija ŭmovy niepravamiernymi i niehumannymi.
My padkreślivajem, što akcyja nasiła mirny charaktar i była sankcyjanavanaja ŭładami. My ličym dadzienyja žorstkija zatrymańni i administracyjnyja pakarańni dziejačaŭ kulturnickaha pola Biełarusi dy inšych hramadzianaŭ i hramadzianak niedapuščalnymi, jany hruba parušajuć pravy čałavieka. Padobnyja dziejańni ŭładaŭ padryvajuć mižnarodnuju reputacyju Respubliki Biełaruś i staviać pad pahrozu mižnarodnuju supracu ŭ śfiery kultury ŭ pryvatnaści.
My ŭpeŭnienyja, što kulturnickija dziejačy majuć prava vykazvać svaju hramadzianskuju pazicyju i nie mohuć zastavacca ŭ baku ad sacyjalnych, ekanamičnych i palityčnych pracesaŭ, u jakija my ŭsie, chočam hetaha ci nie, uciahnutyja. Tamu my ličym krajnie važnym i nieadjemnym prava vykazvać svajo mierkavańnie i brać udzieł u aktualnych padziejach hramadskaha žyćcia krainy.
Dałučajemsia da zajavy ekałahičnaj supolnaści i ŭ suviazi z vyšejskazanym my patrabujem:
— spynić administracyjny pieraśled i vyzvalić našych kalehaŭ dy inšych zatrymanych udzielnikaŭ i ŭdzielnic mirnych akcyjaŭ, bo heta supiarečyć dobraachvotna ŭziatym abaviazkam Respubliki Biełaruś u halinie pravoŭ čałavieka;
— pravieści rasśledavańnie pa fakcie dziejańniaŭ supracoŭnikaŭ pravaachoŭnych orhanaŭ, u tym liku vypadkaŭ vykarystańnia hrubaj fizičnaj siły pry zatrymańni i davańnia supracoŭnikami pakazańniaŭ u sudzie;
— spynić niezakonnuju praktyku advolnych zatrymańniaŭ u Biełarusi;
— zabaviazać usich supracoŭnikaŭ pravaachoŭnych orhanaŭ ździajśniać achovu hramadskaha paradku padčas masavych mierapryjemstvaŭ tolki ŭ słužbovaj formie i z apaznavalnymi znakami (u adpaviednaści z art. 5 Zakonu Respubliki Biełaruś «Ab orhanach unutranych spravaŭ» «dziejnaść orhanaŭ unutranych spravaŭ źjaŭlajecca publičnaj»);
— zabiaśpiečyć prava na svabodu schodaŭ i svabodu vykazvańnia mierkavańniaŭ.
Zaprašajem dałučycca da hetaj zajavy i inšych pradstaŭnikoŭ i pradstaŭnic mastackaj i fatahrafičnaj supolnaści. Dziela hetaha, kali łaska, dašlicie vašaje imia i pasadu/kalektyŭ/arhanizacyju — usio, što paličycie patrebnym — na ruskaj, biełaruskaj i anhlijskaj movach na elektronny adras: [email protected]
Na ciapierašni momant da zajavy dałučylisia:
- Julija Daraškievič, dyrektarka prastory CECH
- Andrej Lankievič, dyrektar Miesiaca fatahrafii ŭ Minsku
- KALEKTAR, daśledčaja płatforma biełaruskaha mastactva
- Artur Klinaŭ, piśmieńnik, mastak, prajekt «pARTisan»
- Tania Arcimovič, art-krytyk, kaardynatarka prajekta «pARTisan»
- Alaksiej Tałstoŭ, mastak, piśmieńnik, art-dyrektar prastory CECH
- Valancina Kisialova, halereja sučasnaha mastactva «Ŭ», dyrektarka
- Hanna Čystasierdava, halerystka
- Anna Łakcijonava, art-mieniedžarka STOŁOVKA XYZ, kuratarka
- Kulturna-aśvietnickaja ŭstanova «DOTYK»
- Siarhiej Budkin, art-meniedžar, kiraŭnik partału Tuzin.fm
- Aksana Hajko, dyrektarka Prastory KCH, dyrektarka teatru «Kryły chałopa»
- Śviatłana Hajdalonak, «Teatr Kryły chałopa»
- Ihar Cišyn, mastak
- Iryna Sałamacina, prajekt «Hienderny maršrut»
- Viačasłau Inaziemcau - aktor i režysier Płastyčnaha Teatru «InŽest»
- Locha Čykanas, aŭtar piesień, dramaturh
- Alena Štyk, dyzajnierka, režysierka, aktorka
- Jasia Karalevič-Kartel, redaktarka, art-mieniedžarka
- Darja Caryk, žurnalistka
- Pavieł Niachajeŭ, muzyka, kuratar, vykładčyk EHU
- Alena Kušnir, redaktarka fotapartału ZNJaTA
