EVALUCYJA HADŽETAŬ
jak razumnyja pryłady zachapili śviet
Pieršymi hadžetami, jakimi karystaŭsia čałaviek miljony hadoŭ tamu, byli kamiani i pałki dla zdabyčy ježy i ahnia. Ale dla čałavieka sučasnaha hadžety – heta smartfony, hulniavyja kansoli, GPS-navihatary, elektronnyja knihi, razumnyja hadzińniki, robaty-pyłasosy i bieźlič inšych pryładaŭ, jakija spraščajuć naša žyćcio.
Siońnia smartfon moža ŭklučać čajnik, fitnes-branzalet — padkazvać najbolš efiektyŭnyja praktykavańni, a pyłasos — prybirać kvateru, pakul vy na pracy. Ale na toje, kab zrabić hadžety razumnymi, spatrebilisia sotni i sotni hadoŭ.
Siońnia smartfon moža ŭklučać čajnik, fitnes-branzalet — padkazvać najbolš efiektyŭnyja praktykavańni, a pyłasos — prybirać kvateru, pakul vy na pracy. Ale na toje, kab zrabić hadžety razumnymi, spatrebilisia sotni i sotni hadoŭ.
Razam z ultrabukam HONOR Magicbook my pačynajem prajekt «Mahija technałohij».
My zhadajem prabaćkoŭ sučasnych hadžetaŭ, bieź jakich nam užo składana ŭjavić svajo žyćcio. Adny ź ich, biaskonca ŭdaskanalvajučysia, stali našymi razumnymi pamočnikami. Inšyja ścierlisia z pamiaci i syšli ŭ niabyt. Ale ŭsie jany, kožny ŭ svoj čas, byli sapraŭdnym technałahičnym praryvam.
Razam z ultrabukam HONOR Magicbook my pačynajem prajekt «Mahija technałohij».
My zhadajem prabaćkoŭ sučasnych hadžetaŭ, bieź jakich nam užo składana ŭjavić svajo žyćcio. Adny ź ich, biaskonca ŭdaskanalvajučysia, stali našymi razumnymi pamočnikami. Inšyja ścierlisia z pamiaci i syšli ŭ niabyt. Ale ŭsie jany, kožny ŭ svoj čas, byli sapraŭdnym technałahičnym praryvam.
My zhadajem prabaćkoŭ sučasnych hadžetaŭ, bieź jakich nam užo składana ŭjavić svajo žyćcio. Adny ź ich, biaskonca ŭdaskanalvajučysia, stali našymi razumnymi pamočnikami. Inšyja ścierlisia z pamiaci i syšli ŭ niabyt. Ale ŭsie jany, kožny ŭ svoj čas, byli sapraŭdnym technałahičnym praryvam.
Pieravahi ultrabuka HONOR Magicbook
Sučasny dyspłej
Vysokaje pašyreńnie 1920ch1080 z tonkimi ramkami i 100% kalarovym achopam sRGB, a taksama funkcyjaj abarony zroku.
Mahutny akumulatar i adna zaradnaja pryłada dla ŭsich hadžetaŭ
Bolš za 10 hadzin pracy ŭ standartnym režymie i chutkaja zaradka 66 Vt. Mahčymaść vykarystoŭvać mienš drotaŭ. Smartfon možna padklučyć da noŭtbuka dziakujučy technałohii NFC.
Novaje pakaleńnie pracesaraŭ Intel
Pryrost pradukcyjnaści da 21% u paraŭnańni z papiarednim pakaleńniem pracesaraŭ.
Sučasny i mahutny SSD-nakaplalnik
Chutkaść pieradačy danych vyšejšaja ŭ 6 razoŭ.
Tonki i lohki
Usiaho ad 1,38 kh i tonki premijalny korpus z aluminiju.
Skanier adbitka palca
A taksama inšyja funkcyja dla biaśpieki karystalnika.
Z čaho ŭsio pačałosia?
Možna vyłučyć niekalki vynachodnictvaŭ, tak zvanych «kitoŭ technałohij», bieź jakich sučasnyja hadžety byli b niemahčymyja.
Napačatku XIX stahodździa francuzski daśledčyk Nisiefor Ńjeps doŭha biŭsia, sprabujučy zafiksavać vyjavy na roznych materyjałach pry dapamozie chimičnych rečyvaŭ, i ŭrešcie zdabyŭ pośpiech. Praryvu ŭdałosia damahčysia dziakujučy bitumu, jaki Ńjeps nanios na ałavianyja płaścinki. Jahony kadr «Vyhlad z akna ŭ Le Hra», zrobleny z dapamohaj kamiery-abskury ŭ 1826 hodzie, ličycca pieršaj viadomaj fatahrafijaj.
«Vyhlad z akna ŭ Le Hra». Zdymak byŭ zrobleny z dapamohaj kamiery-abskury – ciomnaj skryni z maleńkaj adtulinaj u adnoj sa ścienak. Pramiani śviatła, prachodziačy praź jaje, vyvodzili vidarys na procilehłuju ścienku skryni.
Zdymak byŭ zrobleny z dapamohaj kamiery-abskury – ciomnaj skryni z maleńkaj adtulinaj u adnoj sa ścienak. Pramiani śviatła, prachodziačy praź jaje, vyvodzili vidarys na procilehłuju ścienku skryni.
Adnak hetaja technałohija, nazvanaja hielijahrafijaj, mieła šmat chibaŭ i nie davała realnaj karcinki: vyjava atrymlivałasia zanadta kantrasnaj, a drobnyja detali hublalisia.
Paźniej Ńjeps pačaŭ supracoŭničać z takim ža ekśpierymientataram Łui Dahieram. U 1837 hodzie, užo paśla śmierci svajho paplečnika, toj vynajšaŭ sposab prajaŭlać malunak na płaścinach, pakrytych srebram i apracavanych jodam, z vykarystańniem paroŭ rtuci. Novaja technałohija kardynalna adroźnivałasia ad hielijahrafii, i vynachodnik daŭ joj svaju nazvu – dahieratypija.
