Astranomy znajšli bujnuju karlikavuju płanietu za arbitaj Nieptuna
Astranomy adkryli na dalokich podstupach Soniečnaj sistemy raniej nieviadomuju karlikavuju płanietu 2010 JO179 ź niezvyčajna nachilenaj arbitaj, čyj dyjamietr składaje ažno 900 kiłamietraŭ, havorycca ŭ artykule, raźmieščanym u elektronnaj biblijatecy arXiv.org.
«Hetaja karlikavaja płanieta źjaŭlajecca niezvyčajna jarkaj dla typovych nasielnikaŭ pojasa Kojpiera, adnak vysoki vuhał nachiłu jaje arbity, jaki pieravyšaje 30 hradusaŭ, nie dazvalaŭ našym kaleham znajści jaje raniej. Jaje adkryćcio pakazvaje, što adkryćcio inšych karlikavych płaniet zapatrabuje praviadzieńnia vielmi «šyrokich» ahladaŭ nieba, zakranajučy nie tolki płoskaść Soniečnaje sistemy, ale i vobłaści pad i nad joj», — zajaviła Mišel Banistar z univiersiteta Biełfasta (Vialikabrytanija).
Jana ruchajecca pa niezvyčajna vyciahnutaj arbicie, čyja najbližejšaja da Sonca kropka znachodzicca na adlehłaści prykładna 39 astranamičnych adzinak ad hetaj zorki, abo 5,8 miljarda kiłamietraŭ, a samaja dalokaja — na dystancyi 117 astranamičnych adzinak (17,5 miljarda kiłamietraŭ).
Vysokaja jarkaść hetaj karlikavaj płaniety dazvoliła navukoŭcam nie tolki vyznačyć jaje pamiery — kala 600-900 kiłamietraŭ, — ale i formu, daŭžyniu dnia na joj i raskryć niekatoryja rysy jaje pavierchni.
Akazałasia, što 2010 JO179 krucicca vakoł svajoj vosi dosyć pavolna dla karlikavaj płaniety: dzień na joj doŭžycca kala 30 hadzin, a adzin ź jaje bakoŭ źjaŭlajecca bolš ciomnym, čym supraćlehły, nakštałt Płutona i jaho jarkaha «serca», akružanaha ciomnymi harami. Pa svajoj formie dadzienaja karlikavaja płanieta bolš padobnaja da šara, čym da elipsa abo luboj inšaj fihury niapravilnaj formy.
Samym cikavym, jak adznačajuć daśledčyki, źjaŭlajucca nie fizičnyja ŭłaścivaści abo pamiery płaniety, a jaje arbita. Jak pakazvajuć raźliki, jana znachodzicca ŭ arbitalnym rezanansie ź Nieptunam — za toj čas, jaki 2010 JO179 tracić na piać vitkoŭ vakoł Sonca, Niaptun ablataje śviaciła roŭna 21 raz. Adpaviedna, hod na novaznojdziennaj karlikavaj płaniecie doŭžycca kala 700 ziamnych hadoŭ.
Najaŭnaść padobnaj suviazi pamiž Nieptunam i 2010 JO179, na dumku Banistar i jaje kaleh, moža być daloka nie vypadkovaj rečču.
Jak ličać navukoŭcy, arbita dadzienaj karlikavaj płaniety moža ŭtojvać u sabie ślady mihracyj Nieptuna ŭ dalokim minułym. Tamu pošuk inšych płaniet z padobnaj arbitaj moža dapamahčy astranomam zrazumieć, jak paŭstała Ziamla i inšyja płaniety Soniečnaj sistemy, u čyim farmiravańni płaniety-hihanty adyhrali klučavuju rolu.
Kamientary