Sankcyi dla sudździaŭ, 30 miljonaŭ jeŭra dapamohi, niepryznańnie vybaraŭ-2025 — raskazvajem pra vyniki Dzion Biełarusi ŭ Bruseli
Paprasili padzialicca ŭražańniami kiraŭnika Narodnaha antykryzisnaha ŭpraŭleńnia Paŭła Łatušku, kiraŭnika Ahienctva jeŭraatłantyčnaha supracoŭnictva Valera Kavaleŭskaha i analityka Arcioma Šrajbmana.
Na mierapryjemstvie ŭ Bruseli sabrałasia bolš za 100 pradstaŭnikoŭ demakratyčnych biełaruskich instytutaŭ i inicyjatyŭ. Z boku jeŭračynoŭnikaŭ na kanfierencyi vysokaha ŭzroŭniu pa Biełarusi ŭ Jeŭrapiejskim parłamiencie ŭ toj ža momant vystupili, naprykład, prezidentka Jeŭrapiejskaha parłamienta Rabierta Mietsoła, jeŭrakamisar pa pytańniach pašyreńnia i palitycy dobrasusiedstva Marta Kos. Na dumku surazmoŭcaŭ, sam hety fakt demanstruje, što ŭ Biełarusi jość vielmi mocnyja sajuźniki i što intares da našaj krainy zachoŭvajecca.
«Heta ŭsio śviedčańnie taho, što Jeŭrasajuz zastajecca stratehičnym partnioram demakratyčnych siłaŭ i padtrymlivaje baraćbu i pamknieńni biełarusaŭ za budučyniu biez Łukašenki», — prakamientavaŭ Pavieł Łatuška.
«Pryjšoŭ čas dla bolš hnutkaj dypłamatyi»
Adnoj z samych adčuvalnych tem dla Biełarusi zastajecca vyzvaleńnie palitviaźniaŭ. Jak raspavioŭ Arciom Šrajbman, u miežach adnoj paneli Taćciana Chomič i Pavieł Łatuška vystupili z supraćlehłymi tezisami.
«Kali Pavieł Łatuška kaža pra nieabchodnaść jašče bolš cisnuć na Łukašenku, to Taćciana — što treba niekatoryja sankcyi źmiakčać, abmieńvajučy na palitviaźniaŭ».
Čytajcie: Siastra Kaleśnikavaj prapanavała ŭ Bruseli try kroki, jakija treba zrabić dla vyzvaleńnia palitviaźniaŭ
Valer Kavaleŭski adznačyŭ, što na kanfierencyi havaryłasia ŭ tym liku pra toje, što pryjšoŭ čas dla bolš aktyŭnaj, hnutkaj i prahmatyčnaj dypłamatyi:
«Na siońnia ŭ nas nakopleny značny arsienał sankcyj, jakimi možna karystacca dla taho, kab vyzvalać ludziej. I heta naša maralnaja adkaznaść — vyratoŭvać z turmaŭ ludziej, bo tam jany hublajuć svajo zdaroŭje i žyćci. I tut paŭstaje pytańnie: ci mohuć palityčnyja struktury sabie dazvolić admaŭlacca navat ad razmovy pra heta? Bo ich stratehija zastajecca ŭ farmacie «cisk-cisk-cisk», ale heta pakul nie pryvodzić da pažadanych vynikaŭ. I ŭ hetaj situacyi treba acanić, što spracavała, a što nie.
Kali abranaja čatyry hady tamu stratehija nie pryniesła pažadanych vynikaŭ — režym nie źmianiŭ svaje pavodziny, — to, moža, varta jaje pierahledzieć? Ci kali my nie mianiajem stratehiju, moža, varta tady pierastać kazać, što vyzvaleńnie palitźniavolenych — naš pryjarytet?»
Kavaleŭski adznačaje, što siońnia demsiły čamuści razhladajuć Biełaruś i Łukašenku jak vyklučeńnie z ahulnych praviłaŭ, pa jakich hulaje astatni śviet.
