«Adukacyja cierpić sapraŭdny krach i bankructva». Pierad vybarami ŭ BDU idzie novaja chvala represij suprać vykładčykaŭ
U Biełaruskim dziaržaŭnym univiersitecie idzie novaja chvala represij u dačynieńni da vykładčykaŭ, paviedamiła «Pozirku» były vykładčyk kafiedry mižnarodnych adnosin BDU, kandydat histaryčnych navuk, palitołah Roza Turarbiekava.
Pra toje, jak vyhladajuć represii va ŭniviersitecie, ekśpiertu viadoma «pa 2021 hodzie», kali zvolnili jaje samu. Tady, pavodle jaje słoŭ, naprykancy hoda «pryjšli śpisy ŭ dekanaty fakultetaŭ usiaho ŭniviersiteta».
U ich byli «paznačanyja asoby, jakich treba zvolnić, ludzi, jakich treba panizić na pasadzie, kaho treba vyklikać na prafiłaktyčnuju hutarku».
Tyja padziei ŭ VNU, ličyć jana, stali «padrychtoŭkaj da refierendumu» ab źmianieńni Kanstytucyi ŭ lutym 2022 hoda. «Ja dumała, što ŭžo tady zvolnili ŭsich niezadavolenych, usich, chto chadziŭ na pratesty, chto byŭ aktyŭny i nie chavaŭ svajoj aktyŭnaści, a ŭsich astatnich prosta zapałochali», — skazała Turarbiekava.
Ciapier, pavodle słoŭ palitołaha, «pravodzicca dakładna takaja ž kampanija napiaredadni tak zvanych vybaraŭ u tak zvany parłamient».
Joj viadoma, što naprykancy minułaha hoda («prykładna ŭ listapadzie, mahčyma, u śniežni») va ŭniviersitet znoŭ «pryjšli śpisy <…> na zvalnieńnie, na panižeńnie i na prafiłaktyčnyja hutarki».
Turarbiekava vykazała mierkavańnie, što vykładčyki, jakich vyrašyli zvolnić, byli niedzie «zaŭvažanyja, moža, chadzili na pratesty, prachodzili ŭ papiarednich śpisach».
Pry hetym jana ŭpeŭniena, što «papiaredžańni i panižeńni» zakranuli ludziej, jakija «nie chadzili na pratesty, nie prajaŭlali nijakaj palityčnaj aktyŭnaści».
«Z čym źviazana hetaja chvala… musić, kožny vypadak źjaŭlajecca indyvidualnym. Ale hety śpis byŭ sfarmiravany, adpraŭleny z rektarata dekanam. Praces, jak praviła, kuryruje prarektar pa biaśpiecy, aficer KDB. I ludziej stali zvalniać i panižać na pasadzie litaralna pierad Novym hodam. Heta ja taksama źviazvaju z palityčnaj kampanijaj pierad tak zvanymi vybarami», — skazała palitołah.
Jana miarkuje, što da prezidenckich vybaraŭ 2025 hoda «budzie praviedziena samaja, napeŭna, vialikaja kampanija pavodle taho ž scenaryju».
Vynikam represij u VNU Turarbiekava nazvała «kolkasnaje i jakasnaje skaračeńnie vysokaprafiesijnych, vysokakvalifikavanych kadraŭ», u pieršuju čarhu tych, chto maje navukovuju stupień.
«I tak u Biełarusi z hetym vialikaja prablema, — kanstatavała ekśpiert. — Dysiertacyi, kandydackija i doktarskija, jakija abaraniajucca, asabliva ŭ sacyjalna-humanitarnych dyscyplinach, — ich uzrovień upaŭ vielmi mocna. Akramia taho, napracavany akademičny kapitał ciapier biaźlitasna vyčyščajecca. Ludziej zvalniajuć, niahledziačy na <…> zasłuhi ŭ navucy, <…> pierśpiektyŭnaść».