Ideja raspaŭsiudžvać vynachodku pa padpiscy pravaliłasia praź niepadjomny dla masavaha spažyŭca košt. Dahiera vyratavała tolki toje, što fizik Fransua Araho na pasiadžeńni Paryžskaj akademii navuk u studzieni 1839-ha raśpijaryŭ adkryćcio. Pravy na technałohiju vykupiŭ urad, a Dahier i syn Ńjepsa Isidor atrymali pažyćciovuju piensiju.
Paźniej Ńjeps pačaŭ supracoŭničać z takim ža ekśpierymientataram Łui Dahieram. U 1837 hodzie, užo paśla śmierci svajho paplečnika, toj vynajšaŭ sposab prajaŭlać malunak na płaścinach, pakrytych srebram i apracavanych jodam, z vykarystańniem paroŭ rtuci. Novaja technałohija kardynalna adroźnivałasia ad hielijahrafii, i vynachodnik daŭ joj svaju nazvu – dahieratypija.
Ideja raspaŭsiudžvać vynachodku pa padpiscy pravaliłasia praź niepadjomny dla masavaha spažyŭca košt. Dahiera vyratavała tolki toje, što fizik Fransua Araho na pasiadžeńni Paryžskaj akademii navuk u studzieni 1839-ha raśpijaryŭ adkryćcio. Pravy na technałohiju vykupiŭ urad, a Dahier i syn Ńjepsa Isidor atrymali pažyćciovuju piensiju.
«Majsternia»
Mienavita hety kadr Araho pakazaŭ na pasiadžeńni Paryžskaj akademii navuk.
U toj ža čas inšyja vučonyja łamali hałovy nad tym, jak udaskanalić technałohiju pieradačy infarmacyi na vialikija adlehłaści. Staražytny čałaviek pieradavaŭ roznyja sihnały jašče da źjaŭleńnia piśmiennaści: razvodziŭ vohniščy, hrukaŭ u barabany, pierastukvaŭsia — usio heta možna ličyć prymityŭnymi telehrafami.
U 1792 hodzie francuz Kłod Šap prydumaŭ aptyčny telehraf. Mahčyma, jon natchniaŭsia vietrakami, jakija tady było šmat.
U 1792 hodzie francuz Kłod Šap prydumaŭ aptyčny telehraf. Mahčyma, jon natchniaŭsia vietrakami, jakija tady było šmat.
Pamiž haradami stavili admysłovyja viežy ź vializnymi kryłami siemaforaŭ — telehrafisty pieradavali paviedamleńni, ruchajučy kryły na viežach. Šap prydumaŭ dla hetaha śpiecyjalnuju movu, za chvilinu možna było adpravić na najbližejšuju stancyju da dvuch słoŭ.
Samaja doŭhaja linija takoha telehrafa ciahnułasia ź Pieciarburha da Varšavy – bolš za 1200 kiłamietraŭ! Paviedamleńnie mahło dachodzić z adnaho kanca ŭ druhi za 15 chvilin.
Ale taki sposab pieradačy infarmacyi byŭ niedaskanałym: patrabavałasia nie tolki šmat čałaviečych resursaŭ, a jašče i dobraje nadvorje.
Samaja doŭhaja linija takoha telehrafa ciahnułasia ź Pieciarburha da Varšavy – bolš za 1200 kiłamietraŭ! Paviedamleńnie mahło dachodzić z adnaho kanca ŭ druhi za 15 chvilin.
Ale taki sposab pieradačy infarmacyi byŭ niedaskanałym: patrabavałasia nie tolki šmat čałaviečych resursaŭ, a jašče i dobraje nadvorje.
Voś tak vyhladaŭ telehraf Šylinha
U 1832 hodzie ruski navukoviec Pavieł Šylinh stvaryŭ pieršy elektramahnitny telehraf. Piać mahnitnych strełak na šaŭkovych nitkach ruchalisia ŭnutry katušak ź vialikaj kolkaściu vitkoŭ drotu (multyplikataraŭ). U zaležnaści ad napramku toku mahnitnaja strełka ruchałasia, a razam ź joj pavaročvaŭsia i nievialiki kardonny dysk.
Vykarystoŭvajučy aryhinalny kod, składzieny z kambinacyj adchileńniaŭ dyska šaści multyplikataraŭ, možna było pieradavać usie litary ałfavita i navat ličby.
Vykarystoŭvajučy aryhinalny kod, składzieny z kambinacyj adchileńniaŭ dyska šaści multyplikataraŭ, možna było pieradavać usie litary ałfavita i navat ličby.
U 1832 hodzie ruski navukoviec Pavieł Šylinh stvaryŭ pieršy elektramahnitny telehraf. Piać mahnitnych strełak na šaŭkovych nitkach ruchalisia ŭnutry katušak ź vialikaj kolkaściu vitkoŭ drotu (multyplikataraŭ). U zaležnaści ad napramku toku mahnitnaja strełka ruchałasia, a razam ź joj pavaročvaŭsia i nievialiki kardonny dysk.
Vykarystoŭvajučy aryhinalny kod, składzieny z kambinacyj adchileńniaŭ dyska šaści multyplikataraŭ, možna było pieradavać usie litary ałfavita i navat ličby.
Vykarystoŭvajučy aryhinalny kod, składzieny z kambinacyj adchileńniaŭ dyska šaści multyplikataraŭ, možna było pieradavać usie litary ałfavita i navat ličby.
Svaje elektramahnitnyja telehrafy i kody da ich prydumali taksama ŭ Hiermanii i Vialikabrytanii, a ŭ ZŠA telehraf zapatentavaŭ Samiuel Morze ŭ 1840 hodzie.
