Za centralnuju vulicu Mahilova kapitalna voźmucca praz 20 hadoŭ paśla taho, jak jaje vyzvalili ad transpartu. Što źmieniać?
Leninskaja vulica, jakaja prachodzić praz uvieś histaryčny centr, była pieratvorana ŭ piešachodnuju ŭ 2004 hodzie pa inicyjatyvie tahačasnaha staršyni harvykankama Viktara Šorykava. Tady pa prajekcie instytuta «Mahiloŭhramadzianprajekt» byŭ rekanstrujavany ŭ duchu času 1,5-kiłamietrovy ŭčastak vulicy ad Savieckaj płoščy (ciapier płošča Słavy) da vulicy Mironava.
Praz dvaccać hadoŭ dobraŭparadkavańnie ŭžo značna sastareła. Siońnia haradskija ŭłady zadumali čarhovuju rekanstrukcyju, kab aktualizavać vyhlad hałoŭnaj słavutaści Mahilova. Prajekt iznoŭ byŭ daručany instytutu «Mahiloŭhramadzianprajekt». Architekturny adździeł № 2 pad kiraŭnictvam Vitala Rahaŭcova raspracavaŭ kancepcyja za rekordnyja paŭtara miesiaca, u toj čas jak u jeŭrapiejskich krainach tolki architekturny konkurs na lepšy prajekt pa rehienieracyi haradskoha asiarodździa moža raściahucca bolš čym na hod.
Kiraŭnictva horada i vobłaści pastaviła zadaču pačać pieršy etap realizacyi prajekta ŭžo z pačatku 2024 hoda. Da leta, pavodle papiarednich prahnozaŭ, rekanstrukcyja zakranie terytoryju ad płoščy Słavy da Pažarnaha zavułka.
«Maštabny prajekt zojmie praktyčna ŭsiu centralnuju častku horada — ad płoščy Słavy da budynka Mahiloŭskaha abłvykankama. Ahulnaja praciahłaść vulic z usimi isnujučymi i płanujemymi adhalinavańniami, jakija zakranie rekanstrukcyja, — kala 3 km piešachodnaj sietki», — tłumačyć płany dyrektar instytuta Siarhiej Baranaŭ.
Pa ŭsioj praciahłaści vulicy Leninskaj płanujuć pastavić kala 5 hadzińnikaŭ, a taksama šerah novych skulptur — zborny vobraz pažarnika kala pažarnaj čaści, skulptury mastaka, bankira, trubača i studenta.
Na vulicy musiać taksama źjavicca suvienirnyja kramy z pradukcyjaj mahiloŭskich vytvorcaŭ, kamiery zachoŭvańnia, pitnych fantanaŭ i hramadskaja prybiralnia.
Płošču Zorak, stvoranuju ŭ 2000-ja hady, čakaje tolki kamieśmietyčny ramont, bo jaje kancepcyja ŭžo była pradumana da drobiaziaŭ pry stvareńni i nie patrabuje transfarmacyi. Asablivuju ŭvahu nadaduć vyhladu šyldaŭ u histaryčnym centry, za jakija haradskija ŭłady ŭžo nie adnojčy atrymlivali nahaniaj ad Ministerstva kultury.
Adna z asnoŭnych zadač prajekta — dobraŭparadkavać hłuchija zavułki, jakija chavajujucca za fasadami histaryčnych budynkaŭ. Siońnia bolšaść dvaroŭ u histaryčnym centry horada znachodzicca ŭ niepryvabnym vyhladzie, časta nie majučy navat nijakaha pakryćcia. Inšyja dvary zastajucca zakrytymi dla ludziej.
U takija dvary dumajuć pieranieści letnija terasy ź Leninskaj vulicy, jakija siońnia byccam by zvužajuć piešachodku. U jakaści prykładaŭ pryvodzicca praktyka Minska i Hrodna, ale ŭ hetych haradach, jak i ŭ lubych inšych histaryčnych centrach, dzie vulicy vuziejšyja, a patoki ŭ razy bolšyja za mahiloŭskija, niama padobnaj praktyki.
