Fota: Brian Stauffer/University of Illinois
Hienna-madyfikavanyja arhanizmy atrymlivajuć, ubudoŭvajučy ŭ DNK asobnyja hieny. Hetaja technałohija dazvalaje vyvodzić raśliny, žyvioł abo bakteryi z zahadzia zadadzienymi ŭłaścivaściami. Za apošnija hady, naprykład, navukoŭcam udałosia stvaryć niekalki hatunkaŭ transhiennych zbožžavych kultur, jakija zdolnyja vyžyvać va ŭmovach častych zasuch i nizkich tempieratur. Pry hetym jany adroźnivajucca panižanaj uradžajnaściu, što robić ich vyroščvańnie niavyhadnym dla fiermieraŭ.
Hetuju prablemu vyrašyła kamanda hienietykaŭ z univiersiteta Ilinojsa pad kiraŭnictvam Styviena Łonha. Daśledčyki raskryli cikavuju ŭzajemasuviaź pamiž pracaj hienaŭ, jakija kirujuć fotasintezam, i tym, jak šmat vady spažyvaje raślina.
Pavodle acenak, prykładna 95% vady, što spažyvajecca raślinami, viartajecca nazad u pryrodu praź śpiecyjalnyja pory na pavierchi liścia. Niekatoryja raśliny mohuć mianiać pamiery hetych poraŭ, zvužajučy ich pry pavyšeńni kancentracyi vuhlakisłaha hazu u atmaśfiery i pašyrajučy pry jaho niedachopie. Što mienavita prymušaje ich ździajśniać padobnuju apieracyju, navukoŭcy nie viedali da ciapierašniaha času.
Łonh i jaho kalehi vyjavili, što hetym pracesam kiruje białok PsbS. Pry niedachopie śviatła abo lišku SO2 kletki liścia pačynajuć vypracoŭvać vialikija kolkaści malekuł hetaha białku, što prymušaje pory zakryvacca dla ekanomii vady.
Štučnaje pavyšeńnie aktyŭnaści białku PsbS dazvoliła navukoŭcam pamienšyć kolkaść vady, nieabchodnaj dla rostu tytuniu, prykładna na 25%, nie paŭpłyvaŭšy na chutkaść jaho rostu i pładavitaść. Zaraz hienietyki pravodziać padobnyja ekśpierymienty na rysie, soi i inšych charčovych kulturach, i sprabujuć raskryć usie mahčymyja pabočnyja efiekty, źviazanyja z madyfikacyjaj PsbS.
