Departavanamu na minułym tydni z Polščy Dźmitryju Smaktunoviču jašče hod tamu zahadali pakinuć krainu
Biełaruskaha hramadzianina Dźmitryja Smaktunoviča 11 červienia departavali na radzimu, i na nastupny dzień, pavodle Pamiežnaj achovy Polščy, jon pieški sprabavaŭ viarnucca ŭ susiedniuju krainu, ale jaho nie puścili. Jahonaja žonka śćviardžaje, što muža vysłali ŭ Biełaruś praz toje, što Litva anulavała DNŽ, a siamja pra heta nie viedała. Adnak, jak stała viadoma «Biełsatu», polskija ŭłady jašče ŭ krasaviku letaś abaviazali spadara Dźmitryja pakinuć krainu.
Biełarusa vypravadzili z Polščy i nie puskajuć nazad, jon staić na moście pamiž punktami propusku «Varšaŭski most» i «Tarespal», polskija słužboŭcy pierakryli darohu i całkam spynili ruch — takija paviedamleńni źjavilisia ŭ miedyja 12 červienia.
Dźmitryj Smaktunovič «zdaŭsia» biełaruskim pamiežnikam, kali palaki, pavodle jahonaj žonki, pryvieźli bałony sa ślezaciečnym hazam.
Na biełaruskim baku z mužčynam parazmaŭlali rabotniki dziaržaŭnych miedyja, i na hetym jahonyja pryhody nibyta skončylisia. Žonka Natalla paviedamiła, što muž na voli, jaho nie zatrymlivali i nie dapytvali:
«Ničoha takoha pakul nie było. Nichto za im nie sočyć. Dumajem, što nam rabić dalej. Niejki łancužok niešancavańnia».
Dyk čamu Polšča departavała biełarusa?
Pavodle viersii žonki, u muža byŭ dazvoł na žycharstva ŭ Litvie z terminam dziejańnia da 12 traŭnia 2024 hoda i za niekalki dzion da hetaj daty sužency nakiravali poštaju dakumienty na lehalizacyju ŭ Polščy, dzie siamja žyvie ź letašniaha sakavika. Znachodžańnie ŭ Polščy całkam zakonnaje z taho momantu, jak mihracyjnaja ŭprava atrymlivaje dakumienty.
Pry hetym 11 červienia, kali Dźmitryja spynili ŭ Biełastoku i spraŭdzili dakumienty, vyśvietliłasia, što litoŭski DNŽ byŭ anulavany jašče ŭ traŭni letaś, śćviardžaje ŭ razmovie z «Biełsatam» Natalla.
Žančyna kaža, što sužency pra heta nie viedali, bo nie atrymali paviedamleńnia ni ad mihracyjnaj słužby Litvy, ni ad pracadaŭcy — ani praz telefon, ani na elektronnuju poštu. U admysłovaj sistemie Migris, dzie prychodziać paviedamleńni, Dźmitryj nie rehistravaŭsia:
«Jon nie vielmi daśviedčany ŭ hetych elektronnych kabinietach, ja jamu dapamahaju. Jon nidzie ničoha nie zavodziŭ, nijakich kabinietaŭ, ja heta viedaju dakładna. VNŽ rabiła firma, jon pryjazdžaŭ z dakumientami, kudy jamu kazali. Sam jon dakładna nidzie nie rehistravaŭsia. Kali b nas papiaredzili, my b pačali prymać niejkija zachady».
U Departamiencie mihracyi Litvy na zapyt «Biełsatu» adkazali, što nie viedać pra anulavańnie DNŽ «amal niemahčyma»:
«Pry anulavańni dazvołu na žycharstva infarmacyja i pastanova nakiroŭvajucca ŭ asabovy kabiniet u sistemie Migris i pracadaŭcu, kali DNŽ vydadzieny na padstavie pracy. Asoba infarmujecca nakont prava na sudovaje abskardžańnie. Nie viedać pra toje, što DNŽ anulavany, amal niemahčyma. Kali pracadaŭca atrymlivaje infarmacyju pra anulavańnie DNŽ pracaŭnika, jon kasuje pracoŭnuju damovu».
Ź jakoj pryčyny byŭ anulavany DNŽ spadara Dźmitryja, u Departamiencie mihracyi nie ŭdakładnili. Natalla ŭpeŭnienaja, što Litva skasavała dazvoł na žycharstva mužu padčas «kampanii adnosna biełarusaŭ, jakija choć niejak mieli dačynieńnie da struktur MUS, da ŭzbrojenych siłaŭ». Pavodle žančyny, u 2003 hodzie muž pracavaŭ dziažurnym u papraŭčaj kałonii.
Arhanizacyja «Bajpoł» pry hetym śćviardžaje, što Dźmitryj raniej pracavaŭ cyvilnym śpiecyjalistam-kantraloram u pazaviedamasnaj achovie.
Akramia taho, pavodle inicyjatyvy, u bazie «Biesparadki» na 2021 hod jaho nie było, taksama nie vyjavili infarmacyi pra jahony ŭdzieł u pratestach ci ŭ napisańni niehatyŭnych kamientaroŭ u dačynieńni režymu Alaksandra Łukašenki.
