Jak padtrymać zdaroŭje vačej i zachavać zrok: razmova sa śpiecyjalistam
Pa dadzienych Mižnarodnaha ahienctva pa prafiłaktycy ślepaty kala 300 miljonaŭ čałaviek va ŭsim śviecie majuć surjoznyja parušeńni zroku ci ślepatu. Pra toje, jak zachavać zrok i jak padtrymlivać zdaroŭje vačej, «NN» raspaviała doktar-aftalmołah vyšejšaj katehoryi miedycynskaha centra «ŁODE» Volha Śpihłazava.
— Jakija faktary ŭpłyvajuć na paharšeńnie zroku?
— 90% infarmacyi čałaviek atrymlivaje pry dapamozie vačej. Tamu najbolš niespryjalny faktar — heta pastajannaja nahruzka na orhan zroku, jakaja mocna pavialičyłasia ź infarmatyzacyjaj hramadstva. Značnuju nahruzku na siatčatku voka i myšcy vačej, jak viadoma, akazvaje pastajannaja praca z kampjutaram. Na zdaroŭje vačej akazvaje ŭpłyŭ taksama hipadynamija. Ludzi ŭsio čaściej viaduć małaruchomy ład žyćcia: fizičnych nahruzak vielmi mała, zatoje myšcy vačej pastajanna napružanyja. Hipadynamija pryvodzić da parušeńnia pastavy, z-za čaho mohuć ściskacca niervovyja kančatki, parušacca krovazabieśpiačeńnie hałaŭnoha mozhu i voka. Akramia niepasrednych nahruzak na vočy, na ich zdaroŭje akazvajuć mocny ŭpłyŭ i źniešnija faktary: kiepskaja ekałahičnaja situacyja, niezdarovaje charčavańnie.
— Jakija miery nieabchodna prymać, kab nie dapuścić zachvorvańniaŭ vačej i paharšeńnia zroku?
— Prafiłaktykaj paharšeńnia zroku, u pieršuju čarhu, źjaŭlajucca pravilnaja arhanizacyja režymu pracy, adsutnaść praźmiernych nahruzak na vočy, a taksama viadzieńnie zdarovaha ładu žyćcia. Vielmi važny zdarovy son, pakolki niedasypy značna źnižajuć pracazdolnaść vačej: jany nie paśpiavajuć adpačyć, i ŭ vyniku ślizistaja abałonka moža padsychać. Taksama vočy mohuć pierasychać padčas pracy za kampjutaram, kali treba sačyć za roznymi drobnymi abjektami na manitory, z-za čaho prychodzicca radziej mirhać. U hetym vypadku pačynaje raźvivacca stomlenaść vačej, źjaŭlajecca ich pačyrvanieńnie, adčuvańnie piasku i suchaści, što, biezumoŭna, moža pryvieści da paharšeńnia zroku.
Takim čynam, dla prafiłaktyki paharšeńnia zroku nieabchodnyja zdarovy son, svoječasovy adpačynak, dastatkovaje znachodžańnie na śviežym pavietry, pastajannaja fizičnaja aktyŭnaść, a taksama pravilnaje charčavańnie, u tym liku ŭžyvańnie nieabchodnaj kolkaści vitaminaŭ i minierałaŭ.
Adnak važna razumieć, što na zdaroŭje vačej ŭpłyvajuć i inšyja sumiežnyja chvaroby: hipiertanija, cukrovy dyjabiet, zachvorvańni ščytapadobnaje załozy, parušeńni pracy straŭnikava-kišačnaha traktu, łor-zachvorvańni. A takija vypadki, kali maje miesca vyklučna zachvorvańnie vačej, bieź jakich-niebudź inšych prablem, adbyvajucca vielmi redka.
— Jak spłanavać pracu za kampjutaram takim čynam, kab zabiaśpiečyć jak maha mienšuju nahruzku na vočy?
— Važna pastajanna treniravać myšcy vačej. Dla hetaha padčas pracy nieabchodna na niekatory čas adciahvacca ad kampjutara i fakusavać zrok na kropkach roznaj addalenaści: pahladzieć trochi ŭdalačyń, pablizu, naprava, naleva. Dla paźbiahańnia hipadynamii praz kožnuju hadzinu pracy treba na praciahu 10-15 chvilin zabiaśpiečyć arhanizm chacia b minimalnaj fizičnaj nahruzkaj: prajścisia, dać svajmu chrybietniku adpačyć, trochi raścierci šyju dla palapšeńnia krovazvarotu.
