Śpiecyjalist nazvaŭ dźvie asnoŭnyja pryčyny, čamu ŭdałosia ŭratavać arhan u Budsłavie
Na ciapierašni momant značnuju škodu dla budsłaŭskaha arhana nie vyjavili, piša Alaksandr Burdzialoŭ — układalnik encykłapiedyi «Arhany Biełarusi».
«Stan arhana ad pažaru mocna nie źmianiŭsia, nie paciarpieŭ ad vysokaj tempieratury: vuhli, što padali na jaho, chutka patušyli da raźvićcia ŭzharańnia, krytyčnaha zalivańnia vadoj važnych miechanizmaŭ nie adbyłosia. Ale ŭ toj ža čas heta nie aznačaje adsutnaści škody ŭ doŭhaterminovaj pierśpiektyvie (praź źniščeńnie dachu kaścioła). Ciapier arhan zastajecca ŭ kaściole ŭ nierazabranym vyhladzie, za vyklučeńniem reštak rehistra Vox humana i 95% draŭlanych trub.
Jašče padčas likvidacyi pažaru pa prośbie probašča ks. Dźmitryja Dubovika pačałosia abmierkavańnie mahčymych terminovych dziejańniaŭ pa minimizacyi škody dla instrumienta. Zhodna z atrymanymi adkazami roznaj padrabiaznaści ad šerahu arhanołahaŭ było vyrašana arhan nie raźbirać va ŭmovach małoj stupieni zalivańnia — u adpaviednaści z anałahičnymi vypadkami ŭ suśvietnaj praktycy.
Arhan akazaŭsia zality vadoj niaznačna pa dźviuch pryčynach:
1. Na chary praciahnuli pažarny rukaŭ, dzie pracavaŭ pažarnik. U pryvatnaści tušyŭ z charoŭ zapalenyja belki, što ŭpali praz kupał u centr kaścioła, dy vuhli, jakija padali praź vientylacyjnyja adtuliny ŭ stoli. Heta pryviało da značnaha zalivańnia draŭlanaj padłohi vakoł instrumienta i fundamienta jaho korpusa.
2. Praź vientylacyjnyja adtuliny ŭ stoli trapiła šmat vady, ale jana źbirałasia na naciahnutaj nad arhanam sintetyčnaj tkaninie i vylivałasia praktyčna mima vindład. U miescach, dzie tkanina akazałasia prapalenaja vuhlami, niekatoraja kolkaść vady vyliłasia na vindładu druhoha manuała.
Adrazu paśla atrymańnia dostupu ŭ kaścioł byli zrobleny nastupnyja dziejańni dla prasušvańnia arhana:
1. Adkryli nakryŭki vindład.
2. Zafiksavali ŭ adkrytym stanoviščy tonavyja kłapany.
3. Šlajfy pieraviali ŭ stanovišča ŭklučeńnia rehistraŭ.
U ciapierašni momant na stoli likvidavali vientylacyjnyja adtuliny nad arhanam i nakryli instrumient plonkaj (pakul tolki źvierchu, kab nie zapavolvać vysychańnie).
Padčas pažaru z arhana jak maha chutčej vyniali ŭsie draŭlanyja truby i reštki rehistra Vox Humana. Učora ŭsie ssunutyja ad hetaha mietaličnyja truby viarnuli na svaje miescy. Mietaličnyja truby značnych paškodžańniaŭ nie atrymali.
Dalej čakajecca naturalnaje pavolnaje vysychańnie mokrych detalaŭ arhana. Dalejšyja dziejańni buduć vyznačacca ŭ adpaviednaści ź situacyjaj, jakaja składvajecca z usim budynkam kaścioła».
Ci možna ŭ Biełarusi zabicca, zvaliŭšysia ŭ padziemny pierachod?1
Kamientary