Važnuju rolu ŭ losie Smaktunoviča adyhrała historyja ź mihrantami. U krasaviku letaś biełarus znajšoŭ padpracoŭku «niedzie ŭ adnym z čataŭ» i pahadziŭsia padvieźci ludziej.
«Toje, što heta nielehalna, jon nie viedaŭ na toj momant, bo abviestka tak mudrahielista hučała, što treba padvieźci ludziej i, maŭlaŭ, heta treba terminova», — kazała raniej Natalla.
Mašynu Dźmitryja z pasažyrami, jakija akazalisia parušalnikami miažy, spynili, jon staŭ fihurantam kryminalnaj spravy. I ŭ dzień zatrymańnia, 16 krasavika 2023 hoda, kiraŭnik upravy Pamiežnaj achovy ŭ Biełaviežy padpisaŭ pastanovu (pa-polsku — decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu) z «nieadkładnym nabyćciom mocy», abaviazaŭšy Dźmitryja vyjechać z terytoryi Polščy.
Adnačasova z uvahi na sudovy razbor biełaruskamu hramadzianinu zabaranili pakidać terytoryju krainy, u jaho zabrali pašpart.
«Dźvie pastanovy, što supiarečać adna adnoj», — skazała na heta Natalla Smaktunovič. Ź jakoj dakładna pryčyny pamiežnaja słužba tady abaviazała Dźmitryja źjechać z Polščy, žančyna nie patłumačyła, ale pryznała, što «heta kali historyja ź mihrantami zdaryłasia».
Hetuju padpracoŭku, što, jak možna mierkavać, stała dla biełarusa fatalnaj, Dźmitryj znajšoŭ, kali litoŭskaja firma, dzie jon pracavaŭ dalnabojnikam, nie vyklikała jaho z adpačynku, apaviała Natalla «Biełsatu»:
«U jaho byŭ adpačynak, i praz dva miesiacy jon čakaŭ vykliku na pracu. Adnak pazvaniŭ dyrektar i skazaŭ, što pakul kiepska z zamovami, ale «budźcie na suviazi, najbližejšym časam vas nabiaru, pajedziecie na pracu znoŭ». I što rabić?»
U transpartavaj firmy, dzie pracavaŭ Smaktunovič, inšaja viersija. Pracaŭnica kampanii skazała «Biełsatu», što tym časam jon nasamreč byŭ u adpačynku, adnak sam nie źjaviŭsia, kali jaho paklikali:
«Jon byŭ patrebny na pracy, ale na pracu jon nie pryjechaŭ. Kazali, što ŭ jaho niejkija niadobryja spravy byli ŭ Polščy, niešta jon tam narabiŭ, z Polščy nie vypuskajuć, štraf treba płacić, jon jašče hrošy ŭ nas prasiŭ. Było niezrazumieła, ci pryjedzie jon naohuł, i my skasavali pracoŭnuju damovu».
Surazmoŭca rastłumačyła, što ŭ vypadku kasavańnia pracoŭnaj damovy mihracyjnaja słužba aŭtamatyčna atrymoŭvaje infarmacyju pra heta, i DNŽ, vydadzieny na padstavie pracy, anulujecca. Takim čynam, kali hetaja viersija słušnaja, dazvoł na žycharstva Dźmitryja pierastaŭ dziejać tamu, što jon straciŭ pracu. Heta zdaryłasia zimoj — uviesnu letaś, dakładnaj daty našaja surazmoŭca nie ŭspomniła.
«Jon pryjšoŭ da nas z rekamiendacyjaj. Narmalna pracavaŭ, na jaho nie skardzilisia, ničoha takoha nie było», — adznačyła pracaŭnica kampanii. Jana taksama zhadała, jak Dźmitryj reahavaŭ na vajnu va Ukrainie:
«Jak vajna pačałasia, jon pačaŭ šukać mahčymaści, kab siamju vyvieźci ź Biełarusi. Vajna jaho vielmi razzłavała».
Natalla Smaktunovič, zrešty, zajaviła «Biełsatu», što muža «nichto nie zvalniaŭ» i, adpaviedna, nie infarmavaŭ jaho pra heta:
«Jaho nichto nie zvalniaŭ, jaho prosta nie vyklikali na pracu paśla adpačynku. Jamu navat avans pieraviali tady. Usio vyhladała tak, byccam jamu jašče pazvoniać i pakličuć na pracu».
U transpartavaj kampanii pry hetym śćviardžajuć, što paviedamili Dźmitryju pra zvalnieńnie: «A jak inačaj?»
Sprava ab pieravozie mihrantaŭ skončyłasia dla Dźmitryja štrafam na 6 tysiačaŭ złotych (kala 1,5 tysiačy dołaraŭ u pieraliku). Padčas śledstva i sudovaha razboru jon, jak zapeŭnivaje žonka, lehalna pracavaŭ taksistam:
«Jaho šmat razoŭ spyniali, spraŭdžvali dakumienty i spakojna adpuskali. Ź litoŭskim DNŽ my zrabili jamu PESEL (padatkovy numar), meldunek (prapisku), dazvoł na pracu ŭ taksoŭcy, jon płaciŭ padatki, rabiŭ unioski ŭ ZUS (Ustanovu sacyjalnaha strachavańnia)».