Vialikaja zasłuha amierykanca – vynachodnictva telehrafnaha koda, dzie litary ałfavita byli pradstaŭlenyja kambinacyjaj karotkich i doŭhich sihnałaŭ — «kropak» i «praciažnikaŭ» (azbuka Morze).
Vialikaja zasłuha amierykanca – vynachodnictva telehrafnaha koda, dzie litary ałfavita byli pradstaŭlenyja kambinacyjaj karotkich i doŭhich sihnałaŭ — «kropak» i «praciažnikaŭ» (azbuka Morze).
Svaje elektramahnitnyja telehrafy i kody da ich prydumali taksama ŭ Hiermanii i Vialikabrytanii, a ŭ ZŠA telehraf zapatentavaŭ Samiuel Morze ŭ 1840 hodzie.
Vialikaja zasłuha amierykanca – vynachodnictva telehrafnaha koda, dzie litary ałfavita byli pradstaŭlenyja kambinacyjaj karotkich i doŭhich sihnałaŭ — «kropak» i «praciažnikaŭ» (azbuka Morze).
Vialikaja zasłuha amierykanca – vynachodnictva telehrafnaha koda, dzie litary ałfavita byli pradstaŭlenyja kambinacyjaj karotkich i doŭhich sihnałaŭ — «kropak» i «praciažnikaŭ» (azbuka Morze).
Ale zastavałasia niavyrašanaj prablema pieradačy infarmacyi miž kantynientami: jak praciahnuć draty na tysiačy kiłamietraŭ praz Atłantyčny akijan?
U 1858 hodzie najbujniejšyja na toj momant vajennyja karabli Vialikabrytanii i ZŠA razmatali pa dnie akijana hihancki kłubok miednaha drotu daŭžynioj 530 tysiač kiłamietraŭ i vahoj 3000 ton. U nastupnyja hady telehrafnyja linii praciahnuli pa ŭsim śviecie.
U 1858 hodzie najbujniejšyja na toj momant vajennyja karabli Vialikabrytanii i ZŠA razmatali pa dnie akijana hihancki kłubok miednaha drotu daŭžynioj 530 tysiač kiłamietraŭ i vahoj 3000 ton. U nastupnyja hady telehrafnyja linii praciahnuli pa ŭsim śviecie.
U pačatku 1850-ch italjaniec Antonia Mieučy pryjšoŭ da vysnovy, što elektryčny tok moža stanoŭča ŭpłyvać na zdaroŭje ludziej. Adnojčy jon padłučyŭ pravady da vusnaŭ pacyjenta, a sam pajšoŭ u inšy pakoj, dzie stajaŭ hienieratar. Kali doktar uklučyŭ pryładu, to pačuŭ kryk pacyjenta tak vyrazna, niby stajaŭ pobač ź im.
Mieučy praciahnuŭ ekśpierymienty i namalavaŭ čarciažy aparata, jaki nazvaŭ telektrafonam. Ale zarehistravać svajo vynachodnictva ŭ italjanca nie atrymałasia.
U 1861 hodzie niamiecki fizik Johan Filip Rejs prademanstravaŭ pratatyp sučasnaha telefona. Pryłada vučonaha mahła pieradavać muzyčnyja tony i pramovu čałavieka pa pravadach. Aparat, jaki Rejs nazvaŭ Telephon, mieŭ mikrafon, halvaničnuju batareju i dynamik.
Mieučy praciahnuŭ ekśpierymienty i namalavaŭ čarciažy aparata, jaki nazvaŭ telektrafonam. Ale zarehistravać svajo vynachodnictva ŭ italjanca nie atrymałasia.
U 1861 hodzie niamiecki fizik Johan Filip Rejs prademanstravaŭ pratatyp sučasnaha telefona. Pryłada vučonaha mahła pieradavać muzyčnyja tony i pramovu čałavieka pa pravadach. Aparat, jaki Rejs nazvaŭ Telephon, mieŭ mikrafon, halvaničnuju batareju i dynamik.
Śćviardžajecca, što pieršaje paviedamleńnie, jakoje fizik pieradaŭ pa telefonie, hučała tak: «Das Pferd frisst Keinen Gurkensalat» («Koń nie jeść sałatu z ahurkoŭ»). Absurdnaść skazanaha dazvalała pierakanacca ŭ tym, što słovy byli pačutyja pravilna.
Podpis na vyjavie: Uspaminy [Alaksandra] Hrechema Beła. Mnie było 11 hadoŭ, kali Filip Rejs upieršyniu pieradaŭ huki praz elektryčnaść.
Podpis na vyjavie: Uspaminy [Alaksandra] Hrechema Beła. Mnie było 11 hadoŭ, kali Filip Rejs upieršyniu pieradaŭ huki praz elektryčnaść.
Niahledziačy na ŭsie papiarednija vynachodki, łaŭry pieršaadkryvalnika dastalisia Alaksandru Hrechemu Bełu, jaki ŭ 1876 hodzie atrymaŭ patent na pryładu pad nazvaj «havoračy telehraf». Trubka Beła mahła i pieradavać, i prymać sihnał. U telefonie nie było zvanka, a pracavaŭ jon na adlehłaści, nie bolšaj za 500 mietraŭ.
Beł doŭhi čas aficyjna ličyŭsia vynachodnikam telefona, i tolki ŭ 2002 hodzie Kanhres ZŠA pieradaŭ hety status Antonia Mieučy.
Da ŭdaskanaleńnia jak telehrafa, tak i telefona prykłaŭ ruku Tomas Edysan, jakoha my bolš viedajem jak vynachodnika lampački napalvańnia. Jon zamianiŭ u mikrafonie vuhalny parašok na vuhalny stryžań — takija mikrafony vykarystoŭvalisia na praciahu amal sta hadoŭ. Heta značna palepšyła suviaź i zrabiła telefony pobytavymi aparatami. Da 1910 hoda pa ŭsim śviecie było ŭžo bolš za 10 miljonaŭ telefonaŭ.