Pavodle słoŭ eks-vykładčyka BDU, kab «vyhadavać adnaho kandydata navuk», nieabchodna nie mienš za 10 hadoŭ, «u vielmi redkich vypadkach — 7—8″. «Heta była peŭnaja sielekcyja, dastatkova vialiki čas padrychtoŭki, — patłumačyła jana. — I voś my vyhadavali kandydata navuk, kab jon u budučyni padtrymlivaŭ uzrovień navukovych daśledavańniaŭ, i vy jaho zvalniajecie. Pierśpiektyŭnaha, maładoha kandydata navuk».
Toje ž tyčycca prafiesury, jakaja ŭ Biełarusi źjaŭlajecca «vymirajučym vidam», pakolki «doktarskija dysiertacyi abaraniajucca vielmi redka», dadała palitołah. Jana źviarnuła ŭvahu na toje, što «represiŭnaja palityka adnosna akademičnych svabod unutry Biełarusi» viadziecca «ŭžo dastatkova daŭno», adnak «jakasny skačok, jaki zdaryŭsia paśla 2020 hoda, prosta zahaniaje ŭ trunu biełaruskuju navuku».
Pavodle infarmacyi Turarbiekavaj, da vosieni 2023 hoda tolki z BDU było zvolniena kala 100 dacentaŭ i prafiesaraŭ.
«Dacenty — heta navat nie kandydaty navuk, heta ŭžo bolš vysokaja stupień, navukovaje zvańnie, jakoje daje čałavieku prava na kiraŭnictva aśpirantami. A prafiesar uvohule — heta navukovy kirunak. <…> Było vykinuta 35 prafiesaraŭ z univiersiteta, ličycie, vykinuta 35 navukovych kirunkaŭ, navukovych škoł. Plus 60 dacentaŭ — heta patencyjnyja navukovyja škoły i patencyjnyja navukovyja kirunki», — kanstatavała surazmoŭca.
Nakolki joj viadoma, siarod zvolnienych jość «dacenty, jakija ŭžo nabližalisia» da taho, «kab stać prafiesarami», bo ŭ ich było «niekalki abaronienych aśpirantaŭ, niekalki kandydataŭ navuk». Sama Turarbiekava da zvalnieńnia padrychtavała da paśpiachovaj abarony troch kandydataŭ navuk, «na padychodzie było jašče dva». «Takim čynam, ja zabiaśpiečvała ceły navukovy kirunak vyvučeńnia źniešniaj palityki krain Blizkaha i Dalokaha Uschodu. Nie ja adzinaja zakryvała kirunak, ale była adnoj z praduktyŭnych dacentaŭ. I takich, jak ja, bolš za 60 vykinuli», — skazała jana.
Palitołah ličyć, što ciapier biełaruskaja navuka «nie prosta dehraduje», bo «dehradacyja — heta pavolny praces», a cierpić «sapraŭdny krach i bankructva».
«U navucy kanfarmizm nieprymalny, jana nie moža ruchacca dziakujučy jamu. Jana moža ruchacca tolki dziakujučy krytyčnamu myśleńniu. I zvolnili akurat samych zasłužanych i samych pierśpiektyŭnych, u jakich hałava na miescy i sumleńnie ŭ paradku», — źviarnuła ŭvahu Turarbiekava.
Eks-vykładčyk BDU miarkuje, što va ŭniviersitecie «mahli zastacca admysłoŭcy» ŭ halinie chimii i fiziki, ale navat tam majucca palityzavanyja temy, naprykład, źviazanyja z AES i jadziernymi adkidami.
«A što da sacyjalna-humanitarnych dyscyplin — heta prosta kašmar. Najbolš paciarpieli historyki, na druhim miescy fiłołahi, śpiecyjalisty pa biełaruskaj movie, ale nie tolki. Ciapier idzie pieraśled tych, chto vykładaje polskuju movu», — padsumavała surazmoŭca.
Čytajcie taksama:
Na žurfaku BDU novy namieśnik dekana — fanat Łukašenki rodam z Pskova
Rektar BDU pra vučobu ŭ rasijskich univierach: Nie baču nivodnaha plusu, sens stralać sabie ŭ nahu
«Navat jaho prychilniki zrazumieli, što žyć jak raniej užo nie atrymajecca». Biełarusy raskazali pra atmaśfieru ŭ krainie napiaredadni vybaraŭ8
Kamientary