Natalla śćviardžaje, što litoŭski DNŽ nie vyklikaŭ padazreńniaŭ u pravaachoŭnikaŭ i padčas śledstva, kali spraŭdžvali ŭsie dakumienty.
Pakul pašpart lažaŭ u prakuratury, Dźmitryj nie moh padacca na mižnarodnuju abaronu abo pačać praceduru lehalizacyi ŭ Polščy, narakaje Natalla. Jak sud vynies vyrak i pašpart viarnuli ŭładalniku, sužency sabrali ŭsie dakumienty, kab atrymać dazvoł na žycharstva ŭ Polščy.
Žančyna pieradała karespandentu fotakopiju pratakołu zatrymańnia muža 11 červienia. Mienavita z hetaha dakumientu vynikaje, što Dźmitryja zatrymali z uvahi na letašniaje patrabavańnie vyjechać z Polščy, jakoje nie było vykananaje.
U pratakole taksama paznačana, što hramadzianin viedaje pryčynu zatrymańnia, prosić prainfarmavać pra zatrymańnie žonku Natallu i biełaruskaje pasolstva i nie patrabuje advakata.
Jak napisana ŭ dakumiencie, žoncy nieŭzabavie paviedamili pra situacyju, a «niekalki sprobaŭ źviazacca ź biełaruskim konsułam u Polščy akazalisia biespaśpiachovymi».
Natalla Smaktunovič upeŭnienaja: muža vypravadzili z Polščy, bo Litva ŭniesła jaho ŭ «śpis niadobranadziejnych», i ŭ paćvierdžańnie hetaj tezy dasłała fota adnaho z dakumientaŭ, što atrymaŭ Dźmitryj pierad departacyjaj. Adnak heta tolki daviedka ab vyniaćci dakumientu (zaświadczenie o zatrzymaniu dokumentu), jakaja śviedčyć, što polskija słužboŭcy zabrali ŭ hramadzianina litoŭski DNŽ na patrabavańnie ŭładaŭ Litvy — adpaviednuju infarmacyju (imavierna, pra anulavańnie dazvołu na žycharstva) załučyli ŭ adzinuju infarmacyjnuju sistemu šenhienskaj prastory.
U Departamiencie mihracyi Litvy «Biełsatu» paćvierdzili, što infarmacyju, jakuju jany pieradajuć, bačać u hetaj bazie ŭsie šenhienskija krainy, u tym liku Polšča:
«Časam Litva dzielicca takoj infarmacyjaj u asobnych vypadkach, kali heta nieabchodna dla rasśledavańnia».
Natalla Smaktunovič nie adkazała na pytańni, ci atrymaŭ Dźmitryj za pieravoz mihrantaŭ abaviazańnie pakinuć Polšču i ci sprabavali sužency abskardzić vydadzienuju jašče letaś adpaviednuju pastanovu. Žančyna vydaliła ŭ miesiendžary listavańnie z karespandentam «Biełsatu».
Pavodle słoŭ Natalli, muž niepasredna pierad departacyjaj i ŭžo potym, kali «praryvaŭsia» ŭ Polšču praz Tarespal, prasiŭ mižnarodnaj abarony, adnak atrymaŭ admovu.
«Biełsat» nakiravaŭ zapyty ŭ Nadbužanski i Padlaski adździeły Pamiežnaj achovy, što kirujuć upravami ŭ Tarespali i Biełaviežy, z pytańniami, ź jakoj pryčyny ŭ 2023 hodzie Smaktunoviča abaviazali pakinuć Polšču, ci abskardžvaŭ jon hetuju pastanovu, ci prasiŭ mižnarodnaj abarony i čamu, kali prasiŭ, jamu nie dazvolili padać adpaviednuju zajavu.
Usia hetaja historyja pryviała da taho, što Natalla z traimi dziećmi zastałasia ŭ Polščy adna. Dźmitryj napisaŭ u polskuju ambasadu ŭ Miensku chadajnictva z prośbaju «razhledzieć jahonuju situacyju». «Chočam razabracca, chto vinavaty», — skazała Natalla.
«Pakul usio cicha». Žonka Dźmitryja Smaktunoviča raskazała, što ciapier ź jaje mužam
Stała viadoma, na kolki hod departavanamu z Polščy biełarusu zabaranili ŭjezd u ES
Departavany z Polščy Dźmitryj Smaktunovič vystupiŭ pa telebačańni
«Pryjšoŭ pieššu ź Biełarusi». Palaki raskazali svajo bačańnie historyi ź biełarusam, praź jakoha zakryvali pamiežny punkt
Biełarusa, jakoha departujuć z Polščy, raniej sudzili za pieravozku nielehalnych mihrantaŭ
Departavany z Polščy biełarus pierajšoŭ na terytoryju RB. Ruch u pamiežnym punkcie Tarespal adnaviŭsia
Z Polščy departujuć biełarusa, jaki nie choča na radzimu. Jon na niejtralnaj pałasie pad Brestam
Kamientary