Prablema nie ŭ letnich terasach, a ŭ tym, što haradskija ŭłady nie ŭ stanie rehulavać ichni vyhlad i pamiery, choć dla hetaha isnujuć jurydyčnyja mahčymaści. Zamiest pary stolikaŭ pad elehantnaj markizaj, Leninskaja vulica siońnia zastaŭlena hruvastkimi zašklonymi «parnikami», jakija funkcyjanujuć navat u zimni pieryjad.
U dvarach Paražarnaha zavułka, jaki pierasiakaje vulicu Leninskuju, prapanujuć stvaryć cichija zony dla miascovych žycharoŭ i turystaŭ, dzie b jany mahli prysieści na łaŭku albo hladzieć kino pad adkrytym niebam.
Źmieny čakajuć i sam zavułak, jaki siońnia pieratvaryŭsia ŭ haradskuju parkoŭku. Adzin bok zavułka adviaduć dla ruchu ludziej, pašyryŭšy chodnik. Ad mašyn jon budzie adździeleny vizualnaj aharodžaj.
Piešachodku daciahnuć da samaha Doma Savietaŭ, rekanstrujavaŭšy bulvar Lenina, jaki siońnia maje vyhlad vuzkaha zialonaha astaraŭka pamiž skraznymi prajezdami. Pravaja častka bulvara ciapier stanie piešachodnaj.
Praz histaryčnyja kvartały prakładuć novyja suviazi. Adna z takich projdzie ad doma kupca Antaškieviča, dzie siońnia raźmiaščajecca muziej Białynickaha-Biruli da vulicy Pieršamajskaj, kala zakinutaha budynka chlebazavoda. Druhaja — pa kolišnim Ciatkovym zavułku, jakoha siońnia aficyjna nie isnuje, i vakoł haradskoha stadyjona da płoščy pierad HC «Artyum». Płanujecca taksama prakłaści dadatkovyja suviazi da Pijanierskaj vulicy.
Abiacajuć trochi vypravić i niedarečny kavałak vulicy pamiž vulicami Kamsamolskaj i Bołdzina. Tut doŭhi čas pasiarod vulicy stvorana parkoŭka, jakuju ludzi musiać abychodzić zboku i karystacca niazručnym pierachodam. Raniej haradskija ŭłady mierkavali stvaryć tut parkoŭku dla turystyčnych aŭtobusaŭ, što jašče b bolš naškodziła vizualnaj źviaznaści centralnaj vulicy. Ale ad stajanki admaŭlacca nie płanujuć, jaje prosta pasunuć bližej da Teatralnaha skviera.
Taksama płanuć raźvivać piešachodnyja suviazi vakoł płoščy Słavy, prapanujecca zrabić prachod ad jaje da budynka Mahiloŭskaj fiłarmonii pa broŭcy vysokaha bieraha Dubravienki, ź jakoj adkryvajecca krajavid na mahiloŭskija pradmieści i park u račnoj dalinie.
U prajekcie niama ničoha pra rehienieracyju histaryčnaha asiarodździa, vyjaŭleńnie stračanych abjektaŭ, viartańnie histaryčnych nazvaŭ vulicy, jakaja kaliści na adnym adrezku nazvałasia Vietranaj, a na ŭsim astatnim praciahu Vialikaj Sadovaj.
Niama ničoha i pra viełasipiedny ruch. Mahiloŭskaja piešachodka doŭhi čas, niahledziačy na šmatlikija prośby viełasipiedystaŭ, zastajecca zonaj, dzie ruch na viełasipiedzie kateharyčna zabaronieny. Arhumientoŭvajecca heta ŭsio toj ža «vuzkaściu» vulicy, maŭlaŭ, niešmalikija viełasipiedysty buduć stvarać vialikija niazručnaści dla piešachodaŭ. Pry hetym na pararlelnych da jaje vulicach Dziaržynskaha, Pieršamajskaj, Pijanierskaj i Karła Marksa šmat hadoŭ nie mohuć zanizić 20-santymietrovyja bardziury, praz što ruch viełasipiedystaŭ praz centr horada praktyčna niemahčymy.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary