«Tak ciažka šlach nam cierabić da Biełarusi». Kanfierencyja «Novaja Biełaruś 2023» nahadała słovy ź viadomaha vierša
U Varšavie 6 žniŭnia prajšła kanfierencyja «Novaja Biełaruś 2023», zładžanaja da ŭhodkaŭ prezidenckich vybaraŭ trochhadovaj daŭniny. Supraćstajańnie z režymam Łukašenki nie tolki ŭvieś hety čas nie spyniajecca, ale robicca ŭsio bolš biaźlitasnym i surovym. Da taho ž ledź nie kožny dzień padkidaje Biełarusi novyja vykliki. Udzielniki kanfierencyi abmiarkoŭvali, jak im davać rady, a za pracesam uvieś čas sačyŭ pradstaŭnik «Našaj Nivy».
«Kibierpartyzany»: Zładzim marafon padtrymki Pałka Kalinoŭskaha! Połk Kalinoŭskaha: Abydziemsia biez vas!
Mierapryjemstva pačynałasia na ŭzdymie, chacia i sa spaźnieńniem na 15 chvilin.
Udzielniki pačali źbiracca jašče zadoŭha da pryznačanaha času, i adčuvałasia, što ludzi — a heta byli pieravažna tyja, chto apynuŭsia ŭ vyhnańni — ščyra radavalisia sustrečam z daŭnimi znajomymi.
Zała, dzie prachodziła pasiadžeńnie, była zapoŭnienaja całkam. Prysutnych pryvitali kiraŭnica Abjadnanaha pierachodnaha kabinieta Śviatłana Cichanoŭskaja i staršynia Rady BNR Ivonka Surviła.
I tut ža było abvieščana, što palicyja Polščy atrymała paviedamleńnie pra niebiaśpieku dla Śviatłany Cichanoŭskaj. Jana pakinuła zału, ale paśla pravierki pamiaškańniaŭ vyjšła ŭ faje da žurnalistaŭ i ŭdzielnikaŭ užo paśla zaviaršeńnia pieršaj panelnaj dyskusii.
Pieršaja panel była pryśviečanaja razvaham pra toje, što ŭžo zrabili i što źbirajucca jašče zrabić demakratyčnyja siły dla pierachodu da demakratyi ŭ Biełarusi. Prysutnyja čakali ad vystupoŭcaŭ spravazdačy ci chacia b pieraliku zroblenaha, ale šmat chto zastaŭsia niezadavolenym. Padčas kava-paŭzy možna było pačuć jak pazityŭnyja vodhuki, tak i skarhi pra toje, što «šmat vady» i «adny ahulnyja frazy».
Padvyšanaja ŭvaha zały adčuvałasia nie da pramoŭ viadomych apazicyjnych palitykaŭ, a da vystupaŭ mienš publičnych asobaŭ — pradstaŭnicy «Kibierpartyzanaŭ» Juljany Šamietaviec i pradstaŭnika Pałka Kalinoŭskaha Paŭła Kuchty.
Juljana Šamietaviec zaklikała nie zamoŭčvać pamyłki i nastojvała na tym, što publičnyja palityki abaviazanyja ahučvać svaje mety i trymać spravazdaču pierad hramadstvam. Prapanavała kiraŭnikam palityčnych i hramadskich struktur zaviazać supracoŭnictva z Pałkom Kalinoŭskaha i ładzić marafony padtrymki.
Dla mnohich stała niečakanaściu, što ad takoj padtrymki dla Pałka Kalinoŭskaha admoviŭsia jaho pradstaŭnik Pavieł Kuchta. Jon zapeŭniŭ, što ŭ vypadku nieabchodnaści vajskoŭcy sami arhanizujuć marafon ci niešta padobnaje.
Što da dziejnaści na karyści budučyni Biełarusi, to, jak jon abviaściŭ, Połk Kalinoŭskaha rychtuje admysłovuju kanfierencyju, kab abmierkavać novuju stratehiju supolnaj pracy vajskovaha i palityčnaha błokaŭ. Impreza zapłanavanaja ŭ Kijevie hetaj vosieńniu.
Šmat vystupaŭ, mała dyskusij
Takuju dumku možna było pačuć u kułuarach kanfierencyi. Ci nie tamu paśla pieršaj kava-paŭzy ludziej u zale zaŭvažna pamienšała: chto-nichto vyrašyŭ prapuścić druhuju dyskusiju dziela taho, kab u hety čas prosta pakamunikavać z daŭnimi znajomymi.
Miž tym druhaja panel prachodziła ŭ inšym farmacie. Kali Źmicier Łukašuk, maderatar pieršaj častki kanfierencyi, dazvalaŭ vystupoŭcam vykazvacca, jaŭna pieravyšajučy ahavorany limit času, to druhi maderatar, Źmicier Mickievič, naładziŭ zaprošanym śpikieram blic-turnir.
Usie jany musili adkazać adrazu na 4 pytańni, što tyčylisia ŭzajemadačynieńniaŭ Biełarusi i Rasii, pierśpiektyŭ intehracyi Biełarusi ŭ Jeŭropu i budučyni ŭzajemaadnosin Biełarusi i Ukrainy.
Vystupoŭcy čakana vykazalisia za addaleńnie Biełarusi ad Rasii i nabližeńnie da Jeŭropy. Mnohija krytyčna zaŭvažali, što Biełaruś najpierš maje padumać, čym jana moža być karysnaj Jeŭrasajuzu. Što da stasunkaŭ z Ukrainaj, to na ciapierašni momant jany pieradusim musiać zaklučacca ŭ padtrymcy ukrainskaha naroda, ź jakim vajuje Rasija.
Udzielnikam kanfierencyi, a taksama tym, chto nie zmoh dałučycca, było prapanavana padtrymać try dekłaracyi, napiaredadni raspracavanyja ŭdzielnikami Kruhłaha stała palityčnych lidaraŭ. U tym liku «Dekłaracyju ab siabroŭstvie Biełarusi ŭ Jeŭrapiejskim Sajuzie» i «Dekłaracyju demakratyčnych siłaŭ Biełarusi ab salidarnaści z narodam Ukrainy».
Jašče adna, «Palityčnaja dekłaracyja demakratyčnych siłaŭ Biełarusi», abviaščała pra stvareńnie ruchu «Novaja Biełaruś», ale pra jaho mety i zadačy padčas kanfierencyi havaryłasia mała.
Uvazie ŭdzielnikaŭ kanfierencyi była prapanavanaja i zajava demakratyčnych siłaŭ Biełarusi «Vybary 2024 — heta padman i imitacyja». Pavodle hetaha dakumienta, demakratyčnyja siły Biełarusi ličać nastupnyja parłamienckija i miascovyja vybary nielehitymnymi, bo ciapier u krainie niama ŭmovaŭ dla sapraŭdy narodnaha volevyjaŭleńnia.
Novyja nacyjanalnyja pašparty i inšyja mary pra budučyniu
Niepasredna pierad trecim panelnym abmierkavańniem pradstaŭnik Abjadnanaha pierachodnaha kabinieta pa mižnarodnych spravach Valer Kavaleŭski vystupiŭ ź videaprezientacyjaj novaha dakumienta, raspracavanaha Kabinietam najpierš dla biełarusaŭ-emihrantaŭ.
Treciaja častka kanfierencyi tyčyłasia abmierkavańnia temy «Novaja Biełaruś: jakuju krainu my chočam pabudavać?» Śpikiery syšlisia na dumcy, što novaja Biełaruś — heta nie prosta «Biełaruś biez Łukašenki». I što, budujučy novuju dziaržavu, treba surjozna dumać pra palityčny, ekanamičny, sacyjalny, kulturny składniki jaje isnavańnia.
Maderatarka Kaciaryna Vadanosava prapanoŭvała parazvažać pra heta z roznych bakoŭ: pra rolu biełaruskaj movy ŭ dziaržaŭnym žyćci, pra hiendarny aśpiekt, pra sučasnyja padychody da ekałohii, pra ekanamičnaje raźvićcio z ulikam pierśpiektyŭ jeŭrapiejskaj intehracyi. Zała aktyŭna ŭciahnułasia ŭ dyskusiju, ale čas, adviedzieny na kanfierencyju, padychodziŭ da kanca.
Uračystym i kranalnym momantam stała paśmiarotnaje ŭšanavańnie miedalom «Honar i hodnaść» palitźniavolenaha Vitolda Ašurka, jaki zahinuŭ u Škłoŭskaj kałonii ŭ mai 2021 hoda. Miedal byŭ uručany jahonamu bratu Andreju, a ŭdzielniki kanfierencyi padnialisia na znak pašany i apładziravali stojačy.
Šlach da novaj Biełarusi — ciažki i poŭny strataŭ
Z zaklučnymi słovami da prysutnych źviarnułasia Śviatłana Cichanoŭskaja. Jana paviedamiła pra adstaŭku Alaksandra Azarava z pasady pradstaŭnika Kabinieta pa adnaŭleńni zakonnaści i pravaparadku, ale vykazała žadańnie, kab jon praciahnuŭ pracu pry Kabiniecie pa płanie «Pieramoha» i kaardynavaŭ supracoŭnictva ź biełaruskim padpollem.
Kiraŭnica Abjadnanaha pierachodnaha kabinieta zaŭvažyła, što šlach da novaj Biełarusi — ciažki i poŭny strataŭ. Śviatłana Cichanoŭskaja pryhadała biełaruskich vajskoŭcaŭ, što zahinuli za svabodu Ukrainy, i achviaraŭ ciapierašniaha režymu — u pryvatnaści, mastaka Alesia Puškina, jaki pamior padčas źniavoleńnia i jakomu jakraz 6 žniŭnia było b 58 hadoŭ.
Ale «dajści da Biełarusi», jak napisaŭ kaliści Nił Hilevič, — heta adzinaja mahčymaść zachavacca jak nacyi. Dajści da Novaj Biełarusi, kab nie stracić suvierenitet i nie stać byłoj samastojnaj dziaržavaj — heta hałoŭnaja zadača, pra jakuju razvažali siońnia ŭdzielniki kanfierencyi. I heta było, badaj, adzinaje, na čym usie sychodzilisia, niezaležna ad roznahałośsiaŭ pa inšych pytańniach.
«Toj, chto zmahaŭsia dziesiacihodździami, razumieje, što heta było». Biełastockija biełarusy adznačyli treciuju hadavinu žniŭnia 2020-ha
U Biełaruskim domie Varšavy adkryli murał «Niaskoranych biełarusaŭ»
«Naša zadača — kab pad udar nie patrapili nievinavatyja i nie źviazanyja z režymam ludzi». Cichanoŭskaja prakamientavała rašeńni ab niebiaśpiečnych dla Litvy biełarusach
Jaŭhien Dudkin patłumačyŭ, čamu staŭ sakretnym ahientam KDB12
Kamientary