«Heta strašna, ale i naradžać taksama strašna». Žanočy atrad z Bučy źbivaje rasijskija drony
Kali na ŭkrainskuju Buču apuskajecca ciemra, źjaŭlajucca viedźmy. Mienavita ŭ hety čas pačynajecca nalot rasijskich udarnych bieśpiłotnikaŭ.
«Bučanskija viedźmy», jak jany sami siabie nazyvajuć, — heta dobraachvotnyja mabilna-ahniavyja hrupy SPA, jakija składajucca amal vyklučna z žančyn. Siońnia, kali ŭsio bolš mužčyn idzie na front, jany dapamahajuć abaraniać nieba Ukrainy, piša Bi-bi-si.
Dronaŭ taksama stanovicca ŭsio bolš: ich časta zapuskajuć z Rasii chvalami, kab pierahruzić sistemy SPA pierad rakietnymi atakami.
Načnyja dziažurstvy dazvalajuć žančynam sumiaščać abaronu radzimy z pracaj nastaŭnic i miedykaŭ udzień; siarod ich jość navat majstarka pa manikiury.
Mnohija žančyny kažuć, što heta sposab pieraadoleć pačućcio biezdapamožnaści, jakoje ŭźnikła, kali ŭ pačatku poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia rasijskija vojski akupavali horad Buču. Historyi pra žachlivyja padziei tych tydniaŭ, uklučajučy zabojstvy, katavańni i vykradańni, pačali źjaŭlacca tolki paśla taho, jak ukrainskija vajskoŭcy vyzvalili hetu terytoryju ŭ kancy sakavika 2022 hoda.
Pavietranyja naloty i staroje ŭzbrajeńnie
«Mnie 51 hod, ja važu 100 kiłahram, ja nie mahu biehać. Ja dumała, što mianie adpraviać dadomu, ale mianie pryniali!» — uspaminaje vieterynarka Valancina, jakaja hetym letam uvajšła ŭ padraździaleńnie i ciapier nosić pazyŭny «Valkiryja».
Jana raskazvaje pra toje, što pryviało jaje siudy — pra siabroŭ, jakija pajšli na front, i pra tych, chto zahinuŭ u bajach.
«Ja mahu vykonvać hetuju pracu. Abstalavańnie ciažkaje, ale my, žančyny, možam z hetym spravicca».
Praź niekalki hadzin, kali ŭ Kijeŭskaj vobłaści abviaščajecca pavietranaja tryvoha, u Valanciny źjaŭlajecca mahčymaść prademanstravać heta na praktycy. Jaje atrad vychodzić z bazy ŭ lesie, i my jedziem pikapam, jaki vyjazdžaje pa kałdobinach na siaredzinu pola. Čatyry čałavieki vyskokvajuć z mašyny i zajmajuć miescy za kulamiotami. Dva sparanyja kulamioty «Maksima» ŭzoru 1939 hoda pachodziać ź inšaj epochi.
Na skryniach z patronami — čyrvonyja zorki savieckich časoŭ. Siarhiej, adziny mužčyna ŭ atradzie, nalivaje vadu z butelki ŭ achaładžalnik. Heta ŭsio, što jany majuć. Lepšaje ŭzbrajeńnie Ukrainy znachodzicca na pieradavoj, i Kijeŭ pastajanna prosić sajuźnikaŭ ab dadatkovym uzbrajeńni.
Adnak staroje ŭzbrajeńnie padtrymlivajecca ŭ vydatnym stanie. «Viedźmy» kažuć, što ź leta jany źbili ŭžo try bieśpiłotniki. «Maja zadača — słuchać, — tłumačyć Valancina. — Heta niervovaja praca, ale nam treba być zasiarodžanymi, kab prysłuchoŭvacca da najmienšaha šumu».
Jaje siabroŭcy Inie taksama krychu za 50, i heta adzin ź jaje pieršych vychadaŭ. «Tak, strašna, ale naradžać taksama strašna, adnak ja heta rabiła trojčy», — śmiajecca jana i kaža, što jaje pazyŭny — «Čery».
«Heta z-za majoj mašyny (kitajski aŭtamabil Chery), a nie z-za pamidoraŭ».
Ina — nastaŭnica matematyki, i časam joj davodzicca iści ź lesu na ŭrok. «Ja trymaju ŭ mašynie vopratku, abcasy. Farbuju vusny, pravodžu ŭrok. A potym znoŭ u mašynu, chutka pieraapranajusia za vuhłom — i napierad».
Mužčyn bolš niama
Kamandzir dobraachvotnickaha farmavańnia tolki što viarnuŭsia z Pakroŭska ŭ Danbasie, dzie iduć samyja ciažkija bai.
