Biazbaćkavičy: hihanckaja prablema sučasnaj Biełarusi
Piša staršynia Centra novych idej Ryhor Astapienia.
«Bajstruk! Bajstruk!» — kryčali dva z vyhladu siamihadovyja chłopčyki na treciaha, prykładna takoha ž uzrostu. Jon ledź nie płakaŭ, imknučysia ich dahnać. A ŭžo niedzie praź siekund piać jany zabiehli za vuhał Bresckaha čyhunačnaha vakzała, što ja navat nie paśpieŭ im patłumačyć, što tak rabić nielha. Z pačućcia viny, što ja nie zdoleŭ chutka zreahavać, i paŭstaŭ hety artykuł.
Nasamreč hetyja chłopcy padniali ŭ asabistaj abrazie temu, pra jakuju ŭ Biełarusi publična kaža, zdajecca, nichto. Kala 300 tysiač biełaruskich dziaciej žyvuć biez baćki — heta prykładna šostaja častka ŭsich biełaruskich dziaciej, pavodle źviestak Biełstata.
Biezbaćkoŭstva stała takoj normaj, što miedyja nikoli pra heta nie pišuć. Składana sabie ŭjavić, što «Naša Niva» (ci «Naša Nina») napiša artykuł z zahałoŭkam «Maci-hierainia sama haduje dvaich maleńkich dzietak». Usie razumiejuć, što, mahčyma, heta i hieraizm, ale jon nie ŭnikalny — takich maci (biez muža ŭ siamji) bolš za sotniu tysiač u adnoj Biełarusi. Adzin moj siabar niaŭdała pažartavaŭ, što ŭ biełaruskim Tinder samotnyja maładyja maci — heta nastolki vialikaja hrupa karystalnikaŭ, što dla ich možna stvarać navat asobny Tinder.
Kazać pra biezbaćkoŭstva — heta jak kapacca ŭ brudnaj bialiźnie siamiejnych prablemaŭ svaich siabroŭ / znajomych / načalnikaŭ / viadomych ludziej, i ich sapraŭdy šmat. Urešcie, u Biełarusi biez baćki vyras navat kiraŭnik krainy.
Nie najlepšaje dziacinstva
Adsutnaść baćki pryvodzić nie tolki da taho, što inšyja dzieci ciabie mohuć nazvać «bajstrukom». Jość kudy horšyja nastupstvy. Dzieci ŭ niapoŭnych siemjach čaściej žyvuć u biednaści. Tut nie treba być asablivym matematykam, kab uziać miedyjanny žanočy zarobak, adniać roznyja abaviazkovyja płaciažy i padzialić jaho prynamsi na dźvie asoby (žančynu-maci i dzicia). U vyniku hetaha ŭraŭnieńnia atrymajecca biednaść ci stan blizki da jaje.
Pavodle Daśledčaha centra IPM, kožnaja piataja niapoŭnaja siamja znachodzicca za rysaj biednaści — u poŭnych siemjach hety pakaźnik u dva razy lepšy.
Dzieci ŭ niapoŭnych siemjach majuć bolšyja psichałahičnyja prablemy, čym dzieci, jakija rastuć z baćkam i maci. U Biełarusi nie było admysłovych analizaŭ, ale zachodnija daśledavańni davodziać, što dzieci, jakija rastuć tolki z maci, čaściej złoŭžyvajuć ałkaholem i narkotykami, bolš ahresiŭnyja, čaściej iduć na suicydy, čym dzieci ŭ poŭnych siemjach.
Heta, kaniešnie, nie aznačaje, što dzieci ŭ poŭnych siemjach — z raju, a ŭ niapoŭnych — ź piekła, ale adsutnaść baćki moža adbicca ledź nie na ŭsim žyćci. Daśledavańni pakazvajuć, što isnuje ŭzajemazaležnaść pamiž adsutnaściu baćki i raniejšym pačatkam seksualnaj aktyŭnaści (i zaŭčasnaj ciažarnaści), i horšymi vynikami ŭ vučobie. (Ja vyšej daju šmat spasyłak na amierykanskija daśledavańni, bo biełaruskich prosta niama, ale ŭsie jany, pa sutnaści, pakazalnyja i dla Biełarusi.)
Samy jaskravy prykład dehradacyi siemjaŭ — heta dziciačaja złačynnaść. Dzieci, jakija zvyčajna traplajuć u babrujskuju kałoniju (jana ciapier adzinaja, dzie siadziać dzieci), časta pachodziać z tych siemjaŭ, jakija ŭ pryncypie składana nazvać siemjami. Baćki nie naviedvajuć svaich dziaciej dy i «niekatoryja z hetych dziaciej bačyli biełyja praściny tolki na zonie. I ŭ kałonii im vydatna, bo kormiać dobra».
Situacyja biez vyjścia
Mahčyma, jość adna racyjanalnaja pryčyna, čamu baćkoŭstva nie abmiarkoŭvajecca publična, — prosta hetaja prablema nie maje lohkaha vyrašeńnia i naahuł nie maje vyrašeńnia na makraŭzroŭni. Nie moža ž dziaržava zabaranić niekamu razvodzicca ci być idealnym baćkam. Chutčej, ułady mahli b rabić toje, što jany licha, ale niejak umiejuć — stvarać prapahandu, jakaja b padtrymlivała ideju baćkoŭstva.
Ale, pa vialikim rachunku, baćkoŭstva zastajecca na plačach hramadstva, jaho normaŭ i tych, chto ich stvaraje: miedyja, ludziej, cerkvaŭ — kaho zaŭhodna. Ja nikoli nie dumaŭ, što budu zaviaršać teksty tak miła, ale treba być prosta dobrymi baćkami.
Kamientary