- Taras Kruckich, žurnalist, kinaahladalnik, mieniedžar partniorskich prajektaŭ Ulej.by
- Volha Sasnoŭskaja, mastačka, daślednica
- Maksim Saryčaŭ, mastak, fotažurnalist
- Tania Siacko, daślednica hiendaru i vizualnaj kultury
- Alaksiej Barysionak, kuratar, krytyk
- Viera Kavaleŭskaja, kuratarka
- Siarhiej Hudzilin, fatohraf
- Hanna Samarskaja, kuratar, mieniedžar kultury
- Rusłan Vaškievič, mastak
- Siarhiej Chareŭski, mastactvaznaŭca
- Taćciana Biembiel, mastactvaznaŭca
- Darja Bubien, fatohrafka
- Anton Matolka, fatohraf
- Michaił Hulin, mastak
- Antanina Słabodčykava, mastačka
- Alhierd Bacharevič, piśmieńnik
- Jula Cimafiejeva, paetka, pierakładčyca
- Pavał Kaściukievič, piśmieńnik
- Sofija Sadoŭskaja, mastactvaznaŭca
- Hanna Karpienka, kuratarka, kulturnaja mieniedžarka
- Antanina Ściebur, art-mieniedžarka, kuratarka
- Žanna Hładko, mastačka
- Siarhiej Šabochin, mastak, kuratar, redaktar
- Uładzimir Parfianok, fatohraf, kuratar
- Siarhiej Kažamiakin, fotamastak
- Alaksiej Šłyk, fatohraf
- Maryja Śviatahor, fatohraf
- Inha Lindarenka, mieniedžer kulturnych prajektaŭ/daśledčyca miedyja kammunikacyj
- Alaksandar Michałkovič, režysior, fatohraf
- Vaŭčok Jula, fatohraf
- Šumak Kaciaryna, fatohraf
- Nadzieja Bužan, fatohraf
- Haŭrylčyk Taćciana, apieratarka
- Iłona Dziarhač, kuratarka, mastačka, art-menedžerka
- Darja Amialkovič, art-žurnalistka
- Śviatłana Kašuba, mieniedžer prajektaŭ
- Navumčyk Alaksiej, fatohraf
- Nastaśsia Chrałovič, fatohraf
- Sapranieckaja Darja, apieratarka
- Jaŭhien Atciecki, fatohraf
- Alaksandr Vasiukovič, fatohraf
- Ihar Juchnievič, dyzajnier
- Anton Sarokin, mastak
- Andrej Karpieka, kulturnicki rabotnik
- Jula Arciomava, picmiennica
- Uładzimir Hramovič, mastak
- Andrej Anro, mastak
- Alaksandra Ihnatovič, daśledčyca vizualnaj kultury, fieminisckaja režysierka, kuratarka
- Siarhiej Kraŭčanka, muzyka (Port Mone trio)
- Jahor Surski, dakumientalist, art-mieniedžar
- Siarhiej Michalenka, fatohraf
- Mželskaja Volha, art-mieniedžarka
- Cimur Rejzis, muzyka
- Volha Sałachiejeva, art-mieniedžarka, kuratarka
- Laksiej Lavončyk, miedyjny kansultant, pierakładčyk
- Volha Šukajła, fatohraf
- Nadzieja Ilkievič, kinapradziusarka, mieniedžarka kulturnickich i haradskich prajektaŭ
- Vika Biran, mieniedžarka kulturnickich prajektaŭ, art-aktyvistka
- Kaciaryna Oaro, piśmieńnica
- Nastaśsia Hančarova, mastačka
- Lizavieta Kapčykava, mastačka
- Vijaleta Saŭčyc, redaktarka, fatohrafka
- Karalina Palakova, fatohraf
- Volha Łučanok, dyzajnierka
- Aleksiej Andrejeŭ, litaratar
- Andrej Kuciła, režysior-dakumientalist
- Saša Stełčanka, režysior
- Dzijana Rafalskaja, architektarka
- Nasta Mancevič, aktyvistka, redaktarka
- Hanna Ražancova, mieniedžarka kulturnych prajektaŭ
- Siarhiej Kvačonak, aktor
- Kaciaryna Saładucha, art-mieniedžarka
- Śviatłana Ułanoŭskaja, krytyk, daśledčyca sučasnaha tanca
- Kola Ancipaŭ, dyzajnier
- Siarhiej Pilipovič, fatoohraf
- Julija Toman, kinakrytyk
- Vital Ščucki, sacyjołah, art-krytyk
- Maksim Švied, režysior
- Alisa Syrakvaš, videakałaryst
- Vasilisa Palanina, mastačka
- Alesia Pčołka, mieniedžarka sacyjalnych prajektaŭ, fatohraf
- Alesia Hałota, mastačka
- Maša Maroz, mastačka
- Ludmiła Pahodzina, žurnalictka, dydžejka, muzyčnaja ahladalnica
- Maryja Kaleśnikava, muzyka
- Jarasłaŭ Laŭdanski, fatohraf
- Nastaśsia Maciaš, redaktarka
- Ała Sidarovič, kulturołah
- Viera Załuckaja, kuratarka sučasnaha mastactva
