Što ŭ biełaruskaj ekanomicy dobra, a što moža vybuchnuć? Adkazvaje ekanamist
Padčas svajho vystupleńnia na pasiadžeńni ŭ parłamiencie pieršy namieśnik premjer-ministra Mikałaj Snapkoŭ havaryŭ pra vysoki ekanamičny rost u Biełarusi. «Naša Niva» pravieryła z ekanamistam, nakolki pazityŭnyja prykłady, pryviedzienyja Snapkovym, adpaviadajuć rečaisnaści.
Čym hanaryŭsia Snapkoŭ?
Voś niekatoryja z asnoŭnych tezisaŭ čynoŭnika:
- Druhi hod zapar ekanomika raście tempami vyšejšymi za suśvietnyja;
- U Biełarusi niama pierahrevu ekanomiki;
- Siaredniaja zarpłata dasiahnuła maksimalnaje značeńnie za 10 hadoŭ;
- U 2025 hodzie zarpłaty praciahnuć raści. U tym liku ŭ nastaŭnikaŭ i daktaroŭ;
- Nasielnictva siomy miesiac zapar vystupiła čystym pradaŭcom valuty;
- Ceny na mnohija tavary ŭ Biełarusi nižejšyja, čym u Rasii;
- Biahučaja zadača ŭrada — stvaryć asnovu dla jakasnaha rostu ŭ nastupnaj piacihodcy.
Kaniečnie, nielha śćviardžać, što ŭ biełaruskaj ekanomicy ŭsio drenna, adnak Snapkoŭ prapuściŭ važnyja faktary, adznačaje ekśpiert BEROC Anastasija Łuzhina.
«Byŭ ahučany naratyŭ, što ŭ cełym usio dobra: nijakaha pierahrevu ekanomiki niama, tempy rostu vysokija, zarpłata aktyŭna raście, a kolkaść stratnych pradpryjemstvaŭ skaračajecca.
Na pieršy pohlad, ličby heta paćviardžajuć, ale dla abjektyŭnaj acenki stanu ekanomiki treba ŭličvać mnostva inšych faktaraŭ. Naprykład, kolkaść stratnych pradpryjemstvaŭ sapraŭdy trochi skaraciłasia, ale suma strat, naadvarot, vyrasła.
Taksama źniziłasia siaredniaja rentabielnaść pradpryjemstvaŭ, što śviedčyć pra źnižeńnie efiektyŭnaści ich pracy», — tłumačyć ekanamistka.
Tamu, jak adznačaje Łuzhina, Snapkoŭ rabiŭ akcent na pazityŭnych pakazčykach, prapuskajučy niehatyŭnyja i nie źviartajučy ŭvahi na pryčyny ich uźniknieńnia.
Nie ŭsio tak radasna
Jašče adzin prykład, na jaki źviartaje ŭvahu ekśpiertka, — rost zarabotnaj płaty.
«Realnyja zarpłaty sapraŭdy raśli, ale ich rost apieradžaje rost pradukcyjnaści pracy, i heta ŭžo nienarmalna, tamu što realnyja zarpłaty pavinny pavialičvacca praparcyjanalna rostu pradukcyjnaści pracy. U nas ža nazirajecca razryŭ, jaki ŭ 2024 hodzie tolki ŭzmacniŭsia», — adznačaje ekśpiertka.
Akramia taho, havaryłasia, što siaredniaja zarabotnaja płata dasiahnuła maksimalnaha ŭzroŭniu za apošnija 10 hadoŭ. Heta praŭda, ale z ulikam uzroŭniu inflacyi dalara asabliva hanarycca niama čym.
«Treba taksama razumieć, što za hetyja 10 hadoŭ zarpłaty raśli nie tolki ŭ nas, ale i ŭ inšych krainach. Naprykład, kali paraŭnoŭvać z Polščaj ci Litvoj, to naš vynik vyhladaje dosyć ścipła».
Nie ŭsio tak pazityŭna, na dumku ekanamistki, i z tempami rostu ekanomiki, jakija da taho ž užo pačali zapavolvacca.