Beł doŭhi čas aficyjna ličyŭsia vynachodnikam telefona, i tolki ŭ 2002 hodzie Kanhres ZŠA pieradaŭ hety status Antonia Mieučy.
Da ŭdaskanaleńnia jak telehrafa, tak i telefona prykłaŭ ruku Tomas Edysan, jakoha my bolš viedajem jak vynachodnika lampački napalvańnia. Jon zamianiŭ u mikrafonie vuhalny parašok na vuhalny stryžań — takija mikrafony vykarystoŭvalisia na praciahu amal sta hadoŭ. Heta značna palepšyła suviaź i zrabiła telefony pobytavymi aparatami. Da 1910 hoda pa ŭsim śviecie było ŭžo bolš za 10 miljonaŭ telefonaŭ.
Tak vyhladaŭ aparat Alaksandra Beła
U Biełarusi Dzień radyjo adznačajecca 7 maja. U 1895 hodzie ŭ hety dzień ruski fizik Alaksandr Papoŭ prademanstravaŭ pryładu dla rehistracyi elektramahnitnych usploskaŭ padčas navalničnych razradaŭ. Praz hod jon ža pieradaŭ radyjopaviedamleńnie z adnaho budynka ŭ inšy.
Italjaniec Huljelma Markoni taksama skanstrujavaŭ padobnuju pryładu, ale pakazaŭ jaje publicy na hod paźniej za Papova. Možna skazać, što i Papoŭ, i Markoni vynajšli radyjopieradaču niezaležna adzin ad adnaho.
Pasyłać u efir hołas z muzykaj tady jašče nie ŭmieli — možna było tolki zafiksavać radyjochvali niepadalok. Sihnał pieradavali z dapamohaj azbuki Morze. Pa sutnaści, pieršaje radyjo ŭjaŭlała saboj biespravadny telehraf, pryčym niazručny.
Dla pieradačy huku ci inšaj infarmacyi sihnał treba było madulavać, a aparaty Papova i Markoni nie dazvalali hetaha zrabić. Kab paŭpłyvać na častatu abo amplitudu chvali, patrebnyja byli detali, zdolnyja mianiać tok, jaki praź ich prachodzić. Hetymi elemientami stali radyjolampy. Niahledziačy na ŭsie niedachopy, jany dazvolili stvaryć paŭnavartasnaje radyjo i raspracavać mnostva inšych karysnych rečaŭ: ad radyjokiravanaj techniki da telebačańnia i radaraŭ. Navat ježa ŭ mikrachvalovych piečach razahravajecca mienavita dziakujučy hetamu.
Dla pieradačy huku ci inšaj infarmacyi sihnał treba było madulavać, a aparaty Papova i Markoni nie dazvalali hetaha zrabić. Kab paŭpłyvać na častatu abo amplitudu chvali, patrebnyja byli detali, zdolnyja mianiać tok, jaki praź ich prachodzić. Hetymi elemientami stali radyjolampy. Niahledziačy na ŭsie niedachopy, jany dazvolili stvaryć paŭnavartasnaje radyjo i raspracavać mnostva inšych karysnych rečaŭ: ad radyjokiravanaj techniki da telebačańnia i radaraŭ. Navat ježa ŭ mikrachvalovych piečach razahravajecca mienavita dziakujučy hetamu.
Nastupnym krokam stała vynachodnictva technałohij dla pieradačy vyjavy. Pieršaj televizijnaj sistemaj ličycca raspracoŭka niamieckaha inžyniera Paŭla Nipkava, zroblenaja jašče ŭ 1884 hodzie.
Jon vynajšaŭ dysk, z dapamohaj jakoha malunak pieratvaraŭsia ŭ elektryčnyja impulsy. Na dysku pa śpirali raźmiaščalisia adtuliny, a nasuprać jaho ŭstaloŭvaŭsia fotaelemient. Nipkaŭ kruciŭ pryładu nad malunkam ci abjektam. Śviatło pranikała praz adtuliny dyska i pieratvarałasia fotaelemientam u elektryčnyja sihnały. Heta stała pačatkam miechaničnaha telebačańnia.
Uładzimir Zvarykin i trubki, jakija jon raspracavaŭ
Dziakujučy dysku Nipkava, u 1925 hodzie šatłandski inžynier Džon Berd damohsia pieradačy vyjaŭ tvaraŭ ludziej. Paźniej im ža była raspracavanaja i pieršaja telesistema, zdolnaja pieradavać ruchomyja vyjavy.
U 1933 hodzie amierykanskamu inžynieru rasijskaha pachodžańnia Uładzimiru Zvarykinu ŭdałosia vynajści katodnuju trubku, jakaja i pa siońnia źjaŭlajecca asnoŭnaj častkaj bolšaści televizaraŭ.
Raźvićcio miechaničnych sistem praciahvałasia praktyčna da kanca Druhoj suśvietnaj vajny, pakul nie było całkam vycieśniena elektronnymi pryładami.
U 1933 hodzie amierykanskamu inžynieru rasijskaha pachodžańnia Uładzimiru Zvarykinu ŭdałosia vynajści katodnuju trubku, jakaja i pa siońnia źjaŭlajecca asnoŭnaj častkaj bolšaści televizaraŭ.
Raźvićcio miechaničnych sistem praciahvałasia praktyčna da kanca Druhoj suśvietnaj vajny, pakul nie było całkam vycieśniena elektronnymi pryładami.
Što tyčycca źjaŭleńnia kampjutara, to niemahčyma nazvać peŭnuju datu, kali jon źjaviŭsia. Elemientarnyja vyličalnyja mašyny byli viadomyja zadoŭha da našaj ery, adnak sam termin «kampjutar» źjaviŭsia tolki ŭ XX stahodździ.
