U čym pretenzija?
U siecivie ŭspłyła infarmacyja pra fond «Biełaruś budučyni», pra stvareńnie jakoha Valeryj Capkała abjaviŭ jašče 12 žniŭnia 2020 hoda.
«Darahija siabry, jak vy viedajecie tut, u Kijevie, my stvaryli fond «Biełaruś budučyni»», — pačaŭ jon aficyjny raskaz pra fond na svaim jutub-kanale. Siarod hałoŭnych met tady była ahučanaja padtrymka raźvićcia demakratyi i inicyjatyŭ aktyŭnaj hramadzianskaj supolnaści, humanitarnaja, jurydyčnaja, psichałahičnaja i finansavaja dapamoha biełarusam, jakija paciarpieli ad palityčnych represij, spryjańnie ŭ pracaŭładkavańni i atrymańni novaj adukacyi za miažoj.
Skrynšot: jutub-kanał Valeryja Capkały
Na žal, aryhinalny sajt fondu ciapier užo niedastupny, ale ŭ ŚMI fihuruje ličba ŭ bolš čym 4 miljony dalaraŭ, sabranych fondam na momant «ranicy 15 vieraśnia 2020 hoda». Voś, naprykład, skrynšot z sajta BBC, pa jakim bačna, što Fond «Biełaruś budučyni» niejkim čynam u płanie zboraŭ abahnaŭ navat viadomyja BYSOL i By_Help.
Skrynšot: sajt bbc.com
U telehram-kanale palityka Capkały 24 žniŭnia 2020 hoda źjaviłasia infarmacyja pra toje, što «zasnavany Valeram Capkałam dabračynny fond «Biełaruś budučyni» akazaŭ dapamohu ŭžo 50 pierasialencam». Častka historyj hetych pierasialencaŭ była apublikavanaja ŭ videaafarmacie na jutub-kanale fondu. Ale paśla hetaha ŭsie zhadki pra jaho syšli na «ništo».
Skrynšot: telehram-kanał Valeryja Capkały
Jakoje dačynieńnie Valeryj Capkała mieŭ da fondu «Biełaruś budučyni»?
U kamientary «Našaj Nivie» Valeryj z chodu adrezaŭ:
«U mianie niama nijakaha fondu «Biełaruś budučyni». Pieršy raz pra taki čuju».
Ale što tady nakont videa, dzie sam palityk anansavaŭ stvareńnie fondu z takoj nazvaj?
«Tak, sapraŭdy. Nu, heta ŭkraincy stvaryli, ja publična padtrymaŭ, ale nijakaha ŭdziełu ŭ pracy fondu nie prymaŭ. Ukraincy dapamahli sapraŭdy niejkaj kolkaści biełaruskich uciekačoŭ, — zhadaŭ Valeryj Capkała i dadaŭ: — Ja rachunak va Ukrainie sam nie adkryvaŭ, tamu dostupaŭ da kiravańnia, da finansaŭ mieć nie moh».
Ale jakim čynam Valeryj tady apynuŭsia zasnavalnikam fondu, što tranślavałasia na aficyjnym sajcie i ŭ ŚMI?
«Vy viedajecie, što ŭ arhanizacyjach isnuje abaviazkovaja spravazdačnaść. Zapytajcie ŭkraincaŭ, chaj jany vam skažuć, chto kiravaŭ fondam, kolki sabrali i na što vydatkavali! Heta abaviazkovaje patrabavańnie kožnaha zakanadaŭstva! Ja padtrymaŭ [fond], ale dostupu nie mieŭ da finansaŭ, bo nie paśpieŭ va Ukrainie navat rachunak adkryć, a biez hetaha vy nie atrymlivajecie dostupu da rachunkaŭ arhanizacyi. Ja chacieŭ adkryvać indyvidualny rachunak, ale źjechaŭ praz dva tydni ŭ Polšču, potym va Ukrainie bolš nie byŭ».
My pieraŭdakładnili, ci nie byŭ Valeryj zasnavalnikam fondu na samoj spravie i kali nie, to čamu jaho imia ŭsio ž fihuravała pobač mienavita z takoj pasadaj. Kali palityk prosta padtrymaŭ fond, to na jakich umovach i jakija ludzi jaho pra heta paprasili?
Na mnohich sajtach i ŭ ŚMI Valeryj fihuravaŭ jak zasnavalnik fondu.