«Ale my bačym na prykładzie mnohich inšych kryzisnych situacyj, što ŭsio ž z dyktatarskimi režymami razmaŭlajuć i znachodziać niejkija kampramisy. Nie tamu, što chočuć lehimityzavać ich, i nie tamu, što pryjemna heta rabić, a tamu što jość zadača vyzvaleńnia ludziej».
«U bližejšy čas płanujecca pryniać čarhovy sankcyjny pakiet»
Što tyčycca sankcyj, to było ahučana, što sankcyjny cisk u adnosinach da režymu Łukašenki budzie praciahnuty.
«U bližejšy čas płanujecca pryniać čarhovy sankcyjny pakiet. Jon budzie tyčycca ŭ tym liku piarevaratniaŭ u mantyjach — tak zvanych sudździaŭ režymu Łukašenki, a taksama tych, chto adkazvaje za masavyja represii ŭ Biełarusi, — raspavioŭ «Našaj Nivie» Pavieł Łatuška. — Łukašenka viedaje, što treba zrabić, kab sankcyja byli źniatyja: spynić represii i hibrydnuju vajnu suprać susiedziaŭ, vyzvalić palitźniavolenych».
Mabilnaść biełarusaŭ u Jeŭropie i lehalizacyja za miažoj
Amal usie ŭdzielniki kanfierencyi ŭ Bruseli z boku Biełarusi adznačali, što treba vyrašać prablemu z mabilnaściu biełarusaŭ — spraščać atrymańnie viz.
«Kali łaska, pierahledźcie rašeńni, jakija abmiežavali mahčymaści biełarusaŭ padarožničać i atrymlivać adukacyju», — vystupiŭ z zaklikam da Jeŭrapiejskaha parłamienta i pradstaŭnikoŭ dziaržaŭ-siabroŭ Jeŭrasajuza Valer Kavaleŭski.
Ale, pa słovach surazmoŭcaŭ, reakcyja z boku jeŭrapiejcaŭ na hetuju temu była ścišanaj.
«Zbolšaha nie Jeŭrasajuz tut vyrašaje, heta adkaznaść krain-susiedak Biełarusi. A jany ŭ hetych pytańniach kirujucca svaimi intaresami biaśpieki — tak, jak jany ich razumiejuć. Ale važna, što heta tema mnohimi była ŭklučanaja ŭ paradak dnia i da jeŭračynoŭnikaŭ było daniesiena, što biez vyrašeńnia vizavych pytańniaŭ i prablemy z pamiežnymi pierachodami šmat jakija vysiłki prosta nie buduć mieć plonu. Prosta tamu što Jeŭropa ad biełarusaŭ začyniajecca», — adznačaje Arciom Šrajbman.
Pry hetym Pavieł Łatuška padkreśliŭ, što jak i tema mabilnaści biełarusaŭ, tak i tema lehalizacyi emihrantaŭ praciahvajuć zastavacca pryjarytetnymi dla Abjadnanaha pierachodnaha kabinieta.
«Ale my pavinny razumieć, što heta davoli składanyja temy, jakija časta patrabujuć źmienaŭ zakanadaŭstva. Jeŭrapiejskaja słužba źniešnich dziejańniaŭ hatovaja prymać ad nas infarmacyju ab sistemnych prablemach, jakija isnujuć u lehalizacyi biełarusaŭ i vyrašać ich. Što tyčycca vizavaj situacyi, tut sapraŭdy vielmi časta składanaści źviazanyja z pytańniami nacyjanalnaj biaśpieki. Režym Łukašenki padtrymaŭ ahresiju suprać Ukrainy, jon ładzić akcyi sabatažu, dyviersii na terytoryi ES, ažyćciaŭlaje hibrydnuju vajnu, zakidvajučy nielehalnych mihrantaŭ na terytoryju ES — usio heta ŭ vyniku pryvodzić da taho, što ŭsie zvaroty pa atrymańni viz razhladajucca jašče bolš uvažliva».
Vybary i pryznańnie Łukašenki na mižnarodnaj arenie
Čarhovyja prezidenckija vybary ŭ Biełarusi adbuducca ŭžo ŭ nastupnym miesiacy — 26 studzienia 2025 hoda. Ad ich nichto asabliva nie čakaje siurpryzaŭ, u tym liku ŭ Jeŭrasajuzie.
