 |
Tak kaža načalnik adździeła pa spravach moładzi ŭ Viciebsku, pa sumiaščalnictvie staršynia hramadskaha abjadnańnia «Russkij dom» Andrej Hieraščanka.
Infarmacyjna‑analityčny partał rasijskaha Instytuta krain SND źmiaściŭ hutarku z kiraŭnikom biełaruskaha hramadskaha abjadnańnia «Russkij dom» Andrejem Hieraščankam. Toj razvažaje pra štučnaść biełaruskaj movy, kultury i admaŭlaje isnavańnie biełaruskaj nacyi. Ničoha dziŭnaha dla partała, jaki prapahanduje idei dałučeńnia da Rasii krain pa jaje pierymietry. Kali b nie pasada A.Hieraščanki. Toj pracuje načalnikam adździeła pa spravach moładzi administracyi Kastryčnickaha rajona Viciebska.
«My («Russkij dom» — «NN») principialno priedstavlajem siebia nie v kačiestvie diaspory za rubiežom, a kak obŝiestviennuju orhanizaciju nieotjemlemoj časti russkoho naroda, okazavšiehosia razdielonnym s Vielikoj Rośsijej vśledstvije hieopolitičieskich potriasienij konca XX vieka, — kaža ŭ intervju biełaruski dziaržaŭny čynoŭnik. —
V etom otnošienii Biełoruśsija viditsia mnie skorieje jeŝio odnim russkim hosudarstvom, niežieli inonacionalnym obrazovanijem. Vo vzaimootnošienijach Rośsii i Biełoruśsii boleje pravilno opierirovať tiemi kritierijami, kotorymi my ocienivali otnošienija HDR i FRH,
Sieviernoj i Južnoj Koriei ili žie sovriemiennych Hiermanii i Avstrii, Čiernohorii i Sierbii».
Zakranajučy pytańnie nacyjanalnaha samavyznačeńnia ŭ Biełarusi,
Hieraščanka vykazvaje pohlady XIX stahodździa, dahetul žyvyja ŭ rasijskaj ideałohii, — jon dzielić biełarusaŭ na prarasijskich i prazachodnich.Pryčym pa relihijnaj prykmiecie: «Tie žie, kto smotrit v storonu Jevropy, imiejet polskije, uniatskije ili katoličieskije korni, ili prosto śledujet vyhodnoj konjunkturie «niezaležnasti», viezdie i vsiudu podčiorkivajut svoju nierusskosť i jevropiejskosť v protivovies «russkoj aziatčinie». Oni sčitajut siebia nie stolko biełorusami, skolko litvinami (nie putať s litovcami), nostalhiruja nie prosto po vriemienam Vielikoho Kniažiestva Litovskoho, a po vydumannomu imi mifičieskomu obliku etoho sriednieviekovoho hosudarstva».
A sama biełaruskaja nacyja, pavodle Hieraščanki, — vynik zmovy litvinaŭ, u šerahi jakich zapisvajecca navat Uładzimir Mulavin:
«S sovietskich vriemien imienno biełorusy‑litviny praktičieski połnosťju kontrolirujut riad značimych śfier v obłasti kultury — tieatry, ŚMI, izdatielstva i t.p., čto i privodit k illuzii proživanija v Biełoruśsii kak by sovieršienno inoho, nie russkoho naroda. K sožaleniju, v riadach litvinov niemało i russkich (vielikorossov), prijechavšich iz samoj Rośsii, vyučivšich oficialnyj biełorusskij jazyk i nie ponimajuŝich, čto takim obrazom oni ihrajut na ruku tiem niedruham Russkoho mira, čto chotiat naviečno otorvať Biełuju Ruś ot Rośsii i okončatielno lišiť biełorusov ich iskonnoj russkosti. Odin iz samych jarkich primierov podobnych zabłuždienij — ušiedšij iz žiźni rukovoditiel VIA «Pieśniary» Vładimir Mulavin, rodivšijsia i vyrosšij v Sibiri».
Darečy, Hieraščanka ŭvachodzić u praŭładny sajuz piśmieńnikaŭ.
Biełarusizacyja, kaža Hieraščanka, heta «nie boleje, čiem popytka raskołoť jedinyj russkij narod i vnušiť biełorusam mysl o tom, čto oni — nierusskije i ich dalniejšaja uśpiešnaja sud́ba śviazana s Jevropoj, točnieje s katoličieskoj Polšiej, a nie s Rośsijej».