«U momant, kali ŭ Minsku išła vajna suprać biełarusaŭ, paŭstali tysiačy inicyjatyŭ pa dapamozie ŭciekačam, ja zhadziŭsia na padtrymku adnoj ź ich u Kijevie, dzie ja znachodziŭsia i zaklikaŭ ukraincaŭ dapamahać biełarusam! Ja b, napeŭna, i ŭdzieł u pracy fondu prymaŭ, ale praz paru dzion z Ukrainy źjechaŭ, i źjavilisia inšyja prablemy. Mnie prapanavali: «Davajcie fond stvorym». Ja skazaŭ: «Dobra, daju zhodu». Ale što dalej tam adbyvałasia (voś vy mnie navat sajt pakazali, dzie ja fihuruju), ja nie pamiataju. Moža, heta stvarałasia paralelna, kali ja źjechaŭ. Ale ahułam, kali my i kažam pra zasnavalnika — u hramadskaj arhanizacyi heta nie maje nijakaha značeńnia. Tam stvarajecca niejkaja rada, kiraŭnictva, pryznačajuć dyrektara i jon užo rasparadžajecca finansavymi srodkami. Ja voś navat nie viedaju, chto tam byŭ dyrektaram i jak srodkami rasparadžaŭsia.
Toje, što heta moj fond — heta niejkaja biazhłuździca. Ja absalutna adkryty: ja nie bačyŭ nivodnaj kapiejki ad hetaha fondu, bo ŭ mianie i rachunkaŭ nie było tam, jašče raz padkreślu. Mnie taksama budzie cikava daviedacca, kolki jany padniali i jakoj kolkaści ludziej dapamahli!
Vy možacie zapytać jak treci bok heta ŭ padatkovaj słužby Ukrainy: chto tam byŭ kiraŭnikom, jakija hrošy padniali i na jakija mety vydatkavali. Heta hramadskaja arhanizacyja, jany ŭsie spravazdačy abaviazanyja publikavać — nijakaha sakretu tut niama. Heta vielmi pravilna dakapacca da praŭdy i daviedacca, kolki srodkaŭ było sabrana, kolki vydatkavana i chto imi rasparadžaŭsia».
Dyk a jakija ž kankretna ludzi paprasili padtrymać fond «Biełaruś budučyni» Valeryja Capkału?
«Pamiataju tolki adnaho čałavieka — Nadzieju Bandarčuk, ale ahułam tam było niekalki čałaviek, źviazanych ź Biełaruśsiu. Bolš ja nie viedaju, bo jašče raz: mnie było nie da hetaha pieršyja dni, kali ŭ Biełarusi faktyčna išła vajna suprać narodu. Ja kažu, jak jość».
Nadzieja Bandarčuk sapraŭdy fihuruje jak dyrektarka ŭkrainskaha dabračynnaha fondu «Biłoruś majbutńoho». U nas atrymałasia źviazacca ź jaje mužam — Anatolem Bandarčukom, členam kiraŭnictva fondu i pradprymalnikam.
Anatol adrazu adznačyŭ: ciapier ich fond nie dziejničaje — jon sabraŭ hrošy u 2020-m hodzie, a ŭ 2021-m pastupleńniaŭ amal nie było. I jon sam, i jaho kalehi zaraz zajmajucca inšymi pytaniami ŭ suviazi z vajnoj u ich krainie.
U 2020-m ža jon razam z hrupaj ludziej, jakim byli nieabyjakavyja padziei ŭ Biełarusi, zasnavali dabračynny fond.
«My adkryli fond va Ukrainie, ale my nie niejkija prafiesijnyja dabračyncy. Tak, hrupa pradprymalnikaŭ, jakija zachacieli dapamahčy ludziam, kaštoŭnaści svabody jakich padzialajem».
Anatol raskazaŭ, što niejki čas žyŭ u Biełarusi i byŭ znajomy z Valeryjem Capkałam.
«Ja viedaju jaho jak razumnaha čałavieka, dyrektara PVT, ja šmat čamu ŭ jaho navučyŭsia. I tak vyjšła, što nazva našaha fondu naŭprost pierahukvałasia ź jaho pazicyjanavańniem na vybarach. My paprasili jaho stać staršynioj naziralnaj rady — jon ža byŭ niepasredna ŭ huščy padziej i moh padkazvać nam ludziej, jakim patrebnaja była dapamoha. My i jaho siamju padtrymali, ale na hetym naša supracoŭnictva skančvajecca.
