Jakub Kołas jak hałoŭny antykryzisny aŭtar dla biełarusaŭ. Novaje videa na kanale Andreja Chadanoviča
Andrej Chadanovič praciahvaje razvažać pra biełaruskuju i suśvietnuju litaraturu. Hetym razam jon da 140-hodździa kłasika biełaruskaj litaratury havoryć pra Jakuba Kołasa i jahony tvor «Novaja ziamla».
Siońnia Chadanovič raskazvaje:
— što nie raspavioŭ Adam Mickievič, ale heta zrabiŭ jaho adnafamilec u paemie «Novaja ziamla»;
— jakaja jana, idealnaja dziaržava dla Jakuba Kołasa;
— čamu paet, viarnuŭšysia na radzimu, pabačyŭ jaje zusim inšaj;
— čamu z-za padziełu Biełarusi kłasik bolš nie pabačyŭ maci;
— čamu mova Kołasa — heta fest dla tych, chto zdolny acanić;
— jak paciarpieli ad savieckaj cenzury paemy Kołasa «Novaja ziamla» i «Symon-muzyka».
Voś niekalki dumak z novaha videa:
— Voś kolki nadryvaŭ i trahičnych padtekstaŭ adrazu ŭ hetaj idyličnaj karcinie: viazień, dla jakoha Biełaruś — sinonim svabody, vyhnaniec, dla jakoha Biełaruś — sinonim duchoŭnaha viartańnia na radzimu, i narešcie čałaviek, praź jakoha pa-žyvomu padzialili jaho idealnuju Biełaruś. Usiaho hetaha ja i blizka nie vyvučaŭ u savieckaj škole. Mnie raskazvali prapahandysckuju bajku pra toje, što «Novaja ziamla» — heta sacyjalny tvor, bunt sialan suprać panskaha pryhniotu. Hetyja intanacyi, biezumoŭna, u paemie jość, ale heta daloka nie poŭnaja karcina.
— Jašče adno niemahčymaje dla savieckaj škoły vykazvańnie Kołasa-rełakanta, jaki ŭ Rasii sumuje pa radzimie. Chrestamatyjna znanaje siabroŭstva dvuch narodnych paetaŭ Biełarusi. Nievypadkova, što Jakub Kołas va ŭłasnych mastackich tvorach, u listach časta źviartajecca da Janki Kupały. Cytuju pavodle daśledavańnia Anatola Trafimčyka: «Bratok moj miły! Ci zdarałasia tabie kali-niebudź zasieści na čyhunačnaj stancyi, čakać ciahnika? Voś u takim stanoviščy adčuvaju siabie ciapier, dzie b ja ni znachodziŭsia. Usio čakaju, kali nastanie mahčymaść pakinuć hetuju Maskoŭščynu i znoŭ apynucca siarod svaich ludziej. Skažu tabie, druža, tatarski tut narod. Balić maja duša pa Biełarusi. Ci adčuvaješ ty, bratka, jak ciažka žyć na čužynie».
— Zachavaŭsia list da žonki, dzie paet daje joj spravazdaču: «Učora viečaram čytaŭ pieršy raz «Novuju ziamlu», pračytaŭ šeść pieršych raździełaŭ. Adzin słuchač, nie prychilnik biełaruskaści, zaznačyŭ: «Ja nie viedaŭ, što pa-biełarusku možna tak pisać. Zarežcie mianie, kali ja nie navučusia biełaruskaj movie». Bačycie, znoŭ Jakub Kołas u roli antykryzisnaha biełaruskaha mieniedžara — niepabiŭny žalezny arhumient Biełaruščyny.
Kamientary