Učora ŭ dziasiatkaŭ biełarusaŭ prajšli pieratrusy. Praz toje samaje prachodziać tyja, kaho štodnia aryštoŭvajuć za kamientary dy ŭdzieł u pratestach. Raspaviadajem, jak padrychtavacca da zatrymańnia i pieratrusu tak, kab pastaracca abaranić siabie.
Čamu važna rychtavacca
Kali raniej pry zatrymańniach milicyjanty mahli stukać u dźviery i čakać, pakul vy adčynicie, abo adkryta čakać vas pad domam, to ciapier zvyčajna vizit adbyvajecca brutalna i źnianacku. Va ŭraźlivaj hrupie znachodziacca mnohija: byłyja žurnalisty i aktyvisty, byłyja palitviaźni abo niechta ź ich svajakoŭ, udzielniki pratestaŭ, jakija mahli trapić na fota. Časam zatrymlivajuć navat łajalnych sistemie ludziej.
Prybiarycie z doma ŭsio lišniaje
Najpierš źviarnicie ŭvahu na toje, što znachodzicca ŭ vas u domie.
Varta prybrać biełaruskuju nacyjanalnuju abo pratesnuju simvoliku. Taksama źviarnicie ŭvahu na knihi — niekatoryja ź ich užo pryznanyja ekstremisckimi. Tak vy možacie paźbiehnuć farmalnych pryčynaŭ dla pieraśledu. Tym bolš, što kanfiskavanuju simvoliku dy knihi vam nie viernuć, a prosta źniščać pa pastanovie suda.
Kali vy majecie kartku zamiežnaha banka, praź jakuju atrymlivali abo pieradavali dapamohu dy rabili achviaravańni, to nie zachoŭvajcie jaje doma.
Pačyścicie vašy pryłady
Heta taksama vielmi važna rabić zahadzia. Pa spasyłkach buduć hajdy na kožny z apisanych vypadkaŭ — ahułam heta zojmie ŭ vas paru hadzinaŭ, ale heta varta zrabić.
Pačnicie z sacsietak (naprykład, instahrama z tyktokam) dy vydalicie ź ich łajki.
Paśla pierajdzicie da ačystki miesiendžaraŭ. Źviarnicie ŭvahu na abaronu akaŭntaŭ u Whatsapp dy Viber.
Dalej pačyścicie YouTube i Google-akaŭnt. Asobna źviarnicie ŭvahu na achviaravańni praz fejsbuk dy nadziejna vydalicie akaŭnt.
Viarniciesia ŭ Telegram. Źviarnicie ŭvahu na vašy kamientary i telehram-boty, jakija vy aktyvavali. Vydalicie ŭsie vašy sinchranizavanyja kantakty, bo tudy mahli patrapić ludzi, jakich siłaviki jašče nie znajuć (Nałady — Pryvatnaść i biaśpieka — Vydalić sinchranizavanyja kantakty).
Taksama pastaŭcie tajmiery aŭtamatyčnaha vydaleńnia dla ŭsich čataŭ ź ludźmi, jakija znachodziacca ŭ Biełarusi, abo vydalajcie ich štoraz paśla kamunikacyi. A kali vam piša čałaviek, u jakim vy nie peŭnyja, to lepš praviadzicie dadatkovuju pravierku, naprykład, videazvanok. Źviarnicie ŭvahu na toje, jak siłaviki ŭvohule znachodziać ludziej u telehramie i pastarajciesia abaranić siabie.
Padumajcie pra mahčymaść pierastvareńnia akaŭnta ŭ Telegram. Taksama pahladzicie hajd pra ananimnyja akaŭnty — mahčyma, varta pierastvaryć i inšyja vašy akaŭnty.
Zajdzicie ŭ halereju (Android, iOS). Vydalicie ŭsio, što moža być skarystana suprać vas. Paśla pačyścicie Google Photos dy iCloud.
Źviarnicie ŭvahu na vašy kampjutary — nie zachoŭvajcie tam taho, što moža być skarystana suprać vas.
Taksama nadziejna pačyścicie vašy kryptahamancy.
Budźcie aściarožnyja ŭ stasunkach
Davoli šmat infarmacyi śpiecsłužby atrymlivajuć praz kantakty — jak praz tych, chto piša zašmat u sacsietkach, hetak i praz sacsietki i miesiendžary zatrymanych.
Tamu, pa-pieršaje, nie dadavajcie ludziej u kantakty ŭ miesiendžarach, a kali dadajacie, to staŭcie im vydumanaje imia.
Pa-druhoje, kali vy sami vykonvajecie praviły biaśpieki, to patrabujcie hetaha ad inšych. Nie varta być zanadta rezkimi, ale budźcie nastojlivymi.
Pa-treciaje, nie kažycie ludziam, jakim vy nie daviarajecie, asabistaj abo adčuvalnaj infarmacyi.
Prydumajcie, jak apaviaścić inšych
Kali vy zatrymanyja, to nie zaŭždy možna pra heta paviedamić — siłaviki ŭryvajucca źnianacku.
Tamu my raim prydumać ułasnuju sistemu apaviaščeńnia pra represii. Naprykład, źviazvacca ź niejkim čałaviekam za miažoj u kantrolny čas štodnia.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary
Viečnaja pamiać Tabie, Andrej Zelcer!