Navat tych ludziej, jakich nam padkazvali z boku Valeryja Capkały, my pierapraviarali, pierš čym akazvać im dapamohu. Pry hetym da nas pa jaje źviarnulisia ŭ asnoŭnym (na 70%) ludzi štaba Cichanoŭskaj. Tych, chto dapamahaŭ Babaryku i Capkału na vybarach, byŭ maleńki pracent».
Zbor podpisaŭ za Valeryja Capkału na vybarach-2020.
Akramia Valeryja Capkały, na sajcie fondu ŭ składzie naziralnaj rady fihuravali žurnalistka Śviatłana Kalinkina, ekanamist i eks-staršynia kiravańnia Nacyjanalnaha banka Stanisłaŭ Bahdankievič, piśmieńnica Śviatłana Aleksijevič i palityk Anatol Labiedźka. Ale Anatol Bandarčuk kaža, što jany, na jaho škadavańnie, źjavilisia tam u śpiešcy i bieź ich zhody.
«Možna skazać, što my vydali toje, čaho žadali, za realnaść. Dumali, što hetyja ludzi padtrymajuć dobruju spravu, ale adkazaŭ ad ich my nie atrymali. A sajt rabiŭsia naśpiech. Karaciej, tolki z Valeryjem Capkałam u nas atrymałasia pasupracoŭničać».
Anatol Labiedźka ŭ kamientary «Našaj Nivie» skazaŭ, što daviedaŭsia, što taki fond isnavaŭ i jon mieŭ da jaho dačynieńnie, litaralna na dniach:
«U 2020-m Valeryj Capkała vychodziŭ na mianie asabista ź idejaj stvareńnia fondu dla padtrymki achviaraŭ, jakija źjavilisia ŭ toj čas, razmaŭlaŭ na pradmiet, ci moh by ja i Bahdankievič uvajści ŭ takuju nahladalnuju radu. Ja skazaŭ, što ŭ pryncypie tak, ale paśla hetaha nijakich praktyčnych krokaŭ nie było zroblena. Nijakaja rada ni razu nie źbirałasia, nie bačyła nijakich spravazdač i hetak dalej».
Kolkim ža biełarusam u vyniku dapamoh fond i na jakuju sumu?
Anatol Bandarčuk abaznačyŭ, što nie razumieje, adkul u ŚMI źjaviłasia ličba «čatyry miljony dalaraŭ», jon pra jaje navat nie čuŭ raniej. Što da taho, što ŭ ich samich na sajcie byli prapisanyja «abjomy finansavańnia čatyry i dva miljony jeŭra», jon znoŭ tłumačyć: «Heta toje, što my chacieli sabrać na starcie, našy płany, kab dapamahčy maksimumu ludziej.
My, naprykład, dumali, što da achviaravańniaŭ dałučacca biełaruskija pradprymalniki, ale ŭ vyniku nichto nie padtrymaŭ. My nie sačyli, jakija vodhuki ad našaj spravy byli ŭ biełaruskich ci inšych ŚMI, siarod palityčnaha bamondu, nie było kali. My zajmajemsia biznesam, a dapamoha biełarusam — heta ŭsio było na dabračynnaj asnovie.
Ahułam my naźbirali niedzie kala 17—19 tysiač dalaraŭ, kali pieravodzić hryŭny — heta i dabračynnyja pastupleńni, i ŭłasnyja srodki pradprymalnikaŭ na adrasnuju dapamohu. Ahułam kala 200 biełarusaŭ ad nas dapamohu atrymali.
Na žal, pad rukoj padrabiaznych aficyjnych spravazdač u mianie niama, kab vam adrazu dasłać», — prakamientavaŭ Anatol Bandarčuk.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Čytajcie taksama:
Franak Viačorka raskazaŭ pra Capkałaŭ i «Infapojnt», nazvaŭ svoj zarobak i asudziŭ Matolku — vialikaje intervju «NN»
Biełaruskich studentaŭ u Čechii praviarajuć na suviazi z režymam — užo vyjavili svajactva z kadebešnikam i čynoŭnikami. Što budzie z navučencami dalej?
«Baćki prapanavali Chocimsk». Biełarusy raskazali, kolki kaštavali ich viasielli i na čym jany zekanomili