Pieršyja vyličalnyja mašyny mahli rabić prostyja matematyčnyja apieracyi kštałtu składańnia i adymańnia, i jany ŭvieś čas udaskanalvalisia. Naprykład, mašyna Čarlza Bebidža pravodziła vyličeńni dziakujučy instrukcyjam, nabranym na pierfakartkach. Tamu ludziej, jakija rabili pierfakartki, možna ličyć pieršymi prahramistami.
Pieršyja vyličalnyja mašyny mahli rabić prostyja matematyčnyja apieracyi kštałtu składańnia i adymańnia, i jany ŭvieś čas udaskanalvalisia. Naprykład, mašyna Čarlza Bebidža pravodziła vyličeńni dziakujučy instrukcyjam, nabranym na pierfakartkach. Tamu ludziej, jakija rabili pierfakartki, možna ličyć pieršymi prahramistami.
U 1888 hodzie amierykaniec Hierman Haleryt stvaryŭ elektramiechaničnuju pryładu, kab spraścić analiz vynikaŭ pierapisu nasielnictva. Mienavita jon zasnavaŭ kampaniju International Business Machines Corporation, viadomuju nam siońnia pa abrevijatury IVM.
Na zamienu takim mašynam u 1940-ja pryjšli lampavyja. Chutkaść vyličeńniaŭ takich kampjutaraŭ uzrasła da 20 tysiač apieracyj za siekundu, ale sami jany byli hruvastkimi, bo źmiaščali ŭ sabie tysiačy lampaŭ, zajmali sotni kvadratnych mietraŭ i spažyvali niejmaviernuju kolkaść elektraenierhii.
U 1949 hodzie ŭ ZŠA byŭ stvorany pieršy paŭpravadnikovy prybor — tranzistar. Jon zamianiŭ lampy, vyznačyŭšy budučyniu kampjutaraŭ. Chutkaść pracy dasiahnuła sotniaŭ tysiač apieracyj za siekundu, a abjom unutranaj pamiaci ŭzros u sotni razoŭ u paraŭnańni z EVM pieršaha pakaleńnia. Akramia taho, pačali raźvivacca pryłady źniešniaj pamiaci — mahnitnyja stužki. Heta dazvoliła nie tolki zachoŭvać infarmacyju, ale ažyćciaŭlać pošuk pa joj.
U 1949 hodzie ŭ ZŠA byŭ stvorany pieršy paŭpravadnikovy prybor — tranzistar. Jon zamianiŭ lampy, vyznačyŭšy budučyniu kampjutaraŭ. Chutkaść pracy dasiahnuła sotniaŭ tysiač apieracyj za siekundu, a abjom unutranaj pamiaci ŭzros u sotni razoŭ u paraŭnańni z EVM pieršaha pakaleńnia. Akramia taho, pačali raźvivacca pryłady źniešniaj pamiaci — mahnitnyja stužki. Heta dazvoliła nie tolki zachoŭvać infarmacyju, ale ažyćciaŭlać pošuk pa joj.
Masiŭny lampavy kampjutar
Pracu kampjutara niemahčyma siońnia ŭjavić bieź internetu. Pieršy značny krok na šlachu da jaho źjaŭleńnia zrabiŭ amierykanski abarončy departamient pieradavych daśledčych prajektaŭ ARPA, jaki ŭ 1967 hodzie pradstaviŭ płan stvareńnia pakietnaj sietki ARPANET.
2 vieraśnia 1969 hoda hrupie navukoŭcaŭ pad kiraŭnictvam Leanarda Klejnroka atrymałasia ŭstalavać kanał pieradačy danych z adnaho kampjutara na druhi praz kabiel. Hety momant ličycca pačatkam ery internetu.
U kastryčniku taho ž hoda ŭpieršyniu była arhanizavana pieradača infarmacyi pamiž addalenymi kampjutarami. Užo ŭ 1972-m ARPANET abjadnavała 50 univiersitetaŭ i daśledčych arhanizacyj, a praz hod sietka vyrasła da mižnarodnych maštabaŭ, abjadnaŭšy pryłady, jakija znachodzilisia ŭ Vialikabrytanii i Narviehii.
2 vieraśnia 1969 hoda hrupie navukoŭcaŭ pad kiraŭnictvam Leanarda Klejnroka atrymałasia ŭstalavać kanał pieradačy danych z adnaho kampjutara na druhi praz kabiel. Hety momant ličycca pačatkam ery internetu.
U kastryčniku taho ž hoda ŭpieršyniu była arhanizavana pieradača infarmacyi pamiž addalenymi kampjutarami. Užo ŭ 1972-m ARPANET abjadnavała 50 univiersitetaŭ i daśledčych arhanizacyj, a praz hod sietka vyrasła da mižnarodnych maštabaŭ, abjadnaŭšy pryłady, jakija znachodzilisia ŭ Vialikabrytanii i Narviehii.
U 1973-m Vintan Sierf i Robart Kan raspracavali ŭniviersalny pratakoł pieradačy źviestak TCP/IP – nabor praviłaŭ, jakija vyznačajuć pryncypy abmienu danymi pamiž roznymi kampjutarnymi prahramami. Heta stała adnym z klučavych momantaŭ u raźvićci internetu. Praz 10 hadoŭ ARPANET pierajšła na TCP/IP, tady ž pačaŭ vykarystoŭvacca i termin «Internet».
U 1989 hodzie byŭ realizavany prajekt Suśvietnaj pavuciny (World Wide Web, WWW), raspracavany vynachodnikam Cimam Bierniersam-Li (na fota). Źjaŭleńnie sietki dało mahutny šturšok da papularyzacyi i raźvićcia internetu. A praz hod byŭ pradstaŭleny i pieršy braŭzer, jaki dazvalaŭ prahladać źviazanyja hipierspasyłkami tekstavyja fajły anłajn.