«Tam fiejervierki bieź pierapynku», — tak Andrej Viarłaty z uśmieškaj apisvaje abstanoŭku tam. U jaho padparadkavańni było kala 200 mužčyn, jakija ŭvachodzili ŭ skład mabilna-ahniavych hrup Bučy i patrulavali rehijon padčas kamiendanckaha času. Mnohija ź ich nie byli prydatnyja dla strajavoj słužby. Ale potym Ukraina, terminova majučy patrebu ŭ sałdatach, pierahledzieła zakon ab mabilizacyi, i mnohija z padnačalenych pałkoŭnika niečakana akazalisia prydatnymi dla słužby na froncie.
«Kala 90% maich chłopcaŭ apynulisia ŭ armii, jašče 10% schavalisia, raźbiehšysia, jak pacuki. U nas amal nikoha nie zastałosia, — kaža pałkoŭnik. — Zastalisia tolki ludzi biez noh abo biez pałovy čerapa». Pierad im staŭ vybar: nabirać mužčyn nižej za mabilizacyjny ŭzrost ci žančyn. «Spačatku heta vyhladała jak žart: davajcie nabiarem žančyn! U Uzbrojenych siłach im nie vielmi daviarali. Ale ciapier situacyja źmianiłasia», — kaža jon.
«Viedźmy» pa vychodnych prachodziać ahulnuju vajennuju padrychtoŭku. U dzień našaha pryjezdu ŭ ich byŭ pieršy zaniatak pa šturmu budynka. Jany trenirujucca na razvalinach fiermy, nakiroŭvajučy stvoł aŭtamataŭ u pustyja dźviarnyja prajomy, pierad tym jak aściarožna ruchacca dalej.
Adny vyhladajuć bolš upeŭniena, čym inšyja, ale pryviazanaść da spravy i zasiarodžanaść hetych žančyn vidavočnyja, bo ŭ ich jość hłybokija i asabistyja pryčyny. «Ja pamiataju akupacyju, ja pamiataju hety žach, ja pamiataju kryki majho dziciaci, — uzdychajučy kaža Valancina. — Ja pamiataju cieły zabitych, kali nam pryjšłosia ŭciakać».
Jaje siamja biehła z Bučy mima zharełych tankaŭ, cieł zabitych sałdat i mirnych žycharoŭ. Na adnym z rasijskich błokpastoŭ sałdat, pavodle jaje słoŭ, prymusiŭ ich apuścić škło ŭ mašynie i naceliŭ stvoł na jaje syna. Valancina pierapoŭniena cichaj lutaściu. Mienavita tamu jana admaŭlajecca pierastać vieryć u pieramohu Ukrainy, niahledziačy na rospač, jakaja achapiła mnohich u krainie paśla amal tysiačy dzion poŭnamaštabnaj vajny. «Žyćcio źmianiłasia, usie našy płany byli źniščany. Ale ja tut, kab dapamahčy paskoryć kaniec hetaj vajny. Jak kažuć našy dziaŭčaty, biez nas jana nie skončycca».
Pierastupajučy praź bitaje škło i abłomki ŭ vajskovych bocikach, ź vintoŭkaj u rukach idzie ofis-mieniedžarka Ania — jašče adna z «viedźmaŭ». Joj 52 hady, i jana ličyć, što vajennaja padrychtoŭka nadaje joj siły.
«Padčas akupacyi ja adčuła poŭnuju biessensoŭnaść svajho isnavańnia. Ja nie mahła ni kamu-niebudź dapamahčy, ni siabie abaranić. Ja chacieła navučycca abychodzicca sa zbrojaj, kab być karysnaj».
Žančyny razmaŭlajuć sa svaimi instruktarami i atrymlivajuć asałodu ad pracesu. Adnak uviečary, užo na bazie ŭ lesie, adna ź ich pačynaje ščyra havaryć i dzielicca historyjaj, ad jakoj chaładzieje duša.
Kali Buču zachapili, rasijskija vajskoŭcy pačali ŭryvacca ŭ damy, hvałtavać i zabivać. Adnaho razu prajšła čutka, što akupanty buduć zabivać dziaciej.
«Rašeńnie, jakoje ja pryniała ŭ toj dzień, ja nikoli nie daruju ruskim», — pryznajecca žančyna.
Ja nie budu pieradavać padrabiaznaści taho, što jana mnie raspaviała pra strašnaje rašeńnie, jakoje joj daviałosia pryniać, — skažu tolki, što sałdaty tak i nie pryjšli da jaje ŭ dom, i joj nie daviałosia jaho vykonvać. Ale z taho času žančynu pieraśledujuć hety momant i pačućcio viny.
Upieršyniu jana adčuła palohku, kali pačała vučycca abaraniać siabie, svaju siamju i svaju krainu.
«Pryjezd siudy vielmi dapamoh, — cicha kaža jana mnie. — Bo ja bolš nikoli nie budu siadzieć, jak achviara, i tak mocna bajacca».
Kamientary