Kiraŭnik «Russkoho doma» paŭtaraje tezy pra niepaŭnavartaść biełaruskaj movy.
«Oficialnoj biełorusskoj «movoj» vładiejut ot siły 5% nasielenija. S takim žie uśpiechom «movu» možno było by objaviť hosudarstviennoj v Smolenskie ili Pskovie. (…)». Pry hetym Hieraščanka pieraścierahaje pra mahčymaść raźvićcia ŭ Biełarusi ŭkrainskaha varyjanta: «No primier Ukrainy hovorit o tom, čto v słučaje aktivnoj biełorusizacii, točnieje dierusifikacii, v otdalonnoj pierśpiektivie vpołnie vozmožno uvieličiť śfieru biełorusskoho jazyka i zatiem otorvať biełorusov ot russkoj civilizacii».
Toje, što takoje intervju źmiaščaje sajt ustanovy, hałoŭnaja zadača jakoj «vyznačeńnie i navukovaje zabieśpiačeńnie rasijskich intaresaŭ na terytoryi byłoha SSSR», nie dzivić. Adnak
jak pohlady Andreja Hieraščanki stasujucca z pracaj u dziaržaŭnym aparacie Respubliki Biełaruś? Jon źjaŭlajecca načalnikam adździeła pa spravach moładzi administracyi Kastryčnickaha rajona Viciebska. I atrymlivaje zarobak ź dziaržaŭnaha biudžetu. I pry hetym dazvalaje sabie publična stavić pad sumnieŭ isnavańnie biełaruskaj nacyi.
«Cikava, a jak stasujucca padobnyja vykazvańni z aficyjnaj ideałohijaj krainy? Jana ž, nibyta, nie admaŭlaje isnavańnie biełaruskaj movy i naroda», — kaža pravaabaronca Valancin Stefanovič. Jon miarkuje, što takija zajavy patrabujuć hruntoŭnaha analizu.
«Ja nie ŭsio padtrymlivaju z taho, što napisana ŭ tym intervju. Vas heta supakoić?» — tak adkazaŭ Andrej Hieraščanka na pytańnie, jak jon sumiaščaje staršynioŭstva ŭ «RD» z pracaj na dziaržavu, jakuju faktyčna nie pryznaje. Paŭtaraju pytańnie. «Tak i sumiaščajem»,— hučyć u adkaz. I sustrečnaje pytańnie: «A vy čamu pa‑biełarusku razmaŭlajecie? Vy sapraŭdy lubicie biełaruskuju movu? Niaŭžo vam chočacca, kab my byli druhasnymi, adstałymi?»
Dziŭnaja pazicyja čynoŭnika. Kali jon «nie padtrymlivaje ŭsiaho», napisanaha ad jaho imia, čamu na partale «Matierik» niama abviaržeńnia? Ale z nastupnych jaho słovaŭ vidać, što ŭsio ž padtrymlivaje, ale vymušany «sumiaščać».
Darečy, Hieraščanka nie adziny ŭ «Russkim domie», chto «sumiaščaje».
Načalnik adździeła fizičnaj kultury, sportu i turyzmu Viciebskaha harvykankama Dźmitryj Skarynkin źjaŭlajecca kaardynataram Moładzievaj asacyjacyi «Russkoho doma». Arhanizuje vajskova‑patryjatyčnyja hulni.
* * *
Kamientar redakcyi
Amal dziesiać hadoŭ u abłvykankamie za pracu z moładździu adkazvaje čałaviek, jaki nie pryznaje isnavańnia biełaruskaj nacyi. Heta nie kurjoz. Heta vynik kulturnaj palityki Łukašenki. Dyskryminacyja ŭsiaho biełaruskaha, dziaržaŭnaja ideałohija biez nacyjanalnaha hruntu dazvalaje kadram nakštałt Hieraščanki pryvolna pačuvacca ŭ dziaržaŭnym aparacie. Ich najvyšejšaja mara — pracavać u aparacie rasijskim. Ale tak, kab nie pierajazdžać. Bo chto ŭ Maskvie mahiloŭskich čakaje? A pakul, «razdielennyje s Vielikoj Rośsijej», jany budujuć Rasiju ŭnutranuju. Niama takoj inšaj krainy Jeŭropy, dzie b ludziej z takimi pohladami pryznačali na dziaržaŭnyja pasady. Tym bolš — vybirali.