U 1989 hodzie byŭ realizavany prajekt Suśvietnaj pavuciny (World Wide Web, WWW), raspracavany vynachodnikam Cimam Bierniersam-Li (na fota). Źjaŭleńnie sietki dało mahutny šturšok da papularyzacyi i raźvićcia internetu. A praz hod byŭ pradstaŭleny i pieršy braŭzer, jaki dazvalaŭ prahladać źviazanyja hipierspasyłkami tekstavyja fajły anłajn.
Jak vyhladali hadžety,
jakija źmianili śviet?
jakija źmianili śviet?
Navukoŭcy prydumali tysiačy roznych pryład, jakija pavinny byli spraścić žyćcio čałavieka. Bolšaść ź ich nie zdabyła papularnaści i zabyłasia, ale niekatoryja stali kultavymi.
Kali ŭ pačatku XX stahodździa dzieści hučała kłasičnaja muzyka, chutčej za ŭsio, prajhravaŭ jaje fanohraf Victrola. «Roh», jaki ŭzmacniaŭ huk, byŭ schavany ŭnutry draŭlanaha cylindru. U sabranym vyhladzie pryłada była padobnaja da dekaratyŭnaha pradmieta interjeru.
U kancy XIX stahodździa darahija mietały i škło pry vytvorčaści fotaplonki zamianili na tannuju papiarovuju asnovu. Jaje ŭziaŭ na ŭzbrajeńnie Džordž Istmen, jaki zasnavaŭ kampaniju Kodak i ŭ 1900 hodzie zapuściŭ liniejku fotaaparataŭ Brownie.
Pieršaja kamiera ŭ sieryi ŭjaŭlała saboj kardonnuju skrynku z prostaj linzaj, jakaja rabiła kvadratnyja vyjavy. Hadžet byŭ vielmi prostym u vykarystańni i kaštavaŭ usiaho dalar. Za hod było pradadziena 250 tysiač aparataŭ madeli Kodak Brownie №1.
Pieršaja kamiera ŭ sieryi ŭjaŭlała saboj kardonnuju skrynku z prostaj linzaj, jakaja rabiła kvadratnyja vyjavy. Hadžet byŭ vielmi prostym u vykarystańni i kaštavaŭ usiaho dalar. Za hod było pradadziena 250 tysiač aparataŭ madeli Kodak Brownie №1.
Kanstrukcyja novych fotaaparataŭ pastajanna ŭdaskanalvałasia, adnoj z samych papularnych stała madel Brownie 127: na praciahu 15 hadoŭ było vypuščana niekalki miljonaŭ aparataŭ.
A ŭ 1972 hodzie źjaviŭsia Polaroid SX-70 Land Camera — pieršy fotaaparat imhniennaha druku. Šmat chto dahetul ličyć hetu kamieru etałonnaj, a popyt na jaje vysoki i pa siońnia.
Nastolny telefon Western Electric 500 vypuskaŭsia z 1949 pa 1984 hady. Prosty i funkcyjanalny dyzajn aparata z kruhłym dyskam staŭ standartam dla padobnych pryład i kapiravaŭsia pa ŭsim śviecie. Navat pieršyja knopkavyja telefony, jakija źjavilisia ŭ 1960-ja, byli dakładnaj kopijaj 500-j madeli.
Ekran pieršych sieryjnych telepryjomnikaŭ byŭ nie bujniejšym za paštovuju marku, tamu hladzieć taki televizar možna było tolki ŭ adzinočku. Praź nizkuju jakaść vyjavy pryłada papularnaść tak i nie zdabyła.
Paśla Druhoj suśvietnaj vajny telebačańnie pačało imkliva raźvivacca ŭ ZŠA, dzie vajennaja pramysłovaść pieraaryjentavałasia na vytvorčaść pobytavych pryład. Da 1951 hoda kolkaść pradadzienych televizaraŭ vyrasła da 10 miljonaŭ, adpaviedna ŭpali ceny. Samaj papularnaj madellu staŭ aparat RCA Model 630TS TV z 10-calevym čorna-biełym ekranam, vypuščany ŭ 1946 hodzie.
A ŭ 1950-m źjaviŭsia i pieršy pult dystancyjnaha kiravańnia. Jon nazyvaŭsia LazyBones («łajdak») i byŭ pravadnym.
A ŭ 1950-m źjaviŭsia i pieršy pult dystancyjnaha kiravańnia. Jon nazyvaŭsia LazyBones («łajdak») i byŭ pravadnym.
Kišennaje radyjo Regency-TR-1 možna nazvać pieršym modnym hadžetam. Roznakalarovy pryjomnik pradavaŭsia ŭ kamplekcie ź mikranavušnikam i skuranym čachłom.
Jon źjaviŭsia ŭ prodažy ŭ 1954 hodzie, u razhar Chałodnaj vajny. Tamu Regency-TR-1 rekłamavali i ŭ jakaści srodka abarony. U vypadku pavietranaj tryvohi ŭładalnik hadžeta daviedaŭsia b pra heta adnym ź pieršych.
Chutka kišenny radyjopryjomnik staŭ mastchevam, asabliva dla tynejdžaraŭ. Słuchać muzyku ŭ haścinaj z baćkami nie chaciełasia, a novy hadžet možna było ŭziać z saboj u pakoj ci na plaž.
Jon źjaviŭsia ŭ prodažy ŭ 1954 hodzie, u razhar Chałodnaj vajny. Tamu Regency-TR-1 rekłamavali i ŭ jakaści srodka abarony. U vypadku pavietranaj tryvohi ŭładalnik hadžeta daviedaŭsia b pra heta adnym ź pieršych.
Chutka kišenny radyjopryjomnik staŭ mastchevam, asabliva dla tynejdžaraŭ. Słuchać muzyku ŭ haścinaj z baćkami nie chaciełasia, a novy hadžet možna było ŭziać z saboj u pakoj ci na plaž.