«Tut važna razumieć, što rost biełaruskaj ekanomiki ŭ značnaj stupieni padtrymlivaŭsia za košt aktyŭnaha rostu ŭ Rasii. Druhi važny faktar — heta rost na asnovie nizkaj bazy. Na 2023 i častkova 2024 hady pryjšoŭsia pieryjad adnaŭlenčaha rostu paśla papiaredniaha spadu.
Naprykład, IT-siektar doŭhi čas skaračaŭsia, ale ni adzin siektar ekanomiki nie moža padać biaskonca. Jon skaraciŭsia da minimalnaha ŭzroŭniu i, pačynajučy z hetaha nizkaha ŭzroŭniu, chutčej za ŭsio, znoŭ pačnie pakazvać peŭny rost», — tłumačyć ekśpiertka.
Zakranajučy temu pracy valutnaha rynku, Łuzhina pahadžajecca, što kurs biełaruskaha rubla stabilny da košyka valut. A vahańni nacyjanalnaj valuty da asobnych zamiežnych valut źviazanyja ciapier sa źniešnimi faktarami, a nie z dysbałansami ŭ nacyjanalnaj ekanomicy.
«Snapkoŭ zajaviŭ, što nasielnictva źjaŭlajecca čystym pradaŭcom valuty, ale pramaŭčaŭ, što pradpryjemstvy, naadvarot, zastajucca čystymi pakupnikami. Z ulikam taho, što salda handlovaha bałansu Biełarusi to sychodzić u minus, to znoŭ pierachodzić u plus, ryzyki cisku na valutny rynak u vypadku paskareńnia rostu impartu mohuć pavialičycca».
Adnačasova nasielnictva pradaje valuty bolš, čym kuplaje, i heta adbyvajecca za košt traty svaich źbieražeńniaŭ, što nie moža praciahvacca biaskonca.
Taksama ekśpiertka padkreślivaje, što nizki ŭzrovień inflacyi ŭ Biełarusi padtrymlivajecca za košt štučnaha rehulavańnia cen, i ŭ vyniku ceny ŭ Biełarusi sapraŭdy nižejšyja, čym u Rasii, dzie šyrokaha rehulavańnia niama.
«Možna hanarycca vysokimi tempami ekanamičnaha rostu, kali ich možna zabiaśpiečyć u doŭhaterminovym pieryjadzie za košt pavyšeńnia efiektyŭnaści vykarystańnia najaŭnych resursaŭ i pryciahnieńnia novych.
U biełaruskaj ekanomicy vykarystańnie najaŭnych resursaŭ nie zaŭsiody adbyvajecca efiektyŭna, a pryciahnieńnie novych (naprykład, pracoŭnych resursaŭ, zamiežnych inviestycyj, sučasnych technałohij) — prablematyčna.
Akramia taho, užo ŭ nastupnym hodzie rasijski faktar stanie mienš pazityŭnym dla biełaruskaj ekanomiki, pakolki ŭ Rasii čakajecca zapavoleńnie ekanamičnaha rostu. Tamu imknieńnie dasiahnuć zapłanavanych tempaŭ rostu VUP budzie pavyšać inflacyjnyja i devalvacyjnyja ryzyki», — ličyć ekanamist.
Žyvahłod pryznała rassyłku praz čat-bot «Sumlennych ludziej» karystalnikam u Biełarusi: Ale nie ŭ pracoŭny čas, paśla 18 hadzin11
Kamientary
Za košt čaho u nas taki stabilny stan na dadzieny momient ? Viadoma - z-za vajny, a dakładniej z-za absłuhoŭvańnia nami ruskaj vajny. Pakul u Rasiei pracuje vajskovaja ekanomika i šalenaja napampoŭka hrabavymi hrašyma, to i ŭ nas budzie nie błaha. Ale kali hetaja vajskovaja ekanomika laśnie, a jana laśnie (ja uvačavidki toje bačyŭ u saviecki čas - vidovišča zachaplalnaje skažu vam), to my laśniem naŭśled i jašče pryciśnie źvierchu.