Mitrapalit Simiaon. Fota: wikipedia.org.
15 śniežnia na Abjadnaŭčym sabory Ukraina atrymała Adzinuju pamiesnuju niezaležnuju carkvu. Jaje kiraŭnikom staŭ pradstaŭnik UPC Kijeŭskaha patryjarchata Jepifanij. UPC Maskoŭskaha patryjarchata amal poŭnym składam sabor praihnaravała. Udzieł u im uziali tolki dva jaje mitrapality: Vińnicki i Barski Simiaon i Pierajasłaŭ-Chmialnicki i Višnieŭski Alaksandr. U hałasavańni za kiraŭnika novaj carkvy Simiaon sastupiŭ Jepifaniju 8 hałasoŭ. Za heta UPC MP pazbaviła abodvuch mitrapalitaŭ sanu, a novuju pamiesnuju carkvu nazvała raskolnickaj. U toj ža dzień, 17 śniežnia, Alaksandra i Simiaona pryniaŭ u svaju jurysdykcyju Suśvietny patryjarchat. Prychadžanie Spasa-Praabraženskaha kafiedralnaha sabora Vińnicy, dzie słužyć Simiaon, jaho rašeńnie padtrymali i pahadzilisia razam ź im pierajści ŭ Pravasłaŭnuju carkvu Ukrainy.
Jak mitrapality buduć dzialić chram, čamu śviatary UPC MP ŭ apošni momant admovilisia ŭdzielničać u sabory, chto pahražaŭ čystkami praŭkrainskaj častki duchavienstva — pra heta raspavioŭ mitrapalit pamiesnaj ŭkrainskaj carkvy Simiaon.
— Što budzie z carkvoj Maskoŭskaha patryjarchatu?
— Kali projdziem usie etapy i buduć pryniatyja zakony, va Ukrainie budzie adna carkva — Pravasłaŭnaja carkva Ukrainy. Ukrainskaj pravasłaŭnaj carkvy Maskoŭskaha patryjarchata ŭžo nie budzie. Jana budzie nasić inšuju nazvu. Nie moža kožny mieć svaju carkvu — jość tolki carkva Chrystova.
Nie ŭsie śviatary ŭspryniali viestku pra nazvu stanoŭča. Niekatoryja ź ich sabrali svaje rečy i pakinuli sabor. Užo ŭ niadzielu, kali ja pravodziŭ słužbu, jany nie pryjšli. Mnie vielmi kryŭdna, što tak adbyłosia, i śviatary, jakija byli sa mnoj, ciapier syšli. I navat tyja, chto mianie padtrymlivali ŭvieś čas, zasumniavalisia.
— Što było ŭ niadzielu, paśla sabora, padčas vašaj pieršaj słužby?
— U niadzielu na słužbu pryjšli roznyja śviatary — i z horada, i z rajonaŭ. I ŭ kancy ja skazaŭ pra svoj udzieł, pra sabory ŭ Kijevie, pra toje, jak usio było. I amal usie vierniki i śviatary, jakija byli, mianie padtrymali i zaapładziravali. Sabor adroźnivajecca tym, što siudy jeduć z rajonaŭ i viosak, tut molacca nie tolki pastajannyja prychadžanie.
— Kolki parafij vas padtrymali?
— Ciapier niemahčyma skazać. Siońnia ŭžo prybyŭ ŭładyka Varsanofij, jakoha pryznačyŭ Maskoŭski patryjarchat. Jon užo ŭ Vińnicy. Naohuł spadziavalisia, što ja zajmu pieršaje miesca. Ale jak ja jaho moh zaniać, kali našyja braty Maskoŭskaha patryjarchata nie pryjšli. Ja kazaŭ Anufryju, što nas — 87 archirejaŭ, my idziom na sabor, i nas bolšaść. My vybirajem vas paŭnavartasnym staršyniom adzinaj pravasłaŭnaj carkvy. Ja kazaŭ heta pierad usimi na aŭralnym sabory ŭ Łaŭry. Anufryj skazaŭ: «Nie, my nie pojdziem. My svaju carkvu kidajem pad tank». Voś takoje było rašeńnie, pad jakim ja adziny z 83 nie padpisaŭsia.
— Čamu nie pryjšli na sabor inšyja pradstaŭniki UPC MP?
— Dla mianie dziŭna, što niekatoryja jašče ŭviečary pierad saboram kazali, što buduć, abiacali heta i prezidentu, i ekzarcham, ale 15 śniežnia raptam apynulisia za miažoj abo zachvareli. Ale treba razumieć: nie strach pierad niekananičnaściu ich adšturchnuŭ — jany spałochalisia za svoj tron, za svajo miesca. Jak heta budzie? A hałoŭnaje, što carkva — heta kansiervatyŭnaja struktura. Za hetyja hady, pry Anufryju, my ni razu nie źbiralisia ni na naradu, ni na sabory. Nie było schodaŭ archirejaŭ, na jakich možna było b vykazać svajo mierkavańnie. I Krym užo pačaŭsia, i vajna, a schodaŭ nie było. Kolki ja ni prasiŭ sabracca, mnie adkazvali: «A navošta?»
