Bolš za dziasiatak abjektaŭ pa ŭsioj Biełarusi rychtujucca atrymać achoŭny status.
U 2024 hodzie zapłanavana nadać status historyka-kulturnych kaštoŭnaściej dziasiatku abjektaŭ materyjalnaj i niemateryjalnaj spadčyny. Pra heta raspavioŭ supracoŭnik upraŭleńnia pa achovie historyka-kulturnaj spadčyny Ministerstva kultury Hienadź Chodar.
Abjekty atrymajuć achoŭny status, kali rady pa pytańniach historyka-kulturnaj spadčyny prymuć stanoŭčaje rašeńnie. Ale pakolki prapanovy padrychtavanyja ź inicyjatyvy miascovych uładaŭ, to vynik u pryncypie pradkazalny.
U Homielskaj vobłaści płanujecca nadać achoŭny status historyka-kulturnaj kaštoŭnaści ruinam carkvy Praśviatoj Baharodzicy ŭ vioscy Śvieržań Rahačoŭskaha rajona. Siońnia carkva maje varty žalu stan, zachavalisia tolki ścieny i kraty ŭ akonnych prajomach. Zvyčajna miascovyja ŭłady nie zacikaŭlenyja ŭ tym, kab brać na svoj bałans takija zaniadbanyja abjekty.
Taksama chočuć nadać achoŭny status miescu byłoha zamka Sapiehaŭ u vioscy Antonaŭ Naraŭlanskaha rajona. Pra hety zamak amal ničoha nie viadoma. Da hetaha času nie znojdzieny dakumienty, jakija b paćviardžali jaho isnavańnie, niama vopisaŭ abo invientaroŭ.
U 1595 hodzie karol Žyhimont Vaza padaryŭ majontak kancleru Lvu Sapiehu, jaki sastupiŭ jaho stryječnamu bratu Łukašu Sapiehu. Majontak Antonaŭ prysutničaje na mapie Vialikaha Kniastva Litoŭskaha 1613 hoda, dzie paznačany jak umacavanaje pasielišča. Miascovyja vydańni publikujuć taksama frahmienty mura, jaki byccam by zachavaŭsia ad zamka.
U Hrodzienskaj vobłaści viadziecca rabota pa nadańni statusa historyka-kulturnaj kaštoŭnaści histaryčnaj častcy Słonima i budynku Hrodzienskaha abłasnoha dramatyčnaha teatra, jaki byŭ pabudavany ŭ 1977—1984 hady na miescy klaštara biernardzinak. Budynak sa skulpturaj Piehasa nad uvachodam ličycca viaršyniaj savieckaha madernizmu ŭ Hrodnie. Sioleta teatru spaŭniajecca 40 hadoŭ. I heta najmienšy ŭzrost dla budynka, jakomu moža być prysvojeny achoŭny status u Biełarusi.
Što tyčycca Słonima, to siońnia ŭ Dziaržaŭny śpis uniesieny ceły rossyp kaštoŭnych chramaŭ i kamianic, ale bolšaść histaryčnaha horada zastajecca pa-za achovaj i imkliva psujecca niaŭdałymi jeŭraramontami. Heta druhi histaryčny horad, centr jakoha budzie ŭziaty pad achovu na Hrodzienščynie. Letaś taki status atrymaŭ histaryčny centr Navahrudka.
Taksama ŭ Dziaržaŭny śpis dadaduć tradycyju śviata «Try karali na Hrodzienščynie».
U Mahiloŭskaj vobłaści novych pazicyj u Dziaržaŭnym śpisie nie płanujuć, ale pašyrać isnujučy histaryčny centr Babrujska. Niahledziačy na bahatuju i vydatna zachavanuju architekturnuju spadčynu ŭ Babrujsku, jahony histaryčny centr byŭ uziaty pad achovu tolki ŭ 2022 hodzie. Tady ŭ hetuju pazicyju byli abjadnanyja 58 histaryčnych budynkaŭ, sioleta płanujuć dadać jašče 15. Heta damy pa vulicach Sacyjalistyčnaj, 46/1, 52, 52/1, Savieckaj, 52/1, 53, 55, 58, Karła Marksa, 63, 65, 70, 72, 76, Kamsamolskaj, 39, Dziaržynskaha, 51, 51A.
U Viciebskaj vobłaści achoŭny status maje atrymać kaścioł Najśviaciejšaj Dzievy Maryi ŭ Parafjanavie Dokšyckaha rajona. Chram byŭ pabudavany ŭ pačatku XX stahodździa ŭ styli nieabaroka pa prajekcie vilenskaha architektara Tadevuša Rastvaroŭskaha. Letaś pomnikam architektury byŭ pryznany inšy jahony prajekt — kaścioł śviatoha apostała Andreja ŭ Łyntupach.
Taksama ŭ Dziaržaŭny śpis płanujuć dadać niearamanski kaścioł Naradžeńnia Najśviaciejšaj Dzievy Maryi, jaki byŭ pabudavany ŭ 1824 hodzie kala Zamkavaj hary.
Ź niemateryjalnaj spadčyny pad achovu voźmuć abrad «Myćcio barod», haradockuju vyšyŭku i tancavalnuju spadčynu Tałačynskaha rajona.
U Minsku buduć razhladać tolki adnu prapanovu — nadać status historyka-kulturnaj kaštoŭnaści budynku pa praśpiekcie Niezaležnaści, 27A.
Hety dom, raźmieščany ŭ hłybini kvartała, adziny zachavany budynak na byłoj Jurjeŭskaj vulicy, jakaja ciahnułasia da vajny ad siońniašnich Lenina da Janki Kupały, i pralahała prykładna pa linii fasada Pałaca Respubliki. Pieršapačatkova heta byli dva roznyja damy na roznych učastkach: trochpaviarchovy cahlany dom Viendorfa i adnapaviarchovy cahlany dom Kratoŭskaha. U 1910-ja nad domam Kratoŭskaha źjaviŭsia draŭlany pavierch, jaki paśla vajny razabrali, dabudavaŭšy dva pavierchi z cehły.
U Bresckaj i Minskaj abłaściach dadavać niešta ŭ Dziaržaŭny śpis historyka-kulturnych kaštoŭnaściej nie płanujuć. Siońnia ŭ śpisie 5685 abjektaŭ, da jakich sioleta musić dadacca nie mienš za 15 novych.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆCiapier čytajuć
Centralnuju rolu ŭ arhanizacyi pieramovaŭ z amierykancami adyhraŭ muž Natalli Piatkievič. Čamu jon?14
Kamientary