— U jakim uzroście zaviaršajecca farmiravańnie vačej?
— U kožnaha heta adbyvajecca ŭ roznym uzroście. Zvyčajna ŭ 18-20 hadoŭ voka ŭžo sfarmiravanaje, i, zdavałasia b, zrok nie pavinny paharšacca. Ale časta byvaje takoje, što navat ludzi, jakija skončyli vyšejšyja navučalnyja ŭstanovy, pačynajuć šmat pracavać za kampjutaram, i zrok imkliva padaje.
— Jakaja miaža paharšeńnia zroku, pry jakoj jaho jašče možna adnavić biez chirurhičnaha ŭmiašańnia?
— Viarnuć narmalny zrok možna tolki na pačatkovych etapach, kali zrok pahoršyŭsia nie bolš, jak na adnu dyjoptryju. U hetym vypadku čałavieku nieabchodna praanalizavać svoj ład žyćcia: padumać nad tym, kolki jon śpić, što jeść, u jakich stresavych situacyjach apošnim časam byvaŭ, abśledavacca na jakija-niebudź sumiežnyja zachvorvańni. Vielmi niepažadana žmurycca, kab palepšyć zrok na karotki čas, bo pry hetym stvarajecca dadatkovaja nahruzka na myšcy vačej. U hetym vypadku lepš źviarnucca da akularnaj karekcyi. I choć akulary redka dapamahajuć palepšyć zrok, jany ŭsio ž pieraškadžajuć jaho dalejšamu paharšeńniu.
— Što lepš: akulary ci kantaktnyja linzy?
— Nie isnuje adzinaha pravilnaha adkazu na hetaje pytańnie. Viadoma, bolšaść znachodziać linzy bolš kamfortnymi: jany nie cisnuć na nos, nie paciejuć, nie abmiažoŭvajuć pole zroku, jany značna bolš zručnyja padčas zaniatkaŭ sportam. Adnak važna pamiatać, što kali vy karystajeciesia kantaktnymi linzami, to ŭ vas abaviazkova pavinny być i akulary, bo byvaje šmat situacyj, kali kantaktnyja linzy vykarystoŭvać nielha. Naprykład, pry prastudzie, kanjuktyvicie, inšych zachvorvańniach vačej.
— Jak vy staviciesia da kantaktnych linzaŭ, jakija, pa zajavie vytvorcaŭ, možna vykarystoŭvać doŭhi čas nie zdymajučy?
— Aftalmołahi, jak praviła, suprać vykarystańnia takich linzaŭ pastajanna. Viadoma, pakolki hetyja linzy dychajuć, u asobnych vypadkach jany mohuć być dastatkova karysnymi. Naprykład, u pajezdcy, inšych situacyjach, kali niama mahčymaści ich źniać, pramyć rastvoram. Adnak sistematyčna vykarystoŭvać takija linzy my nie rekamiendujem — heta ŭsio ž inšarodny pradmiet. Bo možna, naprykład, lehčy spać u vopratcy, ale chočacca ŭsio-tki być bolš volnym padčas snu. Hetak ža i voku treba davać adpačyvać.
— Ź jakoha ŭzrostu dzieciam možna vykarystoŭvać linzy?
— Nijakaha ŭzrostavaha abmiežavańnia dla našeńnia linzaŭ niama. My davoli časta prapanujem dzieciam vykarystoŭvać kantaktnyja linzy, asabliva pry prahresujučaj blizarukaści. Da taho ž, mnohija dzieci saromiejucca našeńnia akularaŭ, i ŭ dadzienym vypadku linzy źjaŭlajucca vydatnym vychadam ź situacyi.
— Jak časta treba naviedvać aftalmołaha?
— Dla dziaciej nieabchodny ahlady śpiecyjalistam adzin-dva razy na hod. Byvaje, što dzicia idzie ŭ škołu ŭ vieraśni ź idealnym zrokam, a naprykancy navučalnaha hoda jon užo prykmietna paharšajecca. Darosłyja taksama pavinny štohod źviartacca da aftalmołaha, niezaležna ad taho, majucca skarhi ci nie. Isnujuć zachvorvańni, jakija nie adbivajucca na vastryni zroku, i čałaviek nie adrazu zaŭvažaje źmieny. Takija zachvorvańni nieabchodna vyjaŭlać na rańnich etapach, kab zachavać zdaroŭje svaich vačej na doŭhija hady.
Bolš padrabiazna daviedacca pra prafiłaktyku i lačeńnie zroku možna tut.
Kamientary