— Kolki było tych, chto abiacaŭ pryjści?
— Usio išło praz prezidenta i ekzarchaŭ. Napiaredadni sabora było viadoma pra 12 archirejaŭ, jakija pavinny być. Ale i tut vyjšaŭ padman.
— Vy byli ŭ siabroŭskich adnosinach z Varsanofijem. Vy havaryli ź im u apošni čas?
— Ja z usimi archirejami padtrymlivaŭ adnosiny. A Varsanofij — naš ziamlak. My jaho zaprašali na našy śviatkavańni. Jon časta byvaŭ u nas, jaho bačyli śviatary, tamu jaho siudy i pryznačyli — kab było praściej. Ale ciapier my nie razmaŭlali. Ja dumaju, pryjdzie čas, i my budziem mieć znosiny.
Adnosna inšych: ja atrymaŭ vielmi dobryja vinšavańni ad inšych uładyk. naprykład: «Iudo, tiebie čiekaje hillaka».
Chaču adno skazać: stolki zła, žoŭci i nianaviści ja jašče nikoli nie bačyŭ z boku archirejaŭ, śviataroŭ i viernikaŭ Maskoŭskaha patryjarchata. Luboŭju tam nie pachnie, a dzie niama lubovi — tam niama Boha.
Što cikava, mianie palivajuć brudam svaje. A tyja, chto kaliści naležaŭ da KP ci UAPC, paśla sabora padtrymali mianie i kazali, što molacca za nas. Navat Jepifanij mnie patelefanavaŭ i skazaŭ: «Siońnia my ŭsie słužyli i malilisia za vas. Jak vy tam? »
Heta dla mianie značny momant u žyćci. Ja adkryŭ vočy i ŭbačyŭ, chto byŭ kala mianie, jakoje značeńnie ja mieŭ dla ich usie hetyja hady.
— Jak vy budziecie budavać carkvu? Ci budziecie ŭhavorvać śviataroŭ, sudzicca za chramy? Albo chaj ŭłada vydzialaje novyja ŭčastki pad cerkvy?
— Viarchoŭnaja Rada prymie zakon ab pierajmienavańni UPC MP, u jaje budzie novaja nazva. Va Ukrainie budzie tolki adna ŭkrainskaja pravasłaŭnaja carkva. I ŭžo nielha budzie chłusić, jak my heta rabili 22 hady, što my nie Maskoŭskaja carkva, i nazyvali siabie UPC. Chaj [śviatary MP] vyrašajuć sami, u jakuju carkvu jany pojduć. Kolki ich budzie — ja nie viedaju. Z tymi chramami, jakija va ŭłasnaści dziaržavy, budzie praściej. Z novymi usio budzie zaležać ad abščyny — jak jana vyrašyć, tak i budzie. Kali budzie pałova, moža być pačarhovaje słužeńnie. Kali mienšaść, pryjdziecca šukać novaje pamiaškańnie.
— Vy raźličvali na svaju pieramohu na sabory?
— Nie. Jak ja moh raźličvać, kali nie było našych archirejaŭ? Dla mianie było dzivam, što Jepifanij pieramoh mianie tolki na 8 hałasoŭ (36 suprać 28). U mianie nikoli nie było zornaj chvaroby, choć uvieś čas kazali: «Simiaon — čałaviek prezidenta». Ale ja nie jaho čałaviek.
— Maskoŭski patryjarchat niejak paviedamiŭ vam ab pazbaŭleńni sanu?
— Nie. Nijak nie paviedamiŭ.
— Na jakoj movie budziecie słužyć?
— Ciapier śviatary i ja sam nie navučany słužyć pa-ŭkrainsku. Raniej baciuški prasili: «Ja pajdu va ŭkrainskuju carkvu, ale nie prymušajcie słužyć na ŭkrainskaj».
Śviaty sinod pryniaŭ rašeńnie, što abščyna sama vyrašaje, na jakoj movie prachodzić słužba. Spačatku my pavinny narmalna pieravieści na ŭkrainskuju nabaženstva, Śviatoje Pisańnie, kab va ŭsich byŭ adzin varyjant, a nie roznyja, jak ciapier. Ja nie baču ŭ hetym pytańni prablem. Hałoŭnaje — kab była zhoda ŭsich, bo kali budzie chistańnie, jano padzielić ludziej.