- Natalla Haračaja, kuratar mastackich prajektaŭ, art-krytyk
- Volha Babkova, historyk, litaratar
- Ihar Krebs, pierakładčyk
- Zinaida Falevič, dyzajnierka
- Alina Krušynskaja, žurnalistka
- Ihar Kulikoŭ, paet, pierakładčyk
- Hanna Jankuta, pierakładčyca, litaraturny krytyk
- Valancina Maroz, teatralnaja režysiorka
- Alaksiej Bratačkin, historyk
- Jaŭhien Šapčyc, režysior
- Volha Kavaleŭskaja, architektar
- Pavieł Tatarnikaŭ, mastak
- Jaŭhienija Mancevič, žurnalistka, muzyka
- Ivan Koŭziel, navukovy supracoŭnik
- Lina Miadźviedzieva, navukovy supracoŭnik
- Julija Janiuk, dyzajnier
- Vola Kuźmič, ilustratar
- Hanna Bundzieleva, mastačka
- Zachar Šlimakoŭ, dyzajnier
- Volha Bubič, vykładčyca, art-krytyk
- Alena Kazłova, piśmieńnica, pierakładčyca
- Alena Šalima, mastak
- Aksana Zinčanka, dyzajnier
- Kirył Kałbaśnikaŭ, aktyvist, aktor, kulturny rabotnik
- Kaciaryna Šamšura, ramieśnik
- Andrej Ścieburaka, dyzajnier
- Ihar Nazaranka, dyzajnier
- Anton Barysienka, sacyjołah
- Andrej Zavalej, aktyvist
- Siarhiej Leskieć, fatohraf
- Taciana Javorskaja, žurnalist
- Alaksiej Strelnikaŭ, teatralny krytyk
- Tomaš Suhint, dyzajnier
- Alina Dzieravianka, mieniedžar kulturnych prajektaŭ
- Jauhien Šadko, mastak
- Hanna Dapševičucie, ivent-mieniedžarka ekałahičnych akcyj i kampanij
- Illa Sin, litaratar
- Hanna Badziaka, žurnalistka
- Ina Chomič, žurnalist
- Kaciaryna Smuraha, fatohraf
- Siarhiej Kanaplanik, fatohraf
- Kaciaryna Sakałoŭskaja, skulptar
- Vitali Darašuk, muzykant
- Anton Surapin, žurnalist
- Valera Rusielik, žurnalist «Biełsatu»
- Viktoryja Braciška, dyzajnier, animatar
- Volha Martynienka, žurnalistka
- Hanna Prakulevič, režysierka
- Alaksiej Minčonak, pradstaŭnik telekanału «Biełsat» u Biełarusi
- Siarhiej Ludkievič, fatohraf
- Alena Hil, dyzajnier
- Aleś Bieły, historyk
- Dźmitryj Narkievič, muzyka
- Ivan Maroźka, žurnalist, kaardynatar rehijanalnaj kulturnickaj iniciatyvy On promo, Homiel
- Maryja Puškina, pierakładčyca
- Andrej Karačun, fatohraf
- Iryna Łaŭroŭskaja, historyk architektury
- Vadzim Bylina, analityk, navukovy supracoŭnik instytuta «Palityčnaja Śfiera», siabra arhkamiteta Mižnarodnaha Kanhresa Daśledčykaŭ Biełarusi
- Darašenka Dzmitryj, dyzajnier, mastak-illustratar
- Vital Stanišeŭski, linhvist
- Bahdan Chmialnicki, mieniedžar kultury
- Darja Viźnier, kuratarka kulturnickich prajektaŭ
- Nastaśsia Karablina, aktorka, administratarka prastory CECH
- Kirył Duboŭski, piśmiennik
- Uładzimir Lankievič, paet, muzykant
- Uładzimir Kandrusievič, mastak
- Valancina Hovar, mieniedžarka kulturnych prajektaŭ
- Jarasłava Ananka, litaraturaznaŭca
- Ksienija Duboŭskaja, teatraznaŭca
- Darja Nuždzina, mastačka
- Kaciaryna Karpickaja, žurnalist, akciorka
- Volha Ramanava, kandydat fiłałahičnych navuk, kulturołah
- Vasil Andrejeŭ, dyzajnier
- Aleksandr Dziemidziuk, dyzajnier
- Leanid Kalicienia, pradziusier
- Palina Rukavičkina, fatohraf
- Maryna Jakubovič, aktorka Biełaruskaha Svabodnaha Teatra
- Ała Savaševič, mastak-skulptar
- Albiert Litvin, muzyka
- Volha Ściepanienka, studentka, administratarka prastory CECH
- Adam Vałasievič, dyzajnier
- Volha Damaskina, mieniedžerka kulturnych prajektaŭ
- Taciana Vadałažskaja, sacyjołah
- Andrej Vylinski, pierakładčyk
- Viktar Žukoŭski, architektar
- Vasil Andrejeŭ, dyzajnier
- Hanna Komar, paetka, pierakładčyca
- Kastuś Łaškievič, žurnalist
- Andrej Dyńko, šef-redaktar «Našaj Nivy»
- dy inšyja