Sa źjaŭleńniem u 1979 hodzie Sony Walkman TPS-L2, pieršaha kasietnaha płejera ź lohkimi navušnikami, pačałasia novaja epocha ŭ śviecie elektroniki. U adroźnieńnie ad radyjo, karystalnik sam abiraŭ toje, što jon chacieŭ słuchać. Partatyŭnaja pryłada z kłasičnym dyzajnam imhnienna zavajavała sercy amataraŭ muzyki pa ŭsim śviecie.
U 1983 hodzie inžyniery kampanii Motorola pad kiraŭnictvam Marcina Kupiera vypuścili pieršy sieryjny sotavy telefon. Heta byŭ Motorola DynaTAC 8000X. Aparat važyŭ bolš za kiłahram, u režymie hutarki pracavaŭ 30 chvilin, zaradžaŭsia za 10 hadzin i kaštavaŭ amal 4000 dalaraŭ. Doraha i ciažka, ale zatoje nijakich drotaŭ.
Pieršym mabilnikam-biestsieleram staŭ Nokia 3210. Hałoŭnymi pieravahami byli ŭbudavanaja antena, zdymnyja paneli i ŭstalavanyja hulni. Da vychadu madeli ŭ 1999 hodzie mabilny telefon byŭ hadžetam vyklučna zamožnych ludziej. Ale kampanii Nokia ŭdałosia stvaryć pieršy dastupny hadžet.
Vyrašalnuju rolu ŭ źjaŭleńni piersanalnaha kampjutara adyhrała vynachodnictva ŭ 1971 hodzie kampanijaj Intel mikrapracesara, jaki moh spałučyć u adnoj mikraschiemie ŭsie funkcyi papiarednich EVM. Ale rannija pryłady amal nie mieli praktyčnaha prymianieńnia i raspaŭsiudžvalisia vielmi pavolna.
Pieršaje pakaleńnie PK možna było nabyć tolki ŭ vyhladzie kamplekta detalaŭ. Sama zborka, prahramavańnie i naładka sistemy patrabavali navykaŭ pracy z mašynnymi kodami.
Pieršaje pakaleńnie PK možna było nabyć tolki ŭ vyhladzie kamplekta detalaŭ. Sama zborka, prahramavańnie i naładka sistemy patrabavali navykaŭ pracy z mašynnymi kodami.
U 1975 hodzie źjaviŭsia kampjutar Altair 8800, jaki ličycca pieršym u liniejcy zvykłych nam chatnich kampjutaraŭ. Madel nie atrymała vialikaha kamiercyjnaha pośpiechu, ale jana była papularnaj siarod technałahičnych entuzijastaŭ. Bił Hiejts i Poł Alen stvaryli kampaniju Microsoft, kali vyrašyli napisać interpretatar movy BASIC mienavita dla Altair 8800.
Praz paru hadoŭ kampanija Apple zapuściła ŭ prodaž kampjutar Apple II, a IBM — madel 5150, i nastupiła kampjutarnaja era ŭ historyi čałaviectva — u 2000 hodzie va ŭsim śviecie było bolš za 140 miljonaŭ kampjutaraŭ.
Praz paru hadoŭ kampanija Apple zapuściła ŭ prodaž kampjutar Apple II, a IBM — madel 5150, i nastupiła kampjutarnaja era ŭ historyi čałaviectva — u 2000 hodzie va ŭsim śviecie było bolš za 140 miljonaŭ kampjutaraŭ.
Kampjutar Altair 8800
U 1975 hodzie źjaviŭsia kampjutar Altair 8800, jaki ličycca pieršym u liniejcy zvykłych nam chatnich kampjutaraŭ. Madel nie atrymała vialikaha kamiercyjnaha pośpiechu, ale jana była papularnaj siarod technałahičnych entuzijastaŭ. Bił Hiejts i Poł Alen stvaryli kampaniju Microsoft, kali vyrašyli napisać interpretatar movy BASIC mienavita dla Altair 8800.
Kampjutar Altair 8800
Praz paru hadoŭ kampanija Apple zapuściła ŭ prodaž kampjutar Apple II, a IBM — madel 5150, i nastupiła kampjutarnaja era ŭ historyi čałaviectva — u 2000 hodzie va ŭsim śviecie było bolš za 140 miljonaŭ kampjutaraŭ.
Cikava, što kampjutarnaja myška źjaviłasia raniej, čym pačałosia masavaje vykarystańnie kampjutara. U nižniaj častcy pieršaha hadžeta z draŭlanym korpusam byli pierpiendykularna ŭstalavanyja dźvie pary mietaličnych dyskaŭ, jakija davali mahčymaść stvarać haryzantalnyja ci viertykalnyja linii. Pryładu z adnoj knopkaj Duhłas Enhielbart zapatentavaŭ u 1967 hodzie.
Cikava, što kampjutarnaja myška źjaviłasia raniej, čym pačałosia masavaje vykarystańnie kampjutara. U nižniaj častcy pieršaha hadžeta z draŭlanym korpusam byli pierpiendykularna ŭstalavanyja dźvie pary mietaličnych dyskaŭ, jakija davali mahčymaść stvarać haryzantalnyja ci viertykalnyja linii. Pryładu z adnoj knopkaj Duhłas Enhielbart zapatentavaŭ u 1967 hodzie.
Pieršaja masavaja madel partatyŭnaha kampjutara Osborne 1 była stvorana vynachodnikam Adamam Osbarnam u 1981 hodzie. Hadžet važyŭ kala 10 kiłahram i nie mieŭ mahčymaści dla aŭtanomnaj pracy, bo nie mieŭ batarei. Tym nie mienš, jaho možna było ŭziać z saboj.
Ale praz markietynhavy pralik kampanija razaryłasia: Osborne prarekłamavali novuju madel Vixen zadoŭha da jaje pastupleńnia na pryłaŭki, što ŭdaryła pa prodažach Osborne 1.
Ale praz markietynhavy pralik kampanija razaryłasia: Osborne prarekłamavali novuju madel Vixen zadoŭha da jaje pastupleńnia na pryłaŭki, što ŭdaryła pa prodažach Osborne 1.