«Nichto nie raźličvaje, što hetyja vybary buduć svabodnymi i demakratyčnymi, — kamientuje Valer Kavaleŭski. — I kaniečnie, samomu Łukašenku nielha spadziavacca na toje, što dla jaho zdarycca niejkaje mižnarodnaje pryznańnie.
Što tyčycca jaho lehitymnaści, tut asobnaje pytańnie: jana dajecca prezidentu narodam na svabodnych vybarach, jak heta i prapisana ŭ Kanstytucyi. Na heta Łukašenku taksama raźličvać nie prychodzicca. I navat kali ŭ toj ci inšaj formie zdarycca mižnarodnaje pryznańnie, heta ŭsio roŭna nie dadaść Łukašenku lehitymnaści».
«Z boku jeŭrapiejskaj słužby źniešnich dziejańniaŭ, z boku kamisaraŭ my pačuli, što siońniašnija padziei, jakija Łukašenka nazyvaje vybarami ŭ Biełarusi, nie adpaviadajuć mižnarodna pryniatym vybarčym standartam. My raźličvajem, što fars, jaki zładziŭ Łukašenka ŭ Biełarusi, nie budzie pryznany za vybary. Heta jasna hučała z vusnaŭ kiraŭnictva parłamienta i parłamientaryjaŭ, a taksama z boku pradstaŭnikoŭ jeŭrapiejskaj kamisii», — dadaje Pavieł Łatuška.
Sihnałaŭ, jakija dasyłaje Łukašenka, niedastatkova dla razmarozki adnosin z Zachadam — upeŭnieny Arciom Šrajbman:
«Hetyja sihnały i blizka nie padyšli da taho ŭzroŭniu, kab jeŭrabiurakratyja pačała varušycca ŭ hetym kirunku. Pakul Łukašenka napracoŭvaje tolki na tvity pradstaŭnikoŭ Jeŭrasajuza.
Sihnały ź Minska, kali tam jość zacikaŭlenaść u razmarozcy adnosin z Zachadam (ź ES, prynamsi) pavinny być našmat bolš kansistentnymi. Toje, što adbyvajecca ciapier, dakładna prachodzić nižej za radary».
«Nielha dapuścić, kab Biełaruś stała desiertam na abiedziennym stale dla Pucina»
Pytańnie taho, kab intaresy Biełarusi ŭličvalisia ŭ mirnym pracesie va Ukrainie, stabilna padymajecca demakratyčnymi siłami na mižnarodnych sustrečach.
«Na kanfierencyi ja ahučyŭ svoj zaklik da [staršyni kamiteta pa zamiežnych spravach, člena Jeŭraparłamienta Devida] Makalistara, kab jany razhledzieli pryniaćcie rezalucyi, dzie b adznačyli asablivuju rolu Biełarusi ŭ hetym mirnym pracesie, našy nacyjanalnyja intaresy, — raspavioŭ Valer Kavaleŭski. —Kaniečnie, Łukašenka tudy naŭrad ci budzie zaprošany, i naŭrad ci tudy buduć zaprošanyja demakratyčnyja siły, bo ŭsio ž heta razmova dziaržaŭ, a nie hramadzianskaj supolnaści. Ale tym nie mienš biełaruskija ekśpierty mohuć udzielničać u hetym pracesie. Prynamsi ŭžo jość śpis prykładnych nacyjanalnych intaresaŭ, jakija pavinnyja być adlustravanyja ŭ padobnych razmovach».
Pavieł Łatuška padkreślivaje, što padčas pieramovaŭ pa situacyi va Ukrainie budzie vyrašacca los i budučynia Jeŭropy.
«Dla nas važna, kab Biełaruś nie zastałasia za muram ad Jeŭropy. Jeŭrasajuz budzie prymać udzieł u hetych pieramovach, i jon dla nas moh by być partnioram, jaki moh by pradstavić intaresy biełarusaŭ. Hałoŭnaje, nielha dapuścić, kab Biełaruś stała desiertam na abiedziennym stale dla Pucina».
Kamientary