Tamu mnohija ličać pieršym kamiercyjnym noŭtbukam madel T1100 ad Toshiba, jakaja vyjšła ŭ 1985 hodzie. Jaje techničnyja charaktarystyki byli supastaŭnyja ź pieršymi piersanalnymi kampjutarami ad IBM. Ćviordaha dyska ŭ noŭtbuka nie było, zatoje byŭ manachromny dysplej z pašyreńniem 640ch200. Važyŭ T1100 čatyry kiłahramy, a kaštavaŭ amal dźvie tysiačy dalaraŭ.
Mienavita hetu madel kapiravali savieckija inžyniery. Tak, na «Intehrale» ŭ 1991 hodzie byŭ stvorany pieršy biełaruski noŭtbuk «Elektronika MS 1504» na asnovie Toshiba T1100.
Mienavita hetu madel kapiravali savieckija inžyniery. Tak, na «Intehrale» ŭ 1991 hodzie byŭ stvorany pieršy biełaruski noŭtbuk «Elektronika MS 1504» na asnovie Toshiba T1100.
Inžynier Toshiba Fudzi Masuoka ŭ pačatku 1980-ch raspracavaŭ kancepcyju fłeš-pamiaci, jakaja zachoŭvała b infarmacyju bieź siłkavańnia i jakuju možna było b chutka zapisvać i vydalać. Da zvykłych nam fłešak ludzi karystalisia dyskietami z małym abjomam pamiaci i kampakt-dyskami, jakija patrabavali dadatkovyja pryłady. Tamu vypusk maleńkich, zručnych, ale ŭ toj ža čas jomistych fłeš-nośbitaŭ u 2000-ch zrabiŭ sapraŭdny furor.
Paśla źjaŭleńnia noŭtbukaŭ pačalisia sproby abjadnać novuju pryładu z mabilnym telefonam. Pieršym pratatypam sučasnaha smartfona ličycca telefon IBM Simon, pradstaŭleny ŭ jakaści kancepta ŭ 1992 hodzie. Praz dva hady sotavy apieratar BellSouth vypuściŭ aparat u kamiercyjny prodaž pa canie $899.
Pieršy smartfon vałodaŭ naboram funkcyj, aktualnych i siońnia. Sensarny ekran dapamahaŭ pracavać z elektronnaj poštaj, kalendarom, adrasnaj knihaj i arhanajzieram, a kiravaŭsia devajs z dapamohaj ściłusa. Z-za vialikich habarytaŭ i vahi (bolš za 1 kh) aparat tady nie zdabyŭ vialikaj papularnaści.
Usio źmianiłasia ŭ pačatku novaha stahodździa, kali vialikija karparacyi źmianili praviły spažyvańnia infarmacyi i zrabili smartfon važnym elemientam žyćcia luboha sučasnaha čałavieka.
Usio źmianiłasia ŭ pačatku novaha stahodździa, kali vialikija karparacyi źmianili praviły spažyvańnia infarmacyi i zrabili smartfon važnym elemientam žyćcia luboha sučasnaha čałavieka.
Pieršy razumny hadzińnik źjaviŭsia dziakujučy kampanii Seiko ŭ 1998 hodzie. Hadžet sinchranizavaŭsia z kampjutaram praź śpiecyjalnuju stancyju. Kiravałasia pryłada džojścikam pad ekranam, jaki davaŭ mahčymaść vykarystoŭvać kalandar, pisać natatki i navat hulać u hulni.
Hulniavaja prystaŭka Nintendo Entertainment System vyjšła ŭ śviet u 1983 hodzie i doŭhi čas karystałasia vialikaj papularnaściu. Na postsavieckaj prastory kansol viadomaja pad nazvaj Dendy, i heta nazva stała sinonimam usich anałahičnych 8-bitnych prystavak.
Na postsavieckaj prastory asablivaj papularnaściu karystałasia kansol Brick Game, u jakoj abaviazkova była hulnia Tetrys. Tamu dla bolšaści taki hadžet viadomy mienavita pad takoj nazvaj.
Na postsavieckaj prastory asablivaj papularnaściu karystałasia kansol Brick Game, u jakoj abaviazkova była hulnia Tetrys. Tamu dla bolšaści taki hadžet viadomy mienavita pad takoj nazvaj.
U 2007 hodzie zasnavalnik najbujniešaj internet-kramy Amazon Džefry Biezas pradstaviŭ pryładu Kindle dla čytańnia elektronnych vydańniaŭ. Faktyčna hadžet umieŭ tolki čytać knihi, ale staŭ šalona papularnym i stvaryŭ novy sposab spažyvańnia tekstavaj infarmacyi.
Praz try hady Kindle staŭ samym papularnym tavaram na Amazon.
Praz try hady Kindle staŭ samym papularnym tavaram na Amazon.
Kali vy zhadajecie svajo dziacinstva, junactva i siońniašni łajfstajł, to lohka nazaviacie jašče ź dziasiatak hadžetaŭ, jakimi davodziłasia karystacca: pačynajučy ad tamahočy i skančvajučy fitnes-trekieram. Adny pryłady ŭžo stali historyjaj, inšyja praciahvajuć raźvivacca i ŭdaskanalvacca. A dla mnohich pryład kultavy čas jašče tolki napieradzie.
Tekst:
Jahor Chavanski
Jahor Chavanski
Viorstka:
Pilip Kavalenka
Pilip Kavalenka
Redaktura:
Nastaśsia Roŭda
Šura Pilipovič-Suščyc
Nastaśsia Roŭda
Šura Pilipovič-Suščyc
Naša Niva | Pišam doŭhija teksty z 1906 hoda
© Pryvatnaje pradpryjemstva «Surodzičy»
UNP 190786828
© Pryvatnaje pradpryjemstva «Surodzičy